Giá cổ phiếu tăng vọt khiến nhân viên Nvidia bỗng giàu lên, mất động lực làm việc

Cổ phiếu Nvidia tăng chóng mặt trong năm nay khiến công ty gặp phải một vấn đề trái chiều: Một số nhân viên lâu năm sở hữu nhiều cổ phiếu có giá trị lớn bỗng trở nên lười biếng, không còn hoàn thành tốt công việc như trước.

Vấn đề này nghiêm trọng đến mức CEO Jensen Huang buộc phải đề cập tại cuộc họp toàn thể nội bộ tháng trước. Từ danh sách câu hỏi do nhân viên gửi trước, ông Huang chọn một câu hỏi về cách giải quyết tình trạng những "lão tướng" dường như đã "nghỉ hưu”.

Ông trả lời rằng làm việc tại Nvidia giống như một "môn thể thao tự nguyện", vì vậy mỗi người nên tự quản lý thời gian như CEO của chính mình. Ông thừa nhận một số nhân viên gắn bó với Nvidia rất lâu và vui vẻ "chọc quê" họ. 

CEO nhấn mạnh đây là những quyết định cá nhân của người trưởng thành, mỗi người tự cân nhắc mức độ nỗ lực trong công việc nhưng phải chịu trách nhiệm với lựa chọn của mình.

Nhiều nhân viên của Nvidia đã trở nên vô cùng giàu có sau khi giá cổ phiếu của công ty tăng khoảng 1.200% trong 5 năm qua. Một tác dụng phụ bất ngờ của thành công này chính là mâu thuẫn ngày càng lớn giữa các nhân viên, một số nhân viên cảm thấy những người cũ đơn giản là không đóng góp đủ sức lực.

Tờ Insider đã nói chuyện với 13 nhân viên hiện tại và hai chuyên gia nhân sự của Nvidia. Mặc dù hầu hết nhân viên đều tôn sùng CEO Huang nhưng họ cũng đổ lỗi cho văn hóa quá thân nhân viên mà ông tạo ra, cùng với phong cách quản lý tương đối buông lỏng và vị thế thống trị gần như tuyệt đối của công ty trong thị trường chip tiên tiến.

Ngoài ra, những triệu phú mới nổi, giàu có nhờ cổ phiếu của Nvidia, đơn giản là ít động lực làm việc chăm chỉ hơn.

Mâu thuẫn âm ỉ trong nội bộ Nvidia có thể trở thành một rủi ro nghiêm trọng hơn trong tương lai, khi công ty phải đối mặt với áp lực gia tăng từ quy định và sự cạnh tranh gay gắt từ các nhà thiết kế chip đối thủ như AMD và Intel, cũng như những gã khổng lồ công nghệ khác như Amazon và Microsoft.

Nvidia hiện chưa đưa ra bình luận nào về vấn đề này.

Gần như mọi công ty công nghệ, vào một thời điểm nào đó, đều phải đối mặt với vấn đề tương tự, đó là nhân viên lâu năm, nắm rõ vận hành công ty bỗng "dễ dãi" trong công việc. Thung lũng Silicon thậm chí còn có cụm từ "rest and vest" để ám chỉ những nhân viên được trả lương cao dù không cống hiến nhiều, chỉ chờ cổ phiếu của họ tăng giá và được bán.

Tại Nvidia, văn hóa "ưu tiên nhân viên" nổi tiếng càng khiến kiểu hành vi này thêm trầm trọng.

Chẳng hạn, Nvidia có lịch sử tránh sa thải nhân viên trong thời kỳ khó khăn. Trong giai đoạn đầu của đại dịch COVID-19 năm 2020 và sự sụp đổ của tiền điện tử năm 2022, khi giá cổ phiếu Nvidia biến động mạnh, ông Huang liên tục trấn an nhân viên rằng sẽ không có việc sa thải. 

Lần cắt giảm việc làm chính thức cuối cùng diễn ra cách đây 15 năm, vào năm 2008, đỉnh điểm của khủng hoảng tài chính.

