Kỷ lục 110.100 DN thành lập mới: Chủ yếu là từ hộ gia đình đi lên

Năm 2016 lần đầu tiên số doanh nghiệp thành lập mới đạt con số kỷ lục. (Trong ảnh: Một doanh nghiệp vừa và nhỏ sản xuất đồ gỗ trẻ em). Ảnh: Ngọc Châu.

Thành lập để kiếm sống

Thống kê của Cục Quản lý đăng ký kinh doanh (Bộ KH&ĐT), năm 2016 lần đầu tiên nước ta có 110.100 DN thành lập mới, tăng 16,2% so với năm 2015. Trong đó có 94% số DN đã đi vào hoạt động. Còn theo Bộ KH&ĐT, 110.100 DN thành lập mới có tổng vốn cam kết đưa vào thị trường đạt 891.000 tỷ đồng. Mức vốn trung bình hơn 8 tỷ đồng/DN. Theo lãnh đạo Cục Quản lý đăng ký kinh doanh, dù thành lập DN đạt mức kỷ lục nhưng các DN thành lập mới trong năm qua chủ yếu là DN nhỏ và vừa. Để các DN này lớn lên, bộ ngành cần tiếp tục cải cách môi trường kinh doanh thông thoáng, tạo điều kiện cho DN phát triển.

Trao đổi với PV Tiền Phong, PGS. TS Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, năm nay có tới 110 nghìn DN đăng ký thành lập mới, ở góc độ nào đó có thể coi là một thành tích. Tuy nhiên, cần chú ý là về quy mô các DN này chủ yếu là công ty nhỏ “li ti”. Nói nhỏ li ti vì 70% là từ hộ gia đình đi lên, thành lập DN để kiếm sống. “Đã là DN mà thành lập chỉ để được ưu đãi thuế, để kiếm sống thì toi. Điều này rất khác với việc lập DN để làm giàu, chinh phục DN khác. Cách tiếp cận trong thành lập DN phải là DN theo quy mô khác, không phải là DN li ti như cám. Mục tiêu trong 5 năm tới là làm sao có được những tập đoàn tư nhân mạnh làm xương sống cho nền kinh tế”, ông Thiên nói.

Cũng theo ông Thiên, dù có động lực mới nhưng DN nhỏ và vừa của Việt Nam hiện vẫn rất yếu. Con số 110.100 DN mới ra đời chỉ là số lượng và chưa đi vào hoạt động. Vì vậy rất khó kiểm định hay đánh giá được thực chất hiệu quả trong thực tế đóng góp cho nền kinh tế. Điều đáng quan tâm hiện nay, với các DN nhỏ được thành lập mới này là nhiều chủ DN hiện hiểu không đến nơi đến chốn, nếu không muốn nói là chưa hiểu gì về khởi nghiệp, thậm chí hoàn toàn không hiểu gì về phương thức, cách thức phát triển DN. “Với việc thành lập nhiều DN nhỏ và nguy cơ đẩy khởi nghiệp thành một phong trào bề nổi thì sẽ rất khó có thể có kết quả rõ ràng. “Lập DN để khởi nghiệp thì phải xác định 10 DN lập ra thì 9 ông chết. Còn lập DN ra để bảo làm khởi nghiệp thì không đúng”, ông Thiên nói.

Cách nào chống DN ảo?

Theo bà Trần Thị Hồng Minh, Cục trưởng Quản lý đăng ký kinh doanh (Bộ KH&ĐT), thủ tục đăng ký kinh doanh thuận lợi, thông thoáng không thể tránh khỏi tình trạng một số đối tượng lợi dụng để làm điều phi pháp. Cục đã phối hợp với bộ ngành liên quan để sàng lọc đối tượng có nghi vấn nhằm phát hiện ra cá nhân, tổ chức làm ăn phi pháp và kịp thời xử lý.

“Với các cá nhân thành lập nhiều DN trong thời gian ngắn, chúng tôi thông báo cơ quan chức năng xác minh thông tin và xử lý nếu vi phạm. Năm 2015- 2016 chúng tôi phát hiện một số công ty thành lập mang danh môi trường xanh ở nhiều nơi và huy động vốn. Sau đó, chúng tôi gửi thông tin đến cơ quan chức năng xử lý, nhằm tránh tình trạng người dân bị kẻ xấu gây hoang mang, lừa đảo”, bà Minh nói.

Theo lãnh đạo Cục Quản lý đăng ký kinh doanh, các dấu hiệu của DN lừa đảo như thành lập nhiều DN trong thời gian ngắn, chây ì nộp thuế… Bộ KH&ĐT phối hợp với các cơ quan chức năng như Tổng cục Thuế, hải quan nhằm xử lý những DN có dấu hiệu lừa đảo.

Theo đánh giá của Bộ KH&ĐT, một trong những nguyên nhân dẫn đến năm kỷ lục thành lập doanh nghiệp là nhờ việc cải cách môi trường kinh doanh. Hiện thời gian trung bình xử lý hồ sơ đăng ký thành lập mới của cả nước được rút xuống chỉ còn 2,9 ngày, thời gian trung bình xử lý hồ sơ đăng ký thay đổi thông tin đăng ký doanh nghiệp là 2,05 ngày. Bộ KH&ĐT cũng đã công khai toàn bộ quy trình đăng ký doanh nghiệp cũng như tình trạng hồ sơ doanh nghiệp trên Hệ thống Thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp để cộng đồng được biết, cập nhật việc xử lý hồ sơ của cơ quan đăng ký kinh doanh.