Khó khăn bủa vây Bóng đèn Điện Quang

Công ty cổ phần Bóng đèn Điện Quang (mã CK: DQC) vừa công bố kết quả kinh doanh trong nửa đầu năm 2017 với số liệu thấp nhất trong nhiều năm gần đây. Nguyên nhân được công ty lý giải là do sức mua yếu từ thị trường và khoản doanh thu tài chính từ khách hàng Cuba không còn ghi nhận.

Trong 6 tháng đầu năm, Điện Quang đạt hơn 418 tỷ đồng doanh thu hợp nhất, giảm gần 7% cùng kỳ. Tuy nhiên, lợi nhuận sau thuế chỉ hơn 50 tỷ đồng, giảm quá nửa so với kết quả gần 107 tỷ đồng trong nửa đầu năm 2016. Riêng lợi nhuận quý II của Điện Quang giảm hơn 60%.

Điện Quang vừa công bố kết quả kinh doanh trong nửa đầu năm 2017 với tình hình không mấy khả quan.

Điện Quang là một trong 2 nhà sản xuất trong top đầu Việt Nam về các thiết bị chiếu sáng và điện dân dụng, bên cạnh Bóng đèn phích nước Rạng Đông (mã CK: RAL). Với thương hiệu được xây dựng trong hơn 40 năm, các sản phẩm đèn LED, đèn compact, bóng đèn và thiết bị điện của công ty được người tiêu dùng trong nước biết đến, đặc biệt là tại thị trường phía Nam.

Các sản phẩm đèn LED bắt đầu được Điện Quang tiến hành sản xuất từ năm 2013 theo xu hướng thay thế các dòng sản phẩm truyền thống của thị trường. Trong chuỗi giá trị về đèn LED, công ty tiến hành nhập chip LED rồi tiến hành dán chip, lắp ráp và thiết kế đèn. Do đó, ngoại trừ chip LED, hầu hết các linh kiện Điện Quang đều có thể tự sản xuất nên tỷ lệ nội địa hóa lên tới 90%.

Tuy nhiên, thị trường đèn LED trong thời gian gần đây tuy tăng trưởng cao nhưng cũng chịu sự cạnh tranh khốc liệt, không chỉ từ hàng Trung Quốc nhập khẩu mà còn đến từ ngay thị trường nội địa.

Trong báo cáo phân tích mới được Công ty chứng khoán Rồng Việt (VDSC) công bố, nhóm nghiên cứu chỉ ra rằng, trái với việc sản xuất các sản phẩm bóng đèn truyền thống vốn là lợi thế của các doanh nghiệp quy mô lớn, sản xuất đèn LED có rào cản gia nhập ngành thấp hơn rất nhiều.

Tại phiên họp thường niên năm 2017, Chủ tịch HĐQT Hồ Quỳnh Hưng đánh giá thị trường chiếu sáng vẫn có sự tăng trưởng, tuy nhiên năm 2017 tiếp tục khó khăn vì nhiều công ty nhỏ lẻ dễ dàng tham gia vào thị trường, sử dụng sản phẩm không đạt chất lượng và bán với giá trốn thuế.

"Nếu như những năm trước, đối thủ cạnh tranh với Điện Quang là những đơn vị lớn như Rạng Đông, Philips thì nay rất nhiều công ty nhỏ lẻ, kinh doanh ngắn hạn, nhất là thị trường vùng sâu, vùng xa buộc công ty phải liên tục nghiên cứu sản phẩm mới và khác biệt trên thị trường", ông Hồ Quỳnh Hưng nhận định.

Đây cũng là lý do khiến ban điều hành Điện Quang đặt kế hoạch lợi nhuận trước thuế năm 2017 chỉ đạt 150 tỷ đồng, giảm hơn 40% cùng kỳ sau 3 năm gần nhất lợi nhuận đều trên 200 tỷ đồng.

Không chỉ trong nội địa, khó khăn với Điện Quang còn đến từ thị trường xuất khẩu.

Phân khúc này đã cho thấy những dấu hiệu khó khăn trong vài năm trở lại đây. Dù doanh thu xuất khẩu tăng mạnh trong giai đoạn 2013-2015, nhưng phần lớn trong số đó đến từ việc công ty thanh lý lô hàng Compact tồn từ 2007 với giá vốn thấp.

Bắt đầu từ 2016, khi không còn đóng góp của lô hàng trên, những khó khăn trên thị trường xuất khẩu mới hiện rõ. Sở dĩ có điều này do các sản phẩm của Điện Quang không cạnh tranh được với các doanh nghiệp Trung Quốc, vốn có giá thành sản phẩm thấp hơn nhờ năng lực sản xuất quy mô lớn và tính chuyên môn hóa cao.

Trung Quốc hiện cũng là nước có ngành công nghiệp sản xuất LED lớn nhất trên thế giới, và tình trạng dư cung trong nước buộc các doanh nghiệp sản xuất đèn LED và cả đèn truyền thống của nước này phải tìm đầu ra ở các thị trường bên ngoài. Ước tính giá thành của một bóng đèn LED giá rẻ Trung Quốc chỉ bằng khoảng một nửa giá của Điện Quang.

Bên cạnh đó, doanh thu hoạt động tài chính của công ty - vốn đem lại khoản lợi nhuận đột biến trong 3 năm gần nay, được dự báo sẽ sụt giảm mạnh thời gian tới, chủ yếu do nguồn thu từ khách hàng Cuba.

Cách đây 10 năm, DQC ghi nhận khoản phải thu lên tới cả nghìn tỷ đồng với khách hàng là Consumimport (Cuba) với khả năng thu hồi khi đó bị bỏ ngỏ.

Tuy nhiên, số tiền này sau đó đã bắt đầu được thanh toán dần bằng USD trong giai đoạn 2008-2016.

Điều này giúp công ty ghi nhận doanh thu tài chính đều qua các năm, bao gồm lãi chênh lệch tỷ giá và lãi bán hàng trả chậm. Theo ước tính của VDSC, khoản phải thu tưởng chừng khó đòi này mỗi năm đem về cho Điện Quang từ 50 đến 70 tỷ đồng lợi nhuận, và đỉnh điểm là 100 tỷ trong năm 2016.

Tuy nhiên, khi khoản phải thu đã gần như được xử lý xong, doanh thu tài chính của Điện Quang giảm mạnh. Trong 6 tháng đầu năm nay, khoản mục này của công ty chỉ đạt hơn 28 tỷ đồng, giảm hơn 60% cùng kỳ.

Đây cũng là nguyên nhân được ban lãnh đạo công ty nêu ra khi giải trình kết quả kinh doanh sụt giảm trong nửa đầu năm 2017.

Trước những khó khăn hiện tại, triển vọng tăng trưởng trong tương lai của Điện Quang được dự báo sẽ phụ thuộc vào sự tăng trưởng của thị trường đèn LED và giá trị thương hiệu của công ty, điều đã được khẳng định. Dù vậy, bài toán tăng trưởng trong ngắn hạn vẫn là thách thức không nhỏ.

"Chúng tôi dự báo sẽ cần nhiều thời gian để lợi nhuận và EPS của Điện Quang lấy lại được mốc cao so với giai đoạn 2013-2016", phần kết luận của VDSC trong báo cáo phân tích về Điện Quang.