Khoản cho vay 290 tỉ USD ‘kì lạ’ từ ngân hàng của Jack Ma đang thay đổi ngành tài chính Trung Quốc

Ngân hàng trực tuyến của Jack Ma đang âm thầm dẫn đầu một cuộc cách mạng về cách các doanh nghiệp nhỏ tiếp cận vốn vay cùng mục tiêu tháo nút thắt cổ chai đang làm chậm nền kinh tế lớn nhất Châu Á.

Ngân hàng MYbank của Jack Ma đã giải ngân 290 tỉ USD

Sử dụng dữ liệu thanh toán thời gian thực và hệ thống quản trị rủi ro có thể phân tích hơn 3.000 biến số, ngân hàng MYbank của Jack Ma đã giải ngân 2 nghìn tỉ Nhân dân tệ (tương đương 290 tỉ USD) cho gần 16 triệu công ty nhỏ.

(Ảnh: Bloomberg)

Doanh nghiệp có nhu cầu về tín dụng có thể đăng kí bằng một vài cú nhấn chạm và nhận được tiền mặt giải ngân gần như ngay lập tức trong trường hợp được phê duyệt. Toàn bộ quá trình này chỉ mất 3 phút và không cần đến các nhân viên ngân hàng. Tỉ lệ nợ xấu cho đến thời điểm hiện tại là khoảng 1%.

Với nền kinh tế 13 nghìn tỉ USD của Trung Quốc, tác động của MYbank có thể rất đậm nét. 

Các doanh nghiệp không thuộc sở hữu nhà nước – chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ - chiếm tới khoảng 60% tăng trưởng, thuê 80% nhân sự nhưng lại bị siết chặt tín dụng trong công cuộc kiểm soát kéo dài hơn hai năm với các nhà băng hoạt động thiếu hiệu quả.

"Doanh nghiệp vừa và nhỏ là động lực tăng trưởng của nền kinh tế", Kaith Pogson, một nhân sự chịu trách nhiệm mảng thị trường vốn và ngân hàng tại EY Hong Kong, nói. "Đây từng là phân khúc bị các ngân hàng đánh giá là quá khó tiếp cận và quá rủi ro. Thế nhưng bằng những mô hình hiện tại và những rủi ro đã được xác định, ngân hàng đang cởi mở hơn".

Tỉ lệ phê duyệt tín dụng của MYbank cao gấp 4 lần ngân hàng truyền thống

Trung Quốc đang nhanh chóng trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu trong việc dùng dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo trong dịch vụ tín dụng, theo Cliff Sheng, đồng chủ tịch mảng dịch vụ tài chính cho Trung Quốc Đại Lục ở Oliver Wyman.

MYbank của Jack Ma tăng cường tín dụng cho các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ tại Trung Quốc. (Nguồn: Bloomberg/ Báo cáo của công ty)

Điểm cộng lớn nhất của quốc gia này là một tư tưởng và cách tiếp cận thoải mái hơn về vấn đề riêng tư so với nhiều quốc gia khác trên thế giới.

"Khung pháp lý và môi trường quản lí – với không nhiều quan ngại liên quan đến riêng tư – giúp việc thu thập một lượng lớn dữ liệu dễ dàng hơn, từ đó mang đến một môi trường thử nghiệm khó so sánh được", Sheng nhận định thêm. 

Một trong những nguồn thông tin cho ngân hàng như vậy là hệ thống tín dụng xã hội do chính phủ quản lí, hiện đang được thử nghiệm ở một số thành phố.

Thế nhưng, một lượng dữ liệu lớn hơn dành cho MYbank đến từ các đơn vị cung cấp dịch vụ thanh toán, ví dụ như Ant Financial (cũng thuộc về Jack Ma), cổ đông lớn nhất của MYbank.

Sau khi có sự đồng thuận từ người vay, MYbank sẽ phân tích các giao dịch theo thời gian thực của khách hành để đánh giá tín nhiệm tín dụng. 

Ví dụ, dòng tiền thanh toán khách hàng tại một cửa hàng giảm liên tiếp nhiều tháng có thể là dấu hiệu cho thấy những khó khăn trong khả năng trả nợ ở tương lai.

