Dự báo doanh nghiệp mía đường lấy lại vị thế trong năm 2023

Giới phân tích dự báo năm 2023, doanh nghiệp ngành mía đường sẽ có sự phục hồi, lấy lại vị thế nhờ các biện pháp chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp chính thức đối với một số sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Thái Lan. Giá đường nhập khẩu kém cạnh tranh sau áp thuế sẽ thúc đẩy nhu cầu với đường sản xuất trong nước.

Theo chuyên trang Tradingeconomics, giá đường thô giao ngay (tính theo giá hàng ngày của ISA) và đường trắng theo ISO đều đạt mức kỷ lục trong tháng 12/2022, với trung bình lần lượt 18,93 US cents/lb và 540,76 USD/tấn. Theo đà tăng của thế giới, giá đường nội địa Việt Nam diễn biến tăng trong năm 2022 năm cao hơn 8 -10% so với cùng kỳ.

Công ty cổ phần Chứng khoán Thành Công cho biết, giá đường thế giới ngày 1/2/2023 đạt 21,7 cent/lb, hồi phục về mức đỉnh năm 2017, sau khi chạm đáy ở vùng giá 9 cents/lb vào tháng 4/2020).

Theo Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO), giai đoạn từ tháng 1 - 10/2022, giá đường trung bình là 18,5 cents/lb. Đà tăng mạnh của giá đường trong tháng đầu năm 2023 đã mang lại triển vọng tích cực cho các doanh nghiệp mía đường.

Trước đó, FAO đưa ra dự báo đến năm 2029, giá đường trung bình đạt 21,3 cents/lb, nhưng thực tế diễn ra trong tháng 1/2023 đã vượt qua con số này.

So với giá đường các thị trường trong khu vực gồm các nước sản xuất mía đường khối ATIGA (Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN), giá đường Việt Nam đã tiệm cận đường Indonesia và Trung Quốc, tuy nhiên chỉ bằng nửa giá đường Philippines và cao hơn đường Thái Lan trước thuế chống bán phá giá khoảng 25%.

Sau khi áp dụng biện pháp chống lẩn tránh phòng vệ thương mại, đối với một số sản phẩm đường mía nhập khẩu từ các nước ASEAN, lượng đường nhập khẩu vào Việt Nam đã giảm rõ rệt.

Ước tính, giá đường nhập lậu sau khi áp thuế chống bán phá giá sẽ cao hơn giá đường nội địa khoảng 15%. Do đó, mức thuế mới sẽ tạo lợi thế cạnh tranh cho mía đường trong nước. Niên vụ 2022 - 2023, ngành mía đường có nhiều dự báo tích cực. Giá mía được kỳ vọng tăng 50.000 - 80.000 đồng/tấn.

Công ty TNHH Chứng khoán Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (VCBS) cho biết, sản lượng đường sản xuất toàn niên vụ 2021/2022 đạt 949.200 tấn; trong đó, đường từ mía là 746.900 tấn, chiếm 78,6%, tăng 8,3% so với cùng kỳ. Diện tích mía thu hoạch giảm nhẹ 4% so với cùng kỳ, nhưng năng suất mía cao hơn, đạt 64.6 tấn/ha, trong khi cùng kỳ chỉ là 63 tấn/ha. Điều này giúp sản lượng mía được đưa vào sản xuất tăng 11,8% so với cùng kỳ.

Tổng cung đường năm 2022 ước tính đạt là 2,8 triệu tấn, trong khi tổng cầu khoảng 2,1-2,3 triệu tấn. Tỷ trọng đường nội địa vẫn hạn chế ở mức 27%, đường nhập lậu gia tăng mạnh mẽ trong 2022, chủ yếu từ Thái Lan được xuất khẩu gián tiếp qua Lào và Campuchia.

Dù nguồn cung dư thừa trong năm qua, giá đường nội địa Việt Nam vẫn tăng giá đáng kể nhờ vào sự hỗ trợ từ chính sách chống bán phá giá.