Những câu chuyện lưu truyền trong Nvidia cho hay các Giám đốc điều hành hàng đầu đã giảm lương trong những thời điểm khó khăn để giảm bớt tác động lên nhân viên dưới quyền. Một nhân viên chia sẻ rằng họ đã nhận thêm cổ phiếu vào năm 2022 để bù đắp cho việc giảm lương do giá cổ phiếu Nvidia giảm. 

Nvidia cũng hiếm khi đặt nhân viên vào kế hoạch cải thiện hiệu suất, không giống như một số đối thủ cạnh tranh như Amazon. Một số nhân viên cho biết rằng nếu ai đó làm việc không hiệu quả, công ty sẽ cố gắng tìm một lĩnh vực mới cho người đó, thay vì nhanh chóng đưa họ vào kế hoạch huấn luyện hoặc sa thải. 

Ông Huang nổi tiếng trong việc nói với nhân viên tại các cuộc họp toàn công ty rằng ông không muốn sa thải bất kỳ ai. Mặc dù kiểu văn hóa này có thể tạo ra lòng trung thành mạnh mẽ, nhưng nó cũng có thể khiến một số người lợi dụng.

Một nhân viên cho biết: "Bị sa thải ở đây còn khó hơn cả xin việc”.

Hiện tại, chẳng có lý do gì để nhân viên nghỉ việc cả. Jim Herd, CEO Herd Freed Hartz, cho biết ông thấy mức độ nghỉ việc ở Nvidia thấp hơn các công ty công nghệ khác. 

Ông nói rằng Nvidia đã xây dựng được một "văn hóa rất mạnh mẽ" dẫn đến sự hài lòng cao hơn của nhân viên, và đơn giản là không có động lực nào để họ tìm kiếm cơ hội khác vào lúc này.

"Nvidia sẽ tiếp tục duy trì mức độ nghỉ việc thấp hơn so với các đối thủ”, Herd nói. "Đang có quá nhiều động lực và lợi ích tài chính để rời đi vào thời điểm này”.

Nhu cầu bùng nổ đối với chip cao cấp của Nvidia càng khiến một số nhân viên lơ là. Chip GPU của Nvidia đã trở thành một trong những sản phẩm được săn đón nhất trong giới công nghệ năm nay, đóng vai trò trụ cột cho nhiều dịch vụ AI sáng tạo như ChatGPT.

Sự phổ biến này khiến công việc của một số nhân viên Nvidia trở nên dễ dàng. Một người cho biết Nvidia hiện có nhiều lợi thế hơn bao giờ hết với khách hàng, khi các nhà cung cấp đám mây và công ty trí tuệ nhân tạo đang tuyệt vọng muốn có chip GPU của họ. Khách hàng tiềm năng tranh nhau nghe điện thoại và khách hàng hiện tại sẵn sàng chi nhiều tiền hơn cho công nghệ của Nvidia, một sự thay đổi đáng kể so với năm ngoái.

Một minh chứng cho sự thay đổi này xuất hiện trong báo cáo tài chính mới nhất của Nvidia. Trong quý III năm nay, Nvidia tạo ra doanh thu 18,1 tỷ USD, tăng 207% so với con số 5,9 tỷ USD ghi nhận trong cùng kỳ năm ngoái. Mức tăng trưởng này diễn ra gần như tự nhiên khi chi phí hoạt động chỉ tăng 15%, bao gồm chi phí R&D và marketing.

Mặc dù ngày càng nhiều công ty tung ra chip do chính họ sản xuất, nhân viên Nvidia cho biết họ vẫn chưa cảm thấy áp lực cạnh tranh. Chẳng hạn, Amazon và Microsoft gần đây đã ra mắt chip mới cạnh tranh trực tiếp với sản phẩm của Nvidia. 

Ba nhân viên Nvidia nói với tờ Insider rằng những con chip đó chưa bao giờ được đề cập trong các cuộc trò chuyện với khách hàng, vì hiệu suất của Nvidia vượt trội. 

"Chúng tôi không có đối thủ cạnh tranh”, một người nói. "Nhưng chúng tôi đang dần trở nên tự mãn. Có những người không làm gì cả”.