Tỉ lệ phê duyệt tín dụng của MYbank cao hơn gấp tới 4 lần ngân hàng truyền thống. Nhóm ngân hàng này vốn loại 80% đề nghị vay vốn của doanh nghiệp nhỏ và có thể cần tới ít nhất 30 ngày để xử lý hồ sơ, theo Jin Xiaolong, Chủ tịch MYbank. 

Ông cũng tiết lộ chi phí hoạt động cho mỗi khoảng vay của MYbank hiện là 3 Nhân dân tệ so với 2.000 Nhân dân tệ của nhà băng truyền thống.

Nhiều ngân hàng Trung Quốc khác đang áp dụng công nghệ để đẩy mạnh cho vay

MYbank không phải ngân hàng duy nhất đang áp dụng công nghệ để đẩy mạnh tín dụng cho nhóm khách hàng doanh nghiệp nhỏ. 

Tencent Holdings Ltd và Ping An Insurance Co. cũng có các dịch vụ tương tự trong khi đó ngân hàng quốc doanh China Construction Bank (Ngân hàng Xây dựng Trung Quốc) cũng đang đầu tư để tăng cường hiện diện ở mảng này.

Nhà băng lớn thứ hai Trung Quốc đã cho ra mắt một ứng dụng di động vào tháng 9 năm ngoái để xử lý hồ sơ vay tối đa 5 triệu Nhân dân tệ trong hai phút. China Construction Bank tăng trưởng tín dụng cho nhóm doanh nghiệp nhỏ 51% vào năm ngoái, cao gấp hai lần trung bình của ngành công nghiệp.

Nhà băng này hiện cũng áp dụng lãi suất trung bình 5,3% cho khoản vay kì hạn 1 năm, cao hơn so với lãi suất tham chiếu 4,35% của thị trường và nói rằng tỉ lệ nợ xấu hiện ở mốc 0,3%.

Ứng dụng di động phục vụ cho vay của MYbank ra mắt vào cuối tháng 3/2016. (Ảnh: Yibada)

"Đây là mảng kinh doanh hứa hẹn doanh thu tốt miễn là vẫn kiểm soát được rủi ro", Zhang Gengsheng, Phó Chủ tịch China Construction Bank, nhận định với Bloomberg. "Chúng tôi từng hứng chịu tổn thất lớn trong quá khứ với tỉ lệ nợ xấu tới 8%. Nhưng giờ thì chúng tôi đã trở lại cuộc đua".

Mặc dù việc kiểm soát rủi ro chất lượng tín dụng sẽ khó khăn trong bối cảnh nền kinh tế chứng lại, mọi dấu hiệu đầu cho thấy cho vay với nhóm doanh nghiệp nhỏ từ các nhà băng Trung Quốc sẽ tăng lên.

Vào tháng 2, nhà điều hành ngân hàng kêu gọi các ngân hàng thuộc sở hữu nhà nước tăng cường cấp tín dụng cho nhóm doanh nghiệp nhỏ ở mức 30% năm nay. 

Theo thống kê của Viện Tài chính và Phát triển Quốc gia Trung Quốc, 2/3 các doanh nghiệp nhỏ của nước này khó tiếp cận với vốn ngân hàng, tính đến năm 2018.

Với Zeng Ping'en, chủ một cửa hang scooter tại Hàng Châu doanh thu 1,2 triệu Nhân dân tệ mỗi năm, ứng dụng cho vay của MYbank thực sự có ý nghĩa. Sau khi cho phép ngân hàng tiếp cận với dữ liệu giao dịch, Zeng có thể nhận các khoản vay nhỏ để đáp ứng nhu cầu vốn ngắn hạn.

Anh chấp nhận mức lãi suất khoảng 15%/năm.

"Đây là điều không thể tưởng tượng được vài năm trước khi chẳng có ngân hàng nào phê duyệt yêu cầu của tôi", Zeng trần tình. "Giờ thì tôi vay được bất kì lúc nào mình muốn".