Horea: ‘Không coi tiền sử dụng đất là thuế sẽ khó minh bạch thị trường'

Người mua nhà phải “gánh” tiền sử dụng đất

Công văn mới đây của Hiệp hội bất động sản TP HCM (Horea) về đề nghị cải cách thủ tục hành chính, hoàn thiện cơ chế tính tiền sử dụng đất chỉ rõ, tiền sử dụng đất tuy không phải một sắc thuế hay phí nhưng lại là khoản thu ngân sách nhà nước rất lớn.

Tại TP HCM, trong hơn 10 tháng đầu năm, 80 dự án đã nộp 10.529 tỷ đồng tiền sử dụng đất; 40 dự án chưa nộp với số tiền là 1.889 tỷ đồng.

Horea cho rằng, thủ tục hành chính rườm rà trong cách tính tiền sử dụng đất hiện nay tạo ra cơ chế “xin – cho” và ẩn chứa tiêu cực (Ảnh: Trung Hiếu/ Thanh Niên)

Horea nhận định, theo cách làm như hiện nay thì tiền sử dụng đất đang là gánh nặng của doanh nghiệp mà người mua nhà phải gánh chịu, là ẩn số không minh bạch mà nhà đầu tư không thể tiên lượng trước khi đầu tư. Điều này tạo ra cơ chế xin – cho và ẩn chứa tiêu cực do thủ tục hành chính rườm rà.

Công văn còn dẫn lại báo cáo của UBND TP HCM trình Chính phủ trước đó: "Về lâu dài đề nghị nghiên cứu bỏ hẳn khái niệm “tiền sử dụng đất” mà thay thế bằng sắc thuế sử dụng đất ở với thuế suất nhất định, đề xuất khoảng 10% hoặc 15% bảng giá đất. Như vậy, vừa minh bạch, vừa dễ tính toán và loại trừ được cơ chế xin – cho. Hạn chế việc thu tiền sử dụng đất lần đầu quá lớn mà duy trì nguồn thu bền vững, lâu dài cho Nhà nước".

Tuy nhiên, hiệp hội cũng cho rằng khó mà thay đổi ngay được, vấn đề cần giải quyết trước là cải cách thủ tục hành chính để việc xác định tiền sử dụng đất được minh bạch, nhanh chóng.

Trước đó, lãnh đạo thành phố đã làm việc với Hiệp hội, giao cho Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường chịu trách nhiệm thực hiện quy trình xác định tiền sử dụng đất dự án mà doanh nghiệp phải nộp. Đến nay, chỉ đạo này vẫn chưa được hiện thực hóa.

Đề xuất các cải cách thủ tục hành chính

Hiện nay, tiền sử dụng đất của dự án được xác định dựa trên Luật Đất đai 2013, Nghị định 44, 45 ban hành năm 2014 của Chính phủ, Thông tư 76 ban hành năm 2014 của Bộ Tài chính, Thông tư liên tịch số 87, 88 ban hành năm 2016 của Bộ Tài chính - Bộ Tài nguyên và Môi trường…

Horea đánh giá, Sở Tài chính giữ vai trò chủ đạo trong toàn bộ quy trình thực hiện xác định tiền sử dụng đất của dự án tại thành phố chứ không phải Sở Tài nguyên và Môi trường.

Hiệp hội đề xuất, bổ sung chuyên gia hoặc đại diện tổ chức có chức năng tư vấn xác định giá đất độc lập vào Hội đồng thẩm định giá đất thành phố, đảm bảo có sự phản biện khách quan trong tổ chức.

Horea còn đề nghị cho phép doanh nghiệp, người sử dụng đất tham gia, nêu ý kiến tại cuộc họp của Hội đồng thẩm định giá đất thành phố khi thẩm định giá đất dự án của đơn vị mình; tại cuộc họp của Sở Tài chính khi xem xét chi phí giải phóng mặt bằng được khấu trừ vào tiền sử dụng đất phải nộp.

Ngoài ra, cơ chế đấu thầu rộng rãi qua mạng internet hiện nay được kiến nghị bãi bỏ, chỉ chọn đơn vị chào thầu với giá thấp nhất được trúng thầu. Cơ chế thay thế là đấu thầu rộng rãi nhưng với tiêu chí chọn đơn vị tư vấn xác định giá đất có năng lực, có phương án xác định giá đất tối ưu, chứ không phải chọn đơn vị có giá thấp nhất.