Hiểu đúng mặt tích cực của quỹ tín dụng

Bản thân quỹ tín dụng nếu hoạt động đúng nghĩa theo mô hình hợp tác xã thì tính an toàn được nâng cao lên rất nhiều.

Quỹ tín dụng nhân dân Thái Bình ở Đồng Nai. Ảnh: VŨ HỘI

Từ vụ giám đốc một quỹ tín dụng nhân dân (QTDND) ở Đồng Nai “ôm” cả chục tỉ đồng của quỹ đi xuất cảnh, TS Đinh Thế Hiển, chuyên gia tài chính-ngân hàng, cho rằng: “Mọi người không nên vì vụ này mà quá băn khoăn về hiệu quả hoạt động của các QTDND. Khi được hoàn thiện tất cả các mặt hoạt động thì QTDND sẽ có vai trò rất lớn trong việc đẩy lùi nạn tín dụng đen, đồng thời lấp đầy những khoảng trống mà ngân hàng thương mại (NHTM) không thể đáp ứng được”.

Góp phần đẩy lùi nạn tín dụng đen

. Phóng viên:Hiện nay có hàng ngàn QTDND đang hoạt động với số người tham gia gửi tiền rất lớn. Ông có nhận xét gì về hoạt động của các QTD, nhất là về tính an toàn?

TS Đinh Thế Hiển

+ TS Đinh Thế Hiển: Tên QTDND thoạt nghe có vẻ xa lạ vì quy mô của nó rất nhỏ so với các NHTM và chủ yếu phân bổ ở những địa bàn dân cư xa TP. Thế nhưng hệ thống QTD này tồn tại từ rất lâu và là nguồn cung cấp tín dụng rất tốt cho hàng triệu người dân ở nông thôn, đặc biệt là ở những vùng nuôi tôm, cá, trồng cây ăn trái, nuôi bò, heo...

Đối với phần lớn nhu cầu vay ngắn hạn với số tiền chỉ vài chục triệu đồng, vai trò của QTD góp phần tích cực trong việc đẩy lùi nạn tín dụng đen.

Hơn nữa, với lợi thế là nắm khá rõ khả năng chi trả, uy tín của từng cá nhân đi vay, chi phí hoạt động thấp, tính năng động cao… nên QTD được xem như là “vùng trũng” mà nhiều NHTM chưa thể thâm nhập vào, song lại đáp ứng rất tốt cho nhu cầu của người dân ở nông thôn.

Về bản chất thì chỉ có hội viên cùng lĩnh vực, cùng ngành nghề sống cùng địa bàn mới có quyền được hùn vốn và vay tiền từ QTD cho nên tính an toàn của quỹ khá tốt.

Quản trị tốt để hạn chế rủi ro

. Theo ông, khi muốn gửi tiền vào các QTD, người dân cần làm gì để giảm thiểu rủi ro, thay vì chỉ quan tâm đến lãi suất cao hay thấp như hiện nay?

+ Đã gọi là nền kinh tế thị trường thì ai cũng phải học cách chấp nhận thất bại, chấp nhận rủi ro. Bản thân QTD nếu hoạt động đúng nghĩa theo mô hình hợp tác xã, người quản lý quỹ do xã viên “chọn mặt gửi vàng”, có chuyên môn nghiệp vụ tốt, minh bạch thông tin để các thành viên trong quỹ biết rõ tình hình kinh doanh, tài chính của người vay thì tính an toàn đã được nâng cao lên rất nhiều. Điều đó cũng đồng nghĩa với việc quyền lợi của người gửi tiền được bảo đảm.

Điểm khác biệt của quỹ tín dụng

QTDND cũng hoạt động tương đối giống như các ngân hàng nhưng khác biệt ở chỗ: QTD chỉ được huy động vốn từ hội viên và cũng chỉ được phép cho vay đối với các hội viên của quỹ đó mà thôi chứ không được cho vay ra bên ngoài.

Ngoài ra, nguồn vốn của QTD thừa, thiếu sẽ do ngân hàng hợp tác xã (trước đây gọi là QTDND trung ương) có vai trò điều hòa vốn từ người thừa sang người thiếu.

TS CẤN VĂN LỰC, chuyên gia tài chính

Ngoài ra, để tăng cường hoạt động của QTD, có thể học tập theo mô hình cho vay của Bangladesh. Đó là quy định người vay phải được sự bảo lãnh của 3-4 người có tiền gửi trong quỹ để chịu trách nhiệm, cam kết sử dụng nguồn tiền vay đúng mục đích.

.Thực tế cho thấy việc vận hành cũng như hành lang pháp lý với các quỹ vẫn còn một số bất cập, dễ bị lợi dụng. Cách nào để khắc phục lỗ hổng này? Cơ quan chức năng cần làm gì để bảo vệ người gửi tiền?

+ Một trong những bất cập dễ nhận thấy nhất là hệ thống QTD chưa có hệ thống quản lý và kiểm soát thông tin khách hàng như NHTM. Do đó vẫn xảy ra trường hợp một khách hàng đồng thời có thể vay vốn từ NHTM lẫn QTD trên địa bàn dù không có khả năng chi trả.

Để khắc phục, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cần có những hỗ trợ về nghiệp vụ quản trị rủi ro, kết nối về lịch sử tín dụng của cá nhân chứ như bây giờ thông tin khách hàng bị “cắt khúc”, không kết nối. Trong khi đây là mô hình tốt vì tính năng động, có tính địa phương là rất tốt, thay cho những dây hụi, vay nóng.

. Xin cám ơn ông.

Bảo đảm quyền lợi của người gửi tiền

Theo ông Nguyễn Văn Hưng, Phó Chánh Thanh tra phụ trách cơ quan Thanh tra giám sát NHNN, NHNN đang theo dõi và chỉ đạo rất sát sao đối với NHNN Chi nhánh tỉnh Đồng Nai để giải quyết vụ việc.

Trong trường hợp cần thiết, NHNN Chi nhánh tỉnh Đồng Nai sẽ có những biện pháp xử lý thông qua nguồn vốn cho vay hỗ trợ thanh khoản trong hệ thống QTDND và các biện pháp cần thiết khác để bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người dân gửi tiền.

Cũng theo ông Hưng, về nguyên tắc, ai làm sai người đó sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Từ trước tới nay hoạt động của các ngân hàng nói chung và QTD nói riêng đều phải chặt chẽ, tuân thủ mọi quy định của pháp luật. Qua đó, các quỹ được bảo đảm hoạt động kinh doanh tốt, có nguồn tiền trả cho các hội viên, bởi nguồn thu chính của QTD chủ yếu chỉ dựa vào tiền gửi.