Donald Trump sẽ trấn an đồng minh châu Á khi gặp Thủ tướng Nhật

Donald Trump trong một bài phát biểu tranh cử hồi thasgn 9/2016. Ảnh: Reuters

Shinzo Abe, một chính trị gia con nhà nòi còn Trump, một kẻ ngoại đạo với kinh nghiệm ngoại giao chính trị bằng 0, có nhiều quan điểm khác biệt trong chính sách ví dụ như vấn đề thương mại tự do.

Tuy nhiên, cả hai sẽ tìm ra những điểm tương đồng khi cùng gặp gỡ tại New York vào thứ Năm tuần này. Trong những chủ đề bàn bạc sẽ có cam kết khôi phục lại vai trò của mỗi quốc gia trên trường thế giới, cùng mong muốn đối phó với sự vươn lên của Trung Quốc và tăng cường quan hệ với Nga.

"Thủ tướng Abe và ông Trump sẽ có thái độ thân tình", Takashi Kawakami, giáo sư đại học Takushoku ở Tokyo nói. "Cả hai đều thiên về quyết định và hành động dựa trên trực giác. Và họ giống nhau ở chủ nghĩa thực dụng, những người đặt lợi ích của quốc gia lên hàng đầu".

Một cố vấn củaTrump cho biết vị Tổng thống mới đắc cử sẽ tái khẳng định cam kết của ông đối với liên minh Mỹ - Nhật cũng như cam kết đối với khu vực, bất chấp sự thật rằng chiến dịch tranh cử của ông làm dấy lên những câu hỏi về tương lai của hiệp ước an ninh hai nước.

Thủ tướng Abe muốn xây dựng mối quan hệ dựa trên sự tin tưởng lẫn nhau, trong khi đó cũng sẽ có những đánh giá đối với vị tỷ phú bất động sản - một người mà phía Nhật từng không nghĩ rằng có thể trúng cử Tổng thống.

"Việc đầu tiên và cũng là ưu tiên nhất hiện nay là thiết lập mối quan hệ cá nhân hơn là tranh luận các vấn đề chính sách cụ thể", một nguồn tin thân cận liên quan đến quá trình chuẩn bị cho cuộc họp phía Nhật Bản cho biết.

Trước đó, những bình luận của Trump khi tranh cử về khả năng Nhật có vũ khí hạt nhân hay việc ông này đòi các đồng minh phải trả tiền để duy trì sự hiện diện của quân đội Mỹ trong khu vực đã làm dấy lên nhiều lo ngại.

Chiến dịch tranh cử của Trump cũng làm dập tắt những hy vọng về khả năng Mỹ thông qua Hiệp định đối tác chiến lược Xuyên Thái Bình Dương (TPP), một hiệp định giúp tăng cường sự hiện diện của Mỹ tại châu Á và cũng là cột trụ trong kế hoạch tái cơ cấu kinh tế của ông Abe.

Cố vấn Trump cho biết ông hy vọng cuộc gặp gỡ sẽ "thiết lập màu sắc" trong mối quan hệ giữa Trump với Nhật Bản cũng như khu vực châu Á Thái Bình Dương. Tuy nhiên, một số nhà ngoại giao lại cho rằng cho đến khi Trump đưa ra các tuyên bố cụ thể, rất khó để đánh giá chính sách của ông này đối với các vấn đề như hành động của Trung Quốc trong các vùng biển quanh khu vực và vấn đề hạt nhân Triều Tiên.

Những lời thật lòng?

"Tôi cho rằng sẽ có thông điệp được đưa ra để trấn an", cố vấn của Trump nói. "Ông ấy sẽ đưa ra các cam kết của mình với đồng minh và cam kết của nước Mỹ với khu vực Thái Bình Dương về dài hạn".

Cố vấn này cũng cho rằng vấn đề hỗ trợ tài chính của Nhật dành cho quân đội Mỹ tại Nhật sẽ được nêu ra, nhưng không phải là trọng tâm.

Trước đó, hồi tháng 12, Nhật Bản đồng ý tăng chi cho quân đội Mỹ tại Nhật Bản thêm 1,4% trong 5 năm tới, với mức chi trung bình 189,3 tỷ yen (tương đương 1,74 tỷ USD) mỗi năm. Bộ trưởng Quốc phòng Nhật, Tomomi Inada cho biết Tokyo đã chi trả đủ.

Ngoài ra, trong cuộc gặp, Trump và ông Abe có thể bàn bạc về Tổng thống Nga Vladimir Putin. Chính quyền Obama có một số căng thẳng trong quan hệ với Nga. Còn với Trump, ông này nhiều lần khen Putin và nhấn mạnh khả năng sẽ thúc đẩy mối quan hệ. Trong khi đó, ông Abe muốn giải quyết một số đảo mà Nga nắm giữ kể từ sau Thế Chiến thứ hai.

Về khía cạnh kinh tế, ông ABe có thể đề nghị đưa công nghệ và tài chính Nhật tham gia các dự án cơ sở hạ tầng mà Donald Trump đang đề xuất tăng chi. Điều này cũng phù hợp với trọng tâm trong chiến lược tăng trưởng xuất khẩu công nghệ của ông Abe, ví dụ như tàu tốc độ cao.

Tuy nhiên, khi bàn tới các khác biệt về thương mại tự do, vấn đề có thể khó khăn hơn vì Trump luôn phản đối TPP.

"Chúng tôi vẫn sẽ phải tiếp tục vẫy cờ", nguồn tin thân cận phía Nhật cho biết. "Nếu có sự phản đối mạnh mẽ từ phía Trump, đó sẽ là thảm họa cho nỗ lực TPP. Chúng tôi phải giải quyết vấn đề này một cách thận trọng", nguồn tin cho biết.