Khối ngoại ngừng bán MWG khi FOL về gần 90%, nguy cơ rời rổ VN Diamond đến từ đâu?

Ghi nhận trong tháng 11, cổ phiếu MWG đứng thứ hai trong top 10 cổ phiếu bị khối ngoại bán ròng mạnh nhất với giá trị hơn 1.500 tỷ đồng. Tháng kế trước đó, mã này đứng vị trí số 1 với quy mô bán gần 951 tỷ đồng.

Trong nhịp rút ròng quy mô hơn 1 tỷ USD của khối ngoại kể từ đầu tháng 4 đến ngày 5/12, MWG dẫn đầu với giá trị 3.226 tỷ đồng. Nhà đầu tư nước ngoài đã bán ra 75 triệu cổ phiếu, phần lớn theo phương thức khớp lệnh trên sàn.

Hai nhóm quỹ Arisaig Partners (Singapore) và Dragon Capital bán MWG bán quyết liệt trong những tháng qua. Trung tuần tháng 11, Arisaig Partners báo cáo không còn là cổ đông lớn của nhà bán lẻ hàng đầu Việt Nam dù từng công bố kế hoạch gắn bó lâu dài.

Nhưng sang đến tháng 12, lực bán ra cổ phiếu MWG giảm đi đáng kể. Lũy kế từ đầu tháng đến ngày 11/12, cổ phiếu MWG bị khối ngoại bán ròng gần 14,6 tỷ đồng. Khác với lực bán hàng triệu đơn vị mỗi phiên trong tháng 11, khối ngoại có nhiều giao dịch cân bằng, thậm chí mua ròng trở lại kể từ tuần cuối tháng 11. Quy mô mua ròng từ vài chục đến vài trăm nghìn đơn vị mỗi phiên.

Trong 7 phiên giao dịch đầu tháng 12, khối ngoại mua ròng 4 phiên, cao nhất trong ngày 8/12 với khối lượng 554.840 cp.

Theo dữ liệu từ VDSC tính đến ngày 12/12 (bao gồm lượng cổ phiếu mua chờ về), nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ hơn 646,5 triệu cổ phiếu MWG, tương đương 44,18% vốn điều lệ của Đầu tư Thế giới Di động. Giới hạn tỷ lệ sở hữu nước ngoài tại công ty là 49%.

Tỷ lệ sở hữu nước ngoài trên giới hạn sở hữu (FOL) của cổ phiếu MWG là 90,16%. Theo dõi giao dịch cho thấy tỷ lệ FOL duy trì quanh mốc 90,x (%) hai tuần gần đây. Đây là ngưỡng quan trọng với cổ phiếu với MWG, bởi quyết định việc ở lại hay rời rổ VN Diamond trong kỳ HOSE đánh giá lại danh mục vào tháng 4 hoặc 10 năm 2024.

Theo quy tắc chỉ số VN Diamond của Sở Giao dịch Chứng khoán TP HCM (HOSE), hai tiêu chí chọn lọc cổ phiếu vào rổ này. Thứ nhất là tư cách cổ phiếu, giá trị vốn hóa, thanh khoản. Thứ hai là tỷ lệ FOL (tính bằng tỷ lệ sở hữu của khối ngoại chia tỷ lệ giới hạn được phép nắm giữ của khối ngoại) tối thiểu theo quy định. HOSE sẽ sử dụng giá trị bình quân của FOL trong 12 tháng gần nhất để đánh giá thêm mới/loại bỏ cổ phiếu khỏi rổ chỉ số.

Cổ phiếu trong rổ VN Diamond phải đáp ứng điều kiện như không thuộc diện cảnh báo, kiểm soát, giá trị vốn hóa điều chỉnh freefloat tối thiểu 5.000 tỷ đồng, giá trị giao dịch khớp lệnh tối thiểu 15 tỷ đồng (áp dụng với cổ phiếu mới) và 3 tỷ đồng (áp dụng với mã đã trong rổ chỉ số), hệ số FOL tối thiểu 90% đối với cổ phiếu đã trong rổ chỉ số và 95% với mã mới.

