Để gây sức ép buộc WTO thay đổi, Mỹ đang cân nhắc tăng trần thuế quan?

Tổng thống Trump và các trợ lí thân cận từ lâu đã phàn nàn về việc các quốc gia khác có thể đánh thuế hàng hóa cao hơn so với Mỹ.

Theo đó, họ dẫn ra ví dụ về mức thuế cao hơn thông thường mà châu Âu áp lên xe khách cũng như Ấn Độ áp lên xe máy như bằng chứng cho thấy họ tin hệ thống qui tắc thương mại toàn cầu đang chống lại nước Mỹ.

Tuy nhiên, trong một động thái táo bạo để giải quyết vấn đề nhận thức trên, Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer hiện đang cân nhắc kế hoạch tái thiết lập các cam kết thuế quan của Mỹ tại Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) bằng cách đe dọa tăng trần thuế quan (hay thuế suất ràng buộc) mà các đời tổng thống trước đã nhất trí, Bloomberg dẫn nguồn thạo tin cho hay.

Động thái có khả năng xảy ra trên xuất hiện sau khi ông Trump kí thỏa thuận thương mại giai đoạn một với Trung Quốc hôm 15/1. Thỏa thuận sơ bộ này được các nhà phê bình xem là một bước tiến lớn nhằm tránh xa mô hình trật tự dựa trên qui tắc mà WTO áp dụng.

Trước đó, chính quyền Tổng thống Trump đã làm tê liệt hoạt động của WTO thông qua động thái ngăn chặn việc bổ nhiệm các thẩm phán mới vào cơ quan phúc thẩm của tổ chức có trụ sở tại Geneva này.

Tuy nhiên, Bloomberg nhận định các cuộc thảo luận mới đây của ông Lighthizer chỉ là một phần trong nỗ lực lớn hơn bên trong chính quyền ông Trump.

Mục đích sâu xa hơn là nhằm xem xét các phương án có thể làm rung chuyển hệ thống thương mại toàn cầu và giải quyết vấn đề mà phía Mỹ nêu lên là: WTO - trung tâm của quan hệ thương mại thế giới - đang mục nát.

Trong một tuyên bố, văn phòng của Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) cho biết họ "hiện tại" không có bất kì kế hoạch tăng trần thuế quan nào tại WTO.

"Chúng tôi đã nhiều lần thể hiện thái độ quan ngại trước việc nhiều đối tác thương mại của Mỹ có thể đánh thuế hàng hóa cao hơn so với chính phủ Mỹ, nhưng hiện tại chúng tôi không có kế hoạch tăng thuế suất ràng buộc nào ở WTO", phát ngôn viên của USTR cho hay.

Tuy nhiên, theo nguồn thạo tin của Bloomberg, chiến lược của Washington là bắt đầu bằng một đề xuất tái đàm phán về vấn đề thuế suất của Mỹ tại WTO với dự đoán rằng 163 thành viên khác của khối thương mại này sẽ không nhất trí với các điều khoản đa phương mới.

Khi các cuộc đàm phán tại WTO thất bại, chính quyền ông Trump sẽ xem xét đơn phương tiến hành áp thuế suất tương ứng với các đối tác thương mại của Mỹ.

Ông Rufus Yerza, Chủ tịch Hội đồng Ngoại thương Quốc gia (đặt trụ sở ở Washington) nhận định chiến lược như vậy là "cực kì không khả thi".

"Nếu Mỹ không đưa ra các mức thuế suất khác nhau cho từng sản phẩm thì sẽ không thể có quan hệ thương mại song phương ổn định với từng nước", ông Yerza chia sẻ với Bloomberg. "Mọi thứ sẽ thật hỗn loạn nếu đi theo hướng đó. Doanh nghiệp Mỹ sẽ gặp khó khăn trong việc dự đoán tình hình thương mại và khiến nước Mỹ thành cái gai trong mắt thế giới".

Mặc dù thuế suất thực tế có thể cao hơn đối với từng sản phẩm riêng lẻ thì thuế suất ràng buộc của Mỹ hiện đang duy trì ở mức 3,4%. 

Ngoài ra, chính quyền ông Trump cũng đã sử dụng những lỗ hổng trong các qui tắc thương mại toàn cầu để áp thuế quan trừng phạt 25% lên thép nhập khẩu và nhiều sản phẩm khác của Trung Quốc.