'Gã khổng lồ' ngành dược Phytopharma thức dậy

Sau cú vấp ngã năm 2012 với việc Tổng giám đốc khi đó lập công ty riêng cạnh tranh trực tiếp, "gã khổng lồ" Phytopharma đang trên đường trở lại với doanh thu hơn nửa tỉ USD. Đáng chú ý, một cá nhân đã thâu tóm gần 68% vốn điều lệ công ty này.

Tòa nhà Phytopharco tọa lạc tại quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục (Ảnh: BM)

"Gã khổng lồ" ngành dược im hơi lặng tiếng, doanh thu hơn nửa tỉ USD

Là "gã khổng lồ" trong ngành dược của Việt Nam nhưng lại im hơi lặng tiếng, ít ai biết Công ty cổ phần Dược liệu Trung ương 2 (Phytopharma) là chủ tòa nhà Phytopharco với vị trí "đất vàng" đối diện Hàm Cá Mập, tọa lạc ngay bên bờ Hồ Gươm. Đây hiện là một trong những tòa nhà với giá cho thuê đắt đỏ khu vực Phố Cổ, phục vụ kinh doanh.

Như một tấm biển quảng cáo khu vực trung tâm thủ đô, ít người để ý đến logo Phytopharco ở chính giữa tòa nhà (Ảnh: BM)

Nhưng không chỉ sở hữu tòa nhà nổi tiếng trên Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục, Phytopharco còn có quy mô hoạt động kinh doanh lên tới hàng chục ngàn tỉ đồng, với hoạt động chính là kinh doanh đông nam dược, tân dược, dụng cụ y tế, chế biến, xuất khẩu thuốc đông dược, dược liệu, kinh doanh vắc – xin, mua bán hóa chất…

Công ty là đối tác chiến lược của tập đoàn dược phẩm đa quốc gia Zuellig Pharma, quan hệ đối tác với nhiều công ty dược lớn trên thế giới như Novatis Pharma, Sanofi, Merck, Pfizer kinh doanh nhập khẩu dược phẩm ủy thác.

Tại thời điểm 31/12/2018 vốn điều lệ của Phytopharma đạt gần 255 tỉ đồng, tăng thêm 85 tỉ đồng so với đầu năm do phát thành thêm cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu.

Trong đó, cổ đông lớn nhất của công ty là Công ty TNHH Phytopharco (sở hữu 62,53%), hai cổ đông lớn khác gồm Tổng công ty Dược Việt Nam (sở hữu 9,9%) và ông Nguyễn Công Chiến (sở hữu 5,19%) hiện là Chủ tịch HĐQT.

Theo tìm hiểu, cá nhân ông Chiến đang sở hữu tới 99% vốn điều lệ của Công ty TNHH Phytopharma (vốn điều lệ 219 tỉ đồng). Như vậy có thể nói, ông Chiến hiện đang sở hữu gần 68% cổ phần tại Phytopharma và đã thâu tóm công ty này.

Năm 2018, Phytopharma đạt doanh thu thuần 13.871 tỉ đồng, tăng trưởng hơn 8% so với năm trước đó; tuy nhiên biên lãi gộp chỉ khoảng 3,3%. Cả chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp của công ty này tăng mạnh khiến cho lợi nhuận sau thuế chỉ còn lại 69 tỉ đồng, giảm 13%.

Theo thống kê, sau năm 2011 thành công với tổng doanh thu thuần 9.250 tỉ đồng và lợi nhuận sau thuế 33 tỉ đồng. Ngay một năm sau đó, doanh thu Phytopharma sụt giảm mạnh chỉ còn 6.631 tỉ đồng cùng khoản lỗ 1 tỉ đồng. Năm 2013, doanh tiếp tục giảm, tuy nhiên lợi nhuận lại khởi sắc hơn, đạt 21 tỉ đồng.

Nguồn: Bạch Mộc tổng hợp

Kể từ đó đánh dấu quãng thời gian bắt đầu tăng trưởng vượt bậc trở lại của công ty nhập khẩu dược phẩm hàng đầu Việt Nam. Liên tiếp hai năm 2015 và 2016, doanh thu của công ty tăng trưởng 43% và 31%, lợi nhuận sau thuế cùng với đó tăng mạnh.

Cá nhân thâu tóm gần 68% vốn điều lệ công ty

Theo quan sát, tỉ lệ sở hữu của nhóm ông Nguyễn Công Chiến tại Phytopharma cũng bắt đầu tăng mạnh từ 2013 (kết thúc năm này là 23%), gấp đôi lên 46% vào năm 2014 (đây là giai đoạn Nhà nước thoái vốn) và lên gần 68% như hiện tại. Ông Chiến trước đó đã vào HĐQT Phytopharma và bắt đầu lên làm Chủ tịch từ tháng 4/2015 nhiệm kỳ đến 2020.

Thông tin về ông Nguyễn Công Chiến tỏ ra hiếm hoi trên thị trường, theo giới thiệu trên trang của Phytopharma, người đàn ông này sinh năm 1967 có hơn 26 năm kinh nghiệm quản lý điều hành tại các doanh nghiệp như Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc các công ty dược phẩm, thiết bị y tế, kinh doanh bất động sản.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, ông Chiến đăng ký địa chỉ thường trú tại Hà Nội, địa chỉ nhiều công ty do ông làm đại diện pháp luật đều thuộc quận Hoàn Kiếm.

"Gã khổng lồ" từng gục ngã

Năm 2012, Phytopharma gây rúng động ngành dược và giới truyền thông bởi lùm xùm xung quanh việc nhiều cổ đông công ty tố cáo Tổng giám đốc Phan Thành Lây khi đó lập công ty sân sau – Công ty Dược phẩm Sang cạnh tranh trực tiếp với công ty khiến cho doanh số sụt giảm.

Đáng nói, ông Phan Thành Lây lại là người đại diện vốn Nhà nước (Tổng công ty Dược Việt Nam), tuy nhiên sau đó do không hoàn thành nhiệm vụ, ông bị tước quyền. Song song với câu chuyện ông Lây, cổ đông cũng thắc mắc nhiều xung quanh việc ông Lây sai phạm nhiều tại Phytopharma nhưng Tổng công ty Dược và Bộ Y tế không có động thái xử lý nào.

Đến thời điểm 31/12/2012, ông Phan Thành Lây không còn là Tổng giám đốc của Phytopharma, đến tháng 8/2013, ông Lây rời nốt ghế thành viên HĐQT. Vụ việc ồn ào tại Phytopharma theo đó chấm dứt.