Lan đột biến có dấu hiệu sốt trở lại?

Lan đột biến từng tạo ra cơn sốt giá vào giai đoạn 2020 - 2021, khi xuất hiện những chậu, cành lan có giá trị tới hàng chục tỷ đồng, thậm chí là một kie (mầm con được phát triển từ những mắt ngủ nằm trên thân mẹ) cũng có giá trị tới hàng trăm triệu đồng - trở thành một mặt hàng được nhiều người quan tâm nhất.

Trào lưu chạy theo đầu tư lan đột biến nổi lên từ sau thời điểm đại dịch COVID, ăn theo xu hướng tìm kiếm các kênh đầu tư sinh lời nổi lên trong thời kỳ này như chứng khoán, bất động sản.

Dư luận từng sửng sốt với những chậu lan Vĩnh Khang, Ngọc Sơn Cước, Bướm Đại Ngàn hay Juliet với giá trị từ 50 đến 100 tỷ đồng. Từ những con số khủng đó, không ít các đại gia lan đột biến đã bước ra ánh sáng cùng với nhiều sự kiện giao lưu, livestream trưng bày lan đột biến quy mô lớn, thu hút sự quan tâm của dư luận

Tuy nhiên, lan đột biến dù gây sốt thời gian đầu nhưng khi "cơn say giá" đi qua, chỉ còn lại đau thương cho những ai nhảy vào.

Nổi cộm nhất trong trào lưu lan đột biến vào cuối năm 2021 chính là vụ một chủ vườn lan bị tố "ôm" 200 tỷ đồng tiền đặt mua cây lan của khách bỏ trốn. Cơ quan chức năng sau đó đã tiến hành xác minh và phía chủ vườn lan cho biết người này cũng là nạn nhân trong cơn sốt lan đột biến khi những chậu hoa ông thu thập đều không đúng như chất lượng cam kết với khách hàng.

Hay đơn cử một đại gia ở Đà Nẵng, đã đem siêu xe Bentley Bentayga bản First Edition nhập khẩu từ Mỹ có giá trị 21 tỷ đồng ra đổi lấy hai cây lan đột biến Bạch Tuyết và Bảo Duy.

Trong những ngày đầu năm, mạng xã hội bất ngờ rộ lên những bài đăng báo giá một số loại lan đột biến có giá bán hàng trăm triệu đồng. Theo đó, một cây lan đột biến giống hồng phù hoa 80 cm được rao bán với giá 129 triệu đồng; cây hoa giống hồng hải đăng cũng được rao lên tới 99 triệu đồng. 

Những con số gây choáng này khiến người ta đặt câu hỏi liệu lan đột biến có thực sự sốt giá trở lại hay không? Theo khảo sát của người viết, các hội nhóm chơi lan vẫn có giao dịch mua bán lan. Song, giá cũng chỉ dao động từ vài chục đến vài trăm nghìn đồng và không có nhiều tương tác quan tâm tới những bài rao của chủ vườn.

Bên cạnh đó, người chơi lan cũng đã lên tiếng cảnh báo cộng đồng về thông tin gây xôn xao gần đây.

Trong nhóm mạng xã hội chia sẻ đam mê trồng lan, một người chơi lan có tên T.Đ.H đã lên tiếng cảnh báo trào lưu lan đột biến đang có xu hướng nóng trở lại.

“Tôi là người yêu lan, chơi lan. Mấy ngày nay thị trường đang nổi sóng lên giá dòng lan thân thòng đột biến giống như mấy năm vừa rồi, có điều chưa tăng cao so với trước… Cái gì quý hiếm thì nó phải không có nhiều, không sinh sôi nảy nở ra nhiều mới là quý hiếm. Chứ một năm nó ra cả nghìn cây, vạn cây, thậm chí cả triệu cây con thì sao được gọi là quý hiếm”, người chơi lan này bày tỏ. 

Ông T.Đ.H nói thêm: “Từ năm 2019 đến 2021, tôi cũng cảnh báo can ngăn nhiều người rồi. Kie con [của tôi] nó mọc ra nhiều còn kệ không buồn cắt sang chậu. Tôi chỉ là cảnh báo cho người mới chơi hãy tỉnh táo, đừng a dua theo thị trường”.

Theo các chuyên gia sinh học, lan đột biến chỉ được “tâng” lên với yếu tố độc lạ chứ không hề quý hiếm.

Chia sẻ trên tờ VietnamNet, GS.TS Lê Huy Hàm, nguyên Viện trưởng Viện Di truyền nông nghiệp (Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam), cho biết lan đột biến chỉ thực sự mang lại giá trị kinh tế khi nhân giống hàng loạt sản xuất công nghiệp để có doanh số lớn như lan hồ điệp. Ngoài ra, các nhà khoa học của Việt Nam có thể nhân giống hàng vạn cây con từ cây mẹ ban đầu mà vẫn giữ nguyên đặc tính của cây mẹ.

Theo PGS.TS. Dương Hoa Xô, Giám đốc Trung tâm Công nghệ sinh học TP.HCM, một kie lan đột biến nếu dùng phương pháp nuôi cấy mô tế bào nhân giống sẽ cho ra hàng nghìn, thậm chí là cả trăm nghìn cây lan giống chỉ trong thời gian ngắn.

Việc chạy theo đầu tư lan đột biến từ lâu đã được các chuyên gia, nhà chức trách cảnh báo rất nhiều.

Chia sẻ với báo chí, ông Nguyễn Như Cường (Cục trưởng Cục Trồng trọt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn) từng nhận định trong giai đoạn sốt giá, lan đột biến đã bị các đối tượng "thổi giá”, vượt quá giá trị thực nhằm trục lợi, gây lũng loạn thị trường.

Người kinh doanh, sản xuất và chơi hoa lan cần phải tỉnh táo trước những chiêu trò nâng giá, bởi lan đột biến chỉ là sản phẩm hàng hóa lưu thông bình thường, không có tính chất độc bản, lịch sử, sớm muộn cũng phải trở về đúng giá trị thực.

Nhận thức được đúng giá trị và không bị cuốn vào trào lưu là cách để cho những người kinh doanh lan an toàn trước “cơn say giá mới”. Trả lời trên báo VTC News, ông Vương Xuân Nguyên, Chánh Văn phòng Hội Sinh vật cảnh TP Hà Nội cho biết với những người chơi lan, trồng lan mà không bị vướng vào cơn bão lan đột biến thì vẫn kinh doanh bình thường bởi với mức giá hiện tại thì họ đã lãi gấp 5-6 lần làm nông nghiệp thuần túy.

“Lan vẫn là một cây trồng mang lại nguồn lợi mà khó có loại cây trồng gì lãi bằng. Mỗi năm, một chậu lan phải đẻ ra thành 5-10 chậu như nhau, nếu chăm sóc tốt, chỉ cần một chậu lan cũng có thể lãi gấp 10 lần trong vòng một năm, nông nghiệp như vậy là quá tốt rồi", ông Nguyên nói.