VCBS cho rằng, biện pháp thuế mới tạo biến chuyển tích cực đối với ngành đường. Từ tháng 8/2022, Bộ Công Thương đã chính thức áp dụng biện pháp chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại 47,64% đối với các sản phẩm đường mía có nguồn gốc Thái Lan từ 5 nước ASEAN (Indonesia, Malaysia, Campuchia, Lào, Myanmar).

Biện pháp này đã bắt đầu phát huy tác dụng bảo hộ đối với ngành đường trong nước kể từ tháng 8, khi sản lượng nhập khẩu đường vào Việt Nam từ Thái Lan, Lào và Campuchia giảm rõ rệt so với cùng kỳ.

Tổng sản lượng đường nhập khẩu cả năm 2022 đã giảm 12,6% so với cùng kỳ, nguồn nhập thay thế chủ yếu đến từ Australia và Indonesia.

Giá thu mua mía từ nhà máy cùng với đó đó cũng hồi phục tích cực về mức trung bình 1,05 – 1,1 triệu đồng/tấn do khan hiếm nguồn cung. Đây là tiền đề thúc đẩy người nông dân mở rộng vùng nguyên liệu trong các năm tới.

VCBS nhận định, biện pháp thuế sẽ hỗ trợ giá đường trong nước trong dài hạn. Công ty chứng khoán này kỳ vọng giá đường trắng sẽ duy trì cao, dao động trung bình quanh 18.000 – 18.500 đồng/kg do nhu cầu đường toàn Việt Nam dự kiến tăng nhẹ lên mức 2,3 – 2,4 triệu tấn/năm; cùng đó, giá đường nhập khẩu kém cạnh tranh sau áp thuế thúc đẩy nhu cầu với đường trong nước.

Giá đường nhập khẩu từ Thái Lan và có nguồn gốc Thái Lan (Lào, Campuchia) sau khi áp thuế chống bán phá giá, ước tính khoảng 22.000 đồng/kg, cao hơn giá đường Trung Quốc, Indonesia và Việt Nam từ 10 -15%.

Indonesia và Australia trở thành nguồn cung nhập khẩu đường hiện tại của Việt Nam, tuy nhiên điều này khó duy trì lâu dài do Indonesia không có lợi thế về xuất khẩu đường; cùng đó, diện tích trồng mía tại Australia không đủ lớn để có mở rộng thêm thị trường xuất khẩu cho Việt Nam.

Tuy nhiên trong ngắn hạn, giá đường có thể chịu áp lực do nguồn cung tạm thời đang dư thừa từ tồn kho năm 2022, xấp xỉ 6 triệu tấn; tiềm năng Chính phủ gia tăng thêm hạn ngạch nhập khẩu để bổ sung đường trong nước trong 2023.

Công ty cổ phần Đường Quảng Ngãi (mã chứng khoán: QNS) dự báo do giá dầu tăng cao, các nước sản xuất đường lớn như Brazil, Thái Lan và Ấn Độ sẽ chuyển sang dùng mía để sản xuất ethanol, góp phần giúp giá đường thế giới giữ ở mức cao trong 6 tháng đầu năm 2023.

Về kết quả kinh doanh, năm 2022, Công ty cổ phần Đường Quảng Ngãi (mã chứng khoán: QNS) có doanh thu thuần đạt gần 8.300 tỷ đồng, tăng 13% so với cùng kỳ và lợi nhuận sau thuế đạt 1.285 tỷ đồng, tăng 3% so với cùng kỳ; trong đó, mảng đường là động lực tăng trưởng chính với sự gia tăng cả về sản lượng, tăng 18% so với cùng kỳ và giá bán tăng 6% so với cùng kỳ.