Giám đốc điều hành Huang dường như lo lắng về việc lợi thế của Nvidia đang ngấm vào đầu nhân viên. Trong các cuộc họp toàn công ty gần đây, ông Huang nói với nhân viên rằng thị trường chứng khoán rất khắc nghiệt và việc trở thành công ty trị giá 1.000 tỷ USD đi kèm với kỳ vọng mang lại kết quả mạnh mẽ liên tục.

Phong cách quản lý "bỏ mặc" tương đối của Nvidia cũng có thể là một yếu tố. Giám đốc điều hành Huang chia sẻ suy nghĩ của mình về điều này trong một cuộc phỏng vấn với podcast No Priors vào tháng 4. 

Ông cho biết có hơn 40 người trực tiếp báo cáo cho mình, một con số cao bất thường đối với bất kỳ CEO nào, bởi nó giảm bớt các cấp quản lý không cần thiết trong công ty. Những người trực tiếp báo cáo cho ông có "đầu óc kinh doanh tuyệt vời" và "tầm nhìn xuất sắc” - ông Huang nói, vì vậy họ không cần nhiều hướng dẫn hoặc đào tạo từ ông. 

Nvidia cũng cho phép làm việc từ xa toàn thời gian và cung cấp thời gian nghỉ không giới hạn, bao gồm cả hai "ngày nghỉ tự do" toàn công ty mỗi quý.

Số tiền mới kiếm được của nhân viên Nvidia cũng có thể làm giảm động lực. Một người ước tính rằng ngay cả những quản lý trung cấp hiện cũng kiếm được hơn 1 triệu USD mỗi năm từ giá trị gia tăng chóng mặt của các khoản thưởng cổ phiếu. 

Giống như nhiều công ty công nghệ khác, Nvidia trả một phần tiền lương của nhân viên bằng cổ phiếu công ty. Trong năm nay, giá cổ phiếu đã tăng khoảng 230%.

"Cổ phiếu sẽ tăng và sẽ có thêm tiền trong tương lai”, một người khác nói. "Mọi người đều có niềm tự hào về Nvidia”.

Mặc dù giàu có, nhân viên Nvidia không hề hoang phí. Khác với những triệu phú bitcoin vung tiền vào xe sang và biệt thự, nhân viên Nvidia chia sẻ rằng họ vẫn duy trì lối sống tương đối tiết kiệm, ưu tiên trả hết thế chấp và nợ sinh viên hơn là mua Lamborghini mới.

"Chúng tôi là một đám mọt sách, không giống mấy gã nhà giàu tiền ảo ấy”, một người nói.

Điều này dẫn đến sự ủng hộ đặc biệt cho ông Huang với vai trò CEO. Tất cả nhân viên Nvidia mà tờ Insider phỏng vấn đều thể hiện lòng tin tuyệt đối vào khả năng lãnh đạo của ông. 

Họ đánh giá cao cách ông đặt "giá trị con người" lên hàng đầu trong văn hóa công ty. Họ cũng cho biết ông Huang vẫn dành thời gian theo dõi chặt chẽ danh sách 5 việc hàng tuần mà nhân viên gửi cho lãnh đạo. 

Theo Glassdoor, ông Huang có tỷ lệ ủng hộ CEO lên đến 98%, cao hơn đáng kể so với một số đồng cấp tại Alphabet (81%), Amazon (69%) và Meta (54%).

Mặc dù thành công rực rỡ, chính ông Huang dường như lại lo lắng nhất về tương lai. Ông thường xuyên đề cập đến khả năng một ngày nào đó công ty có thể phá sản. 

Tại DealBook Summit tháng trước, ông Huang cho biết kinh nghiệm đối mặt với "thách thức thực sự" khi điều hành Nvidia đã khiến ông "một phần tuyệt vọng, một phần khao khát" trước những bất trắc ấy.

"Tôi không thức dậy với niềm tự hào và tự tin”, ông Huang nói. "Tôi thức dậy với nỗi lo lắng và băn khoăn”.