Giới trẻ Mỹ cạnh tranh việc làm với robot

Tự động hóa không chỉ ảnh hưởng công nhân trong nhà máy, mà cả những người có bằng cấp đại học. “Nhiều người trẻ hiện quan tâm đến những công việc đang đối mặt với nguy cơ tự động hóa cao”, chuyên gia kinh tế Daniel Culbertson thuộc Tổ chức nghiên cứu về thị trường lao động Indeed Hiring Lab (Mỹ) cho biết.

Bằng cấp đại học không thể giúp bảo vệ người trẻ trước đối thủ cạnh tranh là robot bởi ngay cả số lượng công việc đòi hỏi trình độ học vấn cao với mức lương hấp dẫn có thể giảm dần hoặc biến mất trong “tương lai gần”, ông Culbertson nói với tờ The Washington Post.

Bên cạnh đó, những người tốt nghiệp đại học đang làm việc cũng không ngoại lệ nếu công việc chỉ dừng lại ở những nhiệm vụ lặp đi lặp lại mà robot hoặc phần mềm máy tính có thể thay thế họ. Ông Culbertson tiến hành nghiên cứu và phân tích hành vi tìm kiếm việc làm tại trang Indeed (vốn thu hút trung bình 200 triệu lượt xem/tháng) trong vòng 6 tháng. Ông phát hiện trên 51,2% người (37 - 71 tuổi) và 49,8% thanh niên độ tuổi 20 - 36 tìm kiếm những công việc có nguy cơ robot hóa cao, như lắp ráp trong dây chuyền sản xuất.

Hãng kiểm toán PricewaterhouseCoopers (PWC) dự đoán tính đến năm 2030, 38% việc làm ở Mỹ sẽ dần được tự động hóa, bao gồm cả lĩnh vực tài chính, bảo hiểm và dây chuyền sản xuất/lắp ráp. Trong khi đó, báo cáo của Tổ chức Diễn đàn kinh tế thế giới năm 2016 ước tính xu hướng tự động hóa cướp đi 5,1 triệu việc làm trong giai đoạn 2015 - 2020 trên thế giới. “Lao động trong những ngành có nguy cơ cao bị robot thay thế chủ yếu thực hiện những nhiệm vụ đơn giản lặp đi lặp lại. Tuy nhiên, trong những lĩnh vực tỷ lệ tự động hóa thấp, chẳng hạn như giáo dục, cũng đòi hỏi nhân viên phải tăng cường các kỹ năng khác nhau”, theo PWC.

Robot Topio được thiết kế để thi đấu bóng bàn với con người

Ảnh: Reuters

“Robot có thể thay thế con người thu hẹp cơ hội việc làm của thế hệ trẻ và khó có thể kết luận chính xác tất cả những ngành nghề nào là an toàn. Người lao động dù có việc làm cũng nên tiếp tục trang bị thêm kỹ năng để có thêm nhiều cơ hội”, ông Culbertson khuyến cáo. “Thậm chí đối với những việc làm không biến mất hoàn toàn, những mảng trong công việc sẽ được tự động hóa để cắt giảm nhân sự”, ông Michael Chui, chuyên gia thuộc Viện Nghiên cứu McKinsey Global (Mỹ), lưu ý.

Là người chuyên nghiên cứu về xu hướng robot thay thế con người, ông Chui dự đoán đến năm 2055 phân nửa các hoạt động mà con người được trả lương để làm trên thế giới sẽ do robot thực hiện, cắt giảm gần 15.000 tỉ USD chi phí nhân công. Chẳng hạn, những thiết bị bán hàng tự động đang phát triển mạnh, có thể dần thay thế cả nhân viên bán hàng, theo ông Chui.

Thời đại cỗ máy thông minh

Một báo cáo của Hãng kiểm toán Deloitte (Mỹ) cho thấy tính đến năm 2016, tự động hóa đã cướp đi 31.000 việc làm trong lĩnh vực pháp lý ở Mỹ, chủ yếu là vị trí nhân viên văn phòng trong các hãng luật. “Tại nhiều hãng luật, các công nghệ hiện đại hiện đảm nhận công việc xem xét, đánh giá hồ sơ khách hàng”, chuyên gia Tom Davenport, tác giả quyển sách Loài người phải thích ứng: Kẻ thắng người thua trong thời đại cỗ máy thông minh, cho biết. Các công ty không chỉ ở Mỹ mà còn nhiều nước trên thế giới như Trung Quốc và Nhật Bản cũng đang nỗ lực phát triển robot trong mọi lĩnh vực từ sản xuất cho đến dịch vụ, chẳng hạn robot lễ tân, bán hàng, hướng dẫn làm thủ tục ký gửi hành lý sân bay, chăm sóc người già.

Giáo sư Moshe Vardi thuộc Đại học Rice (Mỹ) cảnh báo sự trỗi dậy của robot và trí tuệ nhân tạo có thể khiến tỷ lệ thất nghiệp ở Mỹ vượt trên mức 50%. “Chúng ta đang tiến đến gần thời kỳ mà những cỗ máy gần như có thể thực hiện tất cả những công việc của con người, từ dược sĩ, quản ngục cho đến công nhân lóc xương gà và nhân viên pha chế”, ông Vardi lưu ý.

Theo ông Davenport, giai đoạn đầu của thời kỳ tự động hóa, các cỗ máy gánh vác những công việc tay chân nặng nề cho con người. Ngày nay, giai đoạn hai tiếp tục xâm lấn vào những nền kinh tế dịch vụ. Giai đoạn ba chứng kiến sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo. Những công nghệ thông minh hiện có thể quyết định, học, tính toán, dự đoán nhanh chóng và chính xác hơn bộ não con người.

“Câu hỏi được đặt ra là: Nếu máy móc có thể làm hết mọi thứ, vậy con người sẽ làm gì? Những công nghệ do chính con người tạo ra giờ đây có thật sự phục vụ lợi ích của nhân loại hay đe dọa công ăn việc làm?”, Giáo sư Vardi cảnh báo.

Trong khi đó, chuyên gia Davenport nhận định: “Thay vì xem robot là đối thủ cạnh tranh, con người có thể xem chúng là đối tác và trợ thủ đắc lực để làm việc hiệu quả hơn. Đây là lựa chọn của chúng ta. Sự thành công và tăng cường năng suất lao động không thể dựa vào chỉ con người hoặc máy móc, mà là sự kết hợp của cả hai”.