Doanh thu mảng đường cả năm đạt 1.972 tỷ đồng, tăng 25% so với cùng kỳ và hoạt động thương mại cũng gia tăng mạnh mẽ, đạt 1.582 tỷ đồng, tăng 50% so với cùng kỳ. Tỷ suất lợi nhuận gộp giảm từ 23,4% năm 2021 xuống 19,1% năm 2022, chủ yếu do giá mía nguyên liệu tăng cao hơn mức tăng giá bán đầu ra.

Với Công ty cổ phần Mía đường Lam Sơn (mã chứng khoán: LSS) năm 2022, doanh nghiệp này có doanh thu đạt 2.500 tỷ đồng, lợi nhuận đạt 80 tỷ đồng, cao hơn những năm trước (lợi nhuận năm 2021 đạt 44 tỷ đồng, năm 2020 đạt 22 tỷ đồng). Hoạt động sản xuất - kinh doanh duy trì ổn định, đặc biệt, công ty chú trọng phát triển vùng nguyên liệu, mở rộng thị trường tiêu thụ các sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao, đồ uống.

Năm 2023, Mía đường Lam Sơn đặt mục tiêu doanh thu niên độ 2022 - 2023 đạt 3.000 tỷ đồng, tầm nhìn đến năm 2025 đạt 5.000 tỷ đồng, đồng thời đầu tư mạnh mẽ cho nghiên cứu phát triển khoa học công nghệ, tập trung chế biến chuyên sâu tạo ra các sản phẩm giá trị.

Mới đây, công ty đã đầu tư gần 500 tỷ đồng vốn đầu tư phát triển để xây dựng và đưa vào sản xuất - kinh doanh thêm 5 nhà máy.

Với Công ty cổ phần Thành Thành Công - Biên Hòa (mã chứng khoán: SBT), kết thúc quý I/2022 (từ 1/10 - 31/12/2022) niên độ (niên độ 2022-2023), doanh nghiệp đã tiêu thụ hơn 683 nghìn tấn đường, ghi nhận doanh thu thuần lũy kế đạt 12.281 tỷ đồng, tăng 32% so với cùng kỳ, hoàn thành 72% kế hoạch năm.

Lợi nhuận trước thuế trong 6 tháng đầu niên độ đạt hơn 432 tỷ đồng, hoàn thành 51% kế hoạch năm; lợi nhuận sau thuế đạt 384 tỷ đồng. Công ty cổ phần Thành Thành Công - Biên Hòa đặt mục tiêu doanh thu đạt 17.017 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế đạt 850 tỷ đồng, cổ tức từ 4 - 6% trong niên độ tài chính 2022 - 2023.

Kết thúc quý II niên độ (niên độ 2022-2023), đường vẫn đóng vai trò chủ lực trong cơ cấu doanh thu khi các dòng sản phẩm đường ghi nhận 11.400 tỷ đồng, chiếm gần 93% doanh thu, tăng hơn 28,5% so với cùng kỳ.

Doanh nghiệp định hướng mở rộng vùng nguyên liệu tại Australia trong giai đoạn 2021 - 2025 lên 20.000 ha. Tháng 8/2022, doanh nghiệp đã mở rộng 1.244 ha tại nước này, mục tiêu đạt 5.000 ha trong niên độ 2022 - 2023.

Theo Hiệp hội Mía đường Việt Nam (VSSA), diện tích trồng và sản lượng mía, sản lượng đường tại Việt Nam niên vụ 2022 - 2023 có khả năng đều tăng. Dự kiến, diện tích mía đạt 151.305 ha, tăng 3%; sản lượng mía chế biến đạt 8.764.277 tấn, tăng 16,5%; sản lượng đường đạt 870.930 tấn, tăng 16,6%.

Công ty cổ phần Chứng khoán VNDIRECT nhận định năm 2023, ngành mía đường Việt Nam sẽ lấy lại vị thế nhờ sự phục hồi của giá đường và biện pháp chống lẩn tránh phòng vệ thương mại.