DeepSeek là bằng chứng cho thấy chính sách kiểm soát bán dẫn của Mỹ phản tác dụng?

Công ty trí tuệ nhân tạo Trung Quốc DeepSeek đã dành nhiều năm nghiên cứu trước khi làm rung chuyển thị trường toàn cầu vào cuối tuần trước. Các nhà phân tích coi bước tiến gây sốc của DeepSeek trong lĩnh vực AI là hậu quả không mong muốn của các chính sách thương mại mà Mỹ áp dụng.

Bắt đầu dưới chính quyền Tổng thống Joe Biden vào năm 2022, Mỹ tiến hành áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu để ngăn Trung Quốc tiếp cận các chất bán dẫn hiệu suất cao, chủ yếu là từ Nvidia.

Mục đích của Washington là nhằm duy trì lợi thế của Mỹ trong lĩnh vực AI và các công nghệ liên quan đến siêu máy tính. Đáp lại, Trung Quốc bắt đầu chế tạo những con chip rẻ hơn của riêng mình.

Mặc dù Mỹ đã thắt chặt chính sách kiểm soát xuất khẩu hơn nữa vào năm 2023 để ứng phó với những con chip do Trung Quốc phát triển, điều đó vẫn không thể ngăn cản quốc gia tỷ dân tiến lên phía trước.

Gần đây, công ty khởi nghiệp DeepSeek đã thu hút sự quan tâm lớn nhờ hai mô hình AI có các chức năng tương tự những đối thủ phương Tây nhưng với chi phí đào tạo thấp hơn rất nhiều.

Bình luận trong vài ngày qua từ các lãnh đạo công nghệ đã khiến chứng khoán Mỹ lao dốc vào ngày 27/1, khi nhà đầu tư lo ngại đột phá của DeepSeek có thể làm đảo lộn hai động lực quan trọng của thị trường kể từ cuối năm 2022 (thời điểm ChatGPT ra mắt) là Nvidia và các công ty công nghệ liên quan.

Gián tiếp thúc đẩy Trung Quốc?

Trong một lưu ý hôm 27/1, nhà phân tích Sandeep Deshpande của JPMorgan Chase cho hay: “Các nhà đầu tư lo ngại rằng thay vì cản trở tiến trình AI của Trung Quốc, các hạn chế của Mỹ đã thúc đẩy sự đổi mới, giúp Trung Quốc phát triển một mô hình ưu tiên sự hiệu quả”.

Tác động từ những diễn biến gần đây có thể rất lớn, nhưng sau cùng cũng không hẳn là hoàn toàn tiêu cực đối với ngành công nghiệp AI tại Mỹ, vị chuyên gia lưu ý.

Theo ông Despande, các nhà đầu tư có thể sẽ tìm thấy cơ hội mua vào đối với các công ty yếu hơn, trong khi sự xuất hiện của ngày càng nhiều mô hình tiết kiệm chi phí hơn có thể mở ra thị trường cho các công nghệ khác, chẳng hạn như máy tính xách tay và điện thoại thông minh.

Tuy nhiên, các nhà đầu tư sẽ ngay lập tức xem xét lại định giá của Nvidia. Cổ phiếu của ông lớn công nghệ Mỹ đang giao dịch gấp 32 lần thu nhập dự phóng trong 12 tháng tới và trong phiên đầu tuần này đã lao dốc gần 17%.

“Định giá quá cao luôn là vấn đề cho nhà đầu tư, nhưng tin tức quan trọng xuất hiện cùng định giá chót vót lại càng nghiêm trọng hơn”, ông David Bahnsen, CIO tại Bahnsen Group, nhấn mạnh.

Tương lai ra sao, ông Trump sẽ làm gì?

Câu hỏi quan trọng thứ nhất cho tương lai là liệu Trung Quốc có trở thành một tay chơi lớn hơn trên thị trường AI hay không.

Câu hỏi thứ hai là sự vươn lên của Trung Quốc sẽ tác động như thế nào đến Nvidia, những công ty khác đang phát triển sản phẩm của riêng họ và những doanh nghiệp cung ứng năng lượng cho ngành AI.

Chia sẻ với CNBC, ông Bahnsen nói: “Những nỗ lực hạn chế Trung Quốc tiếp cận công nghệ Mỹ, trong trường hợp này là chip và thiết bị sản xuất chip, rất có thể đã khuyến khích Trung Quốc tự phát triển công nghệ của riêng họ và trở nên độc lập hơn so với Mỹ...”

“Trung Quốc không chỉ là một khách hàng mà còn có thể trở thành đối thủ cạnh tranh số một [với Mỹ]”, vị CIO lưu ý.

Chưa kể, những diễn biến vừa qua còn đặt ra nhiều câu về khả năng kiếm tiền từ AI, một vấn đề cho đến nay vẫn chưa có câu trả lời rõ ràng. Các nhà đầu tư có thể không muốn tiếp tục chi tiền cho AI trừ khi năng lực kiếm tiền của công nghệ này cải thiện.

Ngoài ra, Mỹ có thể sẽ phải xem xét lại các chính sách của mình nhằm kiểm soát tốt hơn AI trong các lĩnh vực công nghiệp và trên phạm vi toàn cầu.

Tổng thống Donald Trump là người nhiệt tình ủng hộ AI và cố vấn thân cận của ông chủ Nhà Trắng - tỷ phú Elon Musk - là một tay chơi trong lĩnh vực này với công ty riêng mang tên xAI.

Trong một lưu ý, các nhà phân tích của Jefferies nhận định: “Ông Trump hoặc Musk có thể nhận ra rủi ro khi tiếp tục hạn chế Trung Quốc là buộc nước này phải đối mới nhanh hơn. Do đó, chúng tôi nghĩ có khả năng ông Trump sẽ nới lỏng chính sách kiểm soát bán dẫn”.