Doanh nghiệp Việt Nam chiếm hơn một nửa giá trị M&A trong nước

Tại Diễn đàn M&A Việt Nam 2024, ông Nguyễn Công Ái, Phó tổng giám đốc KPMG Việt Nam, cho biết thị trường mua bán và sáp nhập trong nước dù có tăng trưởng nhưng không tốt như kỳ vọng. 

Xu hướng đáng chú ý khi phần lớn các thương vụ không phải nhà đầu tư nước ngoài mua các công ty trong nước, mà là các công ty trong nước mua bán nhau. Ông Ái nói do chính sách các nước bảo hộ hơn, dòng tiền ngần ngại chảy ra nước ngoài khi lãi suất ở mức cao.  

Các nhà đầu tư trong nước đóng vai trò chính trong thị trường M&A Việt Nam khi chiếm 53% tổng giá trị giao dịch được công bố, gần gấp đôi tổng giá trị đóng góp của 4 nhóm nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất cộng lại (32%).

"Đây là kết quả của quá trình tái cấu trúc kinh doanh của các doanh nghiệp nội địa. Xu hướng này còn cho thấy các nhà đầu tư nước ngoài đang có sự tiếp cận thị trường M&A ở Việt Nam thận trọng hơn", ông Ái nhận định. 

Trong 9 tháng đầu năm, Việt Nam ghi nhận sự cải thiện đáng kể về giá trị giao dịch M&A, với mức tăng trưởng 45,9% so với cùng kỳ (so với mức giảm 11,3% trong tổng giá trị giao dịch của Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Singapore và Philippines) dù khối lượng giao dịch ghi nhận mức giảm 11,6% so với cùng kỳ. 

"Nên thay đổi thị trường M&A Việt Nam là một sự tăng trưởng tích cực. Hy vọng cuối năm 2024 có sự phát triển tương đối tốt của thị trường M&A Việt Nam", ông Ái kỳ vọng. 

Tăng trưởng giá trị chủ yếu được thúc đẩy bởi mức nền thấp năm 2023, đồng thời nhờ một số giao dịch lớn từ các nhà đầu tư trong nước; đặc biệt là 4 giao dịch của Vingroup và Masan Group trị giá 1,9 USD, chiếm 58% tổng giá trị thị trường. 

Điều này cho thấy các doanh nghiệp nội địa có thể đang điều chỉnh chiến lược kinh doanh cũng như tối ưu hóa để tập trung hơn vào những lĩnh vực then chốt, trong bối cảnh môi trường kinh doanh vẫn đang có nhiều thách thức.  

Quy mô giao dịch trung bình cho các thương vụ được tiết lộ đã tăng đáng kể, đạt 56,3 triệu USD khi các giao dịch lớn thống trị thị trường. 10 thương vụ lớn nhất đạt khoảng 2,8 tỷ USD, tương đương 87% tổng giá trị giao dịch đã được công bố.

Xét theo cơ cấu, hoạt động giao dịch M&A chủ yếu diễn ra trong các lĩnh vực bất động sản (53%), tiêu dùng thiết yếu (14%) và công nghiệp (21%), chiếm tổng cộng 88% giá trị giao dịch và nằm trong top 5 thương vụ M&A lớn nhất.

Có một số ngành gần như biến mất khỏi thị trường. Đơn cử như ngành năng lượng và dịch vụ tiện ích đạt gần 1 tỷ USD trong năm 2022, nhưng gần như không xuất hiện thương vụ trong năm 2023 và 2024, hoặc chỉ là các thương vụ nhỏ. 

Thương vụ lớn nhất trong năm cho đến nay có giá trị 982 triệu USD. Đây là giao dịch giữa nhóm công ty có trụ sở tại Việt Nam mua lại 55% cổ phần của Công ty Phát triển Đầu tư và Thương mại SDI, một công ty con của Vingroup.  

Lĩnh vực bất động sản đóng góp thương vụ lớn thứ hai khi Becamex IDC chuyển nhượng một dự án nhà ở trị giá 553 triệu USD tại Bình Dương cho Sycamore Limited, công ty con của CapitaLand Group.

Thương vụ đáng chú ý trong lĩnh vực tiêu dùng là Bain Capital của Mỹ đầu tư 255 triệu USD vào Masan Group qua hình thức phát hành riêng lẻ. Ngoài ra, Masan Group cũng mua lại cổ phần trị giá 200 triệu USD tại VinCommerce từ SK South-East Asia Investment.