Doanh nghiệp kêu kiệt quệ vì bị chậm hoàn thuế VAT, ngành thuế nói gì?

Theo thông tin từ Tổng cục Thuế, tính đến cuối tháng 4, cơ quan thuế ban hành 5.015 quyết định hoàn thuế giá trị gia tăng (hoàn thuế VAT) với tổng số tiền thuế hoàn là 33.905 tỷ đồng, bằng 18,2% so với dự toán hoàn thuế VAT năm 2023 được Quốc hội thông qua và bằng 87% so với cùng kỳ thực hiện.  

Theo quy định, cơ quan thuế sau khi nhận đủ hồ sơ của doanh nghiệp phải giải quyết trong vòng 6 ngày làm việc nếu thuộc trường hợp hoàn trước, kiểm sau; không quá 40 ngày đối với trường hợp kiểm trước, hoàn sau. Tuy nhiên, hàng loạt công ty ngành cao su, nhựa, đồ gỗ, sắn… phản ánh việc gặp khó khăn về dòng vốn vì chưa được hoàn thuế VAT lên tới hàng trăm tỷ đồng.

Mới đây, hiệp hội, doanh nghiệp thuộc nhóm các ngành gỗ, giấy, cao su đề cập đến việc chậm hoàn thuế VAT trong thời gian dài khiến họ bị kiệt quệ, đối mặt với tình trạng thiếu vốn, doanh nghiệp đứng trước nguy cơ phá sản. 

Chia sẻ gần đây, ông Đặng Ngọc Minh, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế cho biết, mỗi năm, Tổng cục Thuế được giao nhiệm vụ hoàn thuế khoảng 150.000 tỷ đồng. Việc hoàn thuế thời gian qua được thực hiện bình thường.

Tuy nhiên, thời gian qua có một số vướng mắc doanh nghiệp nêu liên quan đến hoàn thuế VAT đối với hoạt động xuất khẩu nói chung và xuất khẩu dăm gỗ nói riêng. Theo đó, trong hoàn thuế hoạt động xuất khẩu, xuất hiện tình trạng doanh nghiệp vi phạm trong vấn đề sử dụng hóa đơn đầu vào bất hợp pháp, nhằm hợp thức hoá hồ sơ hoàn thuế với giá trị rất lớn.  

Theo thông tin từ Tổng cục Thuế, sau khi tiếp nhận ý kiến của Hiệp Hội gỗ và lâm sản Việt Nam và một số doanh nghiệp về vướng mắc trong giải quyết hồ sơ hoàn thuế VAT xuất khẩu đối với mặt hàng gỗ và sản phẩm làm từ gỗ, Bộ Tài chính (Tổng cục Thuế) đã thực hiện tổng hợp nhanh kết quả giải quyết hồ sơ hoàn thuế VAT tại 63 tỉnh.

Theo đó, từ ngày 1/1/2022 đến ngày 17/5/2023, tình hình giải quyết hồ sơ hoàn thuế đối với mặt hàng gỗ và sản phẩm từ gỗ là 4.760 hồ sơ, tương ứng số tiền đã được hoàn 19.100 tỷ đồng; số hồ sơ doanh nghiệp hủy đề nghị hoàn là 215 hồ sơ, tương ứng số tiền đề nghị hoàn 1.514 tỷ đồng do doanh nghiệp sau khi gửi hồ sơ đề nghị hoàn thì tự rà soát đối chiếu với quy định về hoàn thuế nhận thấy hồ sơ của doanh nghiệp bị thiếu, kê khai sai, cần điều chỉnh số liệu... cần thời gian để xem xét lại hồ sơ, sổ sách chứng từ. 

Số hồ sơ cơ quan Thuế từ chối đề nghị hoàn là 44 hồ sơ, tương ứng số tiền đề nghị hoàn là 310 tỷ đồng. Do cơ quan thuế rà soát đối chiếu theo quy định của pháp luật, doanh nghiệp nộp hồ sơ thiếu, sai mẫu hồ sơ đề nghị hoàn, hồ sơ đề nghị hoàn không đủ thủ tục...

Số hồ sơ đề nghị hoàn chưa được cơ quan thuế giải quyết là 199 hồ sơ, tương ứng số tiền đề nghị hoàn là 1.119 tỷ đồng, chiếm 4,18% so với tổng số hồ sơ cơ quan thuế đã giải quyết hoàn do nhiều nguyên nhân như hồ sơ đang trong thời gian giải quyết theo quy định; doanh nghiệp đã được chuyển hồ sơ sang cơ quan công an để điều tra, xác minh; do doanh nghiệp xin tạm dừng, hoãn thời gian kiểm tra; do doanh nghiệp chưa cung cấp đủ hồ sơ tài liệu số liệu, do đang chờ kết quả xác minh... 

Qua rà soát thông tin dữ liệu tổng thể của ngành Thuế đối với các doanh nghiệp kinh doanh mặt hàng gỗ và sản phẩm từ gỗ thì có đến 7.609 doanh nghiệp bỏ địa chỉ kinh doanh, tạm dừng hoạt động. Đặc biệt trong số những doanh nghiệp này, có 24 doanh nghiệp nằm trong vụ án đã khởi tố, điều tra về tội mua bán hóa đơn bất hợp pháp trong thời gian qua.

Trong năm 2022 và 5 tháng đầu năm 2023, Tổng cục Thuế đã chuyển hồ sơ của 9 doanh nghiệp trực tiếp đề nghị hoàn thuế VAT mặt hàng gỗ và sản phẩm làm từ gỗ, dăm gỗ, viên nén gỗ sang cơ quan công an để phối hợp điều tra, xác minh (không kể các doanh nghiệp trung gian bán hàng cho doanh nghiệp hoàn thuế nêu trên), nguyên nhân do doanh nghiệp có dấu hiệu sử dụng hoá đơn khống để hoàn thuế, doanh nghiệp mua hàng của doanh nghiệp có rủi ro cao về thuế.  

Trong công điện chiều 26/5, Thủ tướng Phạm Minh Chính giao Bộ Tài chính kiểm tra, đôn đốc Tổng cục Thuế đẩy nhanh việc hướng dẫn, thực hiện hoàn thuế VAT cho doanh nghiệp, người dân.  

Bộ Tài chính cũng vừa có văn bản gửi Tổng cục Thuế thông báo ý kiến chỉ đạo của Bộ trưởng Hồ Đức Phớc về một số vấn đề tháo gỡ khó khăn cho người dân, doanh nghiệp trong quá trình thực hiện chính sách pháp luật về thuế.

Theo đó tại văn bản này, Bộ trưởng Bộ Tài chính yêu cầu Tổng cục Thuế chỉ đạo ngay các đơn vị có hướng dẫn, thực hiện hoàn thuế giá trị gia tăng đối với các hồ sơ hoàn thuế nếu đủ điều kiện hoàn thuế theo quy định của pháp luật. 

Đối với những trường hợp không đủ điều kiện hoàn thuế cần giải thích, kịp thời thông báo cho người nộp thuế biết một cách công khai, minh bạch.