Ngoài ra còn có điều kiện sàng lọc về chất lượng như hệ số P/E (xét trên dữ liệu 4 quý gần nhất) lớn hơn 0 và thấp hơn 3 lần P/E bình quân. Trong đó, P/E bình quân là giá trị trung bình P/E của các cổ phiếu được lựa chọn (đủ điều kiện về FOL). Trường hợp rổ chỉ số không đủ 10 cổ phiếu, danh mục sẽ lựa chọn những mã có P/E lớn hơn 0 vào theo thứ tự tăng dần. Nếu trường hợp vẫn không đủ 10 cổ phiếu sẽ xem xét đến cổ phiếu có giá trị P/E âm theo thứ tự giảm dần.

Rổ cổ phiếu thành phần sẽ công bố vào thứ Hai lần thứ ba của tháng 4 và 10, tức là hai lần tiến hành cơ cấu danh mục trong năm. Việc cập nhật thay đổi về tỷ lệ free-float, khối lượng lưu hành, giới hạn tỷ trọng vốn hóa được công bố vào thứ Hai lần thứ ba của tháng 1, 4, 7 và 10 hàng năm. HOSE chốt dữ liệu vào ngày giao dịch cuối cùng kết thúc mỗi quý, tức tháng 3, 6, 9 và 12 hàng năm.

Như vậy, kết quả thêm mới hay loại bỏ cổ phiếu trong rổ VN Diamond sẽ được HOSE công bố vào ngày 15/4/2024, dựa trên dữ liệu được chốt vào ngày 29/3/2024.

Hai quy định về tỷ lệ FOL và chỉ số P/E của MWG khiến giới phân tích lo ngại mã này bị loại khỏi rổ VN Diamond. Sự lo ngại này đến trong bối cảnh kết quả kinh doanh của MWG có phần kém sắc năm 2023 khiến P/E 4 quý gần nhất bị đẩy lên cao.

Về FOL, tỷ lệ này rơi xuống dưới mức 100% kể từ tháng 8, hiện đạt quanh ngưỡng 90% như vừa nêu trên. FOL bình quân tới ngày 13/12 là 97,9%. Nếu giả định rằng FOL tiếp tục giữ ở mốc này cho tới cuối tháng 3/2024, FOL bình quân 12 tháng sẽ là 95,4%.

Ở kịch bản tiêu cực hơn, giả sửArisaig Partners bán toàn bộ cổ phiếu trong tháng 12 đưa tỷ lệ sở hữu nước ngoài tại MWG xuống còn 40% và duy trì trong ba tháng đầu năm tới, FOL bình quân 12 tháng giảm còn 93,2%. MWG chưa vi phạm quy định về FOL (nhỏ hơn 90%) trong hai kịch bản. Như vậy, khả năng cổ phiếu này bị loại khỏi rổ VN Diamond trong tháng 4 do quy định về FOL là rất thấp. Nguy cơ loại ra bị đẩy về sau, trong kỳ đánh giá tháng 10/2024 nếu như MWG không hút được dòng vốn ngoại.

Với tiêu chí chất lượng cổ phiếu, trong báo cáo công bố cuối tháng 11 vừa qua, SSI Research đánh giá MWG có nguy cơ bị loại khỏi rổ VN Dimond với P/E dự phóng cho năm 2023 là 147,x lần, vượt quy chuẩn gấp 3 lần như nêu trên. HOSE sẽ chốt dữ liệu vào cuối tháng 3/2024, khi đó kết quả kinh doanh quý IV/2023 của Thế giới Di động đã được công bố.

Nếu bị loại khỏi rổ VN Dimond, áp lực cung cổ phiếu MWG trên thị trường khá lớn khi hai ETF tham chiếu rổ VN Diamond nắm giữ khoảng 60 triệu đơn vị.

Nhưng nếu MWG bị loại ra, quỹ đầu tư quy mô lớn khá đau đầu khi phải giải bài toán phân bổ danh mục bởi quy định giới hạn như đầu tư tối đa 10% lượng chứng khoán đang lưu hành của một tổ chức phát hành, tối đa 15% tỷ trọng vào một mã, một ngành có tỷ trọng cao nhất 40%.

Hiện rổ VN Diamond có 18 cổ phiếu, trong đó nhóm ngân hàng bị giới hạn bởi quy định phân bổ tối đa 40% vào một ngành. Những ngành khác có tỷ trọng thấp hơn như bán lẻ (MWG, PNJ), phần mềm (FPT), vận tải (GMD), dịch vụ tài chính (REE), bất động sản (KDH, NLG). Song, so với MWG, những cái tên thay thế lại có quy mô vốn hóa nhỏ hơn rất nhiều.