'Có thể COVID-19 sẽ tiếp tục lây lan toàn cầu trong 18-24 tháng nữa'

"Dịch COVID-19 sẽ không dừng tới khi 60-70% dân số thế giới nhiễm bệnh", ông Mike Osterholm, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Chính sách Bệnh truyền nhiễm (CIDRAP) thuộc Đại học Minnesota, nói với CNN.

Mike Osterholm đã viết về nguy cơ của các đại dịch trong 20 năm và từng tư vấn cho nhiều tổng thống. Ông viết bản báo cáo cùng với nhà dịch tễ học Marc Lipsitch của Trường Y tế Cộng đồng Harvard (cũng là một chuyên gia về dịch bệnh), tiến sĩ Kristine Moore - giám đốc y tế của CIDRAP, và sử gia John Barry - người từng viết cuốn sách "Đại dịch cúm" về dịch cúm năm 1918.

Miễn dịch cộng đồng

"Vì COVID-19 là bệnh mới, không ai có khả năng miễn dịch. Thời gian dịch tồn tại có thể là 18 tới 28 tháng, khi miễn dịch cộng đồng dần phát triển trong dân số", nhóm chuyên gia nhận định.

Dự đoán của nhóm chuyên gia rất khác so với mô hình của nhiều tổ chức khác - như Viện Đo lường và Đánh giá Sức khỏe (IHME) của Đại học Washington hay Đại học Thực nghiệm London.

Nhóm chuyên gia của CIDRAP sử dụng nghiên cứu của IHME và Đại học Thực nghiệm London, đồng thời kết hợp với dữ liệu lịch sử về các đại dịch trước và những báo cáo công khai về COVID-19 để làm cơ sở dự đoán.

"Tôi từng nói từ rất lâu rằng, khi bạn cố hiểu diễn biến của bệnh truyền nhiễm, bạn nên dựa vào lịch sử và các mô hình. Chẳng hạn, tình trạng lây lan của dịch không có xu hướng giảm vào mùa hè, giống như cúm mùa", Lipsitch nói với CNN. 

Nhóm nghiên cứu nhận định COVID-19 khá giống một chủng cúm mùa.

"Do thời gian ủ bệnh lâu hơn, biển hiện của triệu chứng không rõ rệt bằng, và hệ số lây nhiễm cơ bản cao hơn, COVID-19 có vẻ lây lan dễ hơn cúm", nhóm chuyên gia viết trong báo cáo. Hệ số lây nhiễm cơ bản là số người nhiễm trung bình từ một bệnh nhân.

Hệ số lây nhiễm cơ bản cao hơn đồng nghĩa với việc số người nhiễm SARS-CoV-2 sẽ lớn hơn so với cúm mùa và họ phải có khả năng miễn dịch trước khi đại dịch kết thúc.

"Dựa trên những đợt dịch cúm gần nhất, đại diịch  COID-19 sẽ có thể kéo dài từ 18 tới 24 tháng", nhóm chuyên gia kết luận.

 Họ nói rằng các quan chức nên ngừng nói với người dân rằng đại dịch sẽ kết thúc, mà nên chuẩn bị cho một cuộc chiến dài hơi.

3 kịch bản về diễn biến của đại dịch COVID-19

Kịch bản 1: Sau khi đại dịch COVID-19 kết thúc trong mùa xuân năm 2020, hàng loạt đợt dịch nhỏ hơn sẽ xuất hiện qua mùa hè rồi lắng dần vào năm 2021.

Kịch bản 2: Một đợt dịch lớn hơn sẽ bùng lên vào mùa thu hoặc đông sau khi đợt đầu tiên kết thúc. 

"Với kịch bản này, chúng ta sẽ cần triển khai sẵn những biện pháp phòng ngừa trong mùa thu để ngăn chặn tốc độ lây nhiễm của dịch, giúp hệ thống y tế không lâm vào tình trạng quá tải. Tình huống đó khá giống với đại dịch cúm năm 1918-1919", họ khẳng định.

Số ca lây nhiễm sẽ giảm dần là kịch bản thứ ba. Với kịch bản ấy, các chính phủ không cần triển khai những biện pháp phòng ngừa, mặc dù số ca mới và trường hợp tử vong vẫn tiếp tục xuất hiện.

"Các chính phủ nên chuẩn bị cho kịch bản 2, vì nó là kịch bản tệ nhất. Giới chức nên vạch ra những kế hoạch cụ thể, bao gồm chuẩn bị những biện pháp giảm thiểu thiệt hại, để đối phó đỉnh dịch khi chúng xuất hiện", nhóm chuyên gia bình luận.

Lipsitch và Osterholm nói rằng họ cảm thấy ngạc nhiên khi nhiều bang ở Mỹ quyết định nới lỏng hoặc bỏ những biện pháp nhằm kiềm chế sự lây lan của COVID-19.

"Tôi nghĩ đây là một thử nghiệm có thể gây tổn thất về nhân mạng, đặc biệt ở những nơi không kiểm soát cẩn thận", Lipsitch bình luận.

Bên cạnh đó, Lipsitch cũng không hiểu lí do khiến một số bang chấm dứt giãn cách xã hội vào giai đoạn mà số ca nhiễm COVID-19 mới cao hơn so với thời điểm họ áp dụng giãn cách xã hội.

"Không ai có thể hiểu tư duy của giới chức các bang đó", Lipsitch nói.

Báo cáo nói vắc xin sẽ có thể hỗ trợ chống dịch, song với tốc độ không nhanh. Hiện tại, thời điểm sớm nhất để một vắc xin ngừa COVID-19 xuất hiện là năm 2021.

"Và chúng ta cũng không thể lường trước những thách thức trong quá tình phát triển vắc xin. Những thách thức ấy có thể khiến quá trình phát triển kéo dài hơn so với kế hoạch ban đầu", nhóm chuyên gia cảnh báo.