Lo ngại nào đằng sau việc lãi suất chuẩn của Fed tiếp tục tăng cao và vượt qua lãi suất IOER?
Chủ tịch Fed Jerome Powell (Nguồn: Reuters)
Động thái khác lạ của lãi suất chuẩn - EFFR thời gian gần đây
Trong những ngày gần đây, lãi suất quĩ liên bang Mỹ có hiệu lực (EFFR) – vốn là lãi suất các ngân hàng tính cho nhau khi vay qua đêm để bảo đảm tỉ lệ dự trữ bắt buộc - đã tăng lên 2,44%. Đây là mức cao nhất kể từ tháng 3/2008, chỉ còn cách mức đỉnh của phạm vi mục tiêu 6 điểm cơ bản và gần nhất với mức đỉnh kể từ tháng 12/2018, khi Fed tăng lãi suất lần cuối, theo CNBC.
Hiện tại, động thái này được xem là không nghiêm trọng, đặc biệt là khi giữa mức lãi suất hiện tại và đỉnh của phạm vi 2,25 - 2,5% vẫn còn khoảng cách.
Tuy nhiên, điều đó đã thôi thúc Fed hành động trước đây và xu hướng này có khả năng sẽ là chủ đề bàn luận của cuộc họp Ủy ban Thị trường Mở Liên bang Mỹ (FOMC) vào tuần tới.
Nguồn: Fed khu vực St. Louis
Khi Fed lần đầu tiên tăng lãi suất vào tháng 12/2015, cơ quan này đã thành công trong việc giữ EFFR xoay quanh điểm trung tâm của phạm vi mục tiêu. Tuy nhiên, điều đó đã thay đổi trong năm 2018.
"Cách đỉnh của phạm vi mục tiêu 6 điểm cơ bản, lãi suất liên bang vẫn nằm trong mục tiêu. Câu hỏi đặt ra là liệu Fed có cho rằng áp lực kĩ thuật đang chi phối diễn biến lãi suất hay không", ông Lou Crandall, nhà kinh tế trưởng tại Wright ICAP kiêm cựu nhân viên của Fed khu vực New York, nói. "Lo ngại duy nhất chính là liệu Fed có cần phải điều chỉnh trong tương lai để ngăn lãi suất tăng".
Trên thực tế, Fed đã thực hiện điều chỉnh trước khi cố gắng giữ EFFR ở mức phù hợp.
Trong năm 2018, FOMC đã hai lần cho phép lãi suất dự trữ dư thừa (IOER) tăng 20 điểm cơ bản, thay vì mức 25 điểm cơ bản. IOER thường được nâng cùng thời điểm với EFFR và đóng vai trò như là chốt chặn đối với đà tăng của EFFR. Việc Fed nâng lãi suất IOER 20 điểm cơ bản là nhằm mục đích kìm hãm đà tăng của EFFR khi nó tiến tới mức cao nhất của phạm vi mục tiêu.
Tuy nhiên, EFFR đang lần đầu tiên được giao dịch cao hơn IOER vì về mặt kĩ thuật, EFFR được thiết lập như một mức sàn cho IOER nhưng thường hoạt động như một mức trần.
FOMC có lẽ cần phải điều chỉnh EFFR vào tuần tới, mặc dù tại thời điểm này điều đó là không thể.
Tại sao EFFR tăng cao hơn IOER là bài toán khó giải với thị trường
Lí do EFFR lại nằm trên IOER là một bí ẩn của thị trường, mặc dù các quan chức Fed cho rằng lợi suất cao hơn trên thị trường hợp đồng repo ngược đã thúc đẩy EFFR.
Một số thành phần tham gia thị trường đã lo sợ rằng chương trình cắt giảm bảng cân đối kế toán của Fed, cho phép thoái vốn ra khỏi danh mục trái phiếu ở mức nhất định mỗi tháng, cũng có thể gây áp lực tăng lên lãi suất.
Hiện tại, các quan chức phần lớn vẫn chưa lo ngại về hiện tượng EFFR vượt mặt IOER.
"Miễn là những lãi suất này vẫn còn tương đối ổn định và chỉ trên IOER một chút, chúng tôi sẽ không nói rằng điều đó cho thấy dự trữ không được cung cấp đủ", bà Lorie K. Logan, Phó Chủ tịch cấp cao của Fed khu vực New York, phát biểu vào tuần trước.
Một yếu khác có thể thúc đẩy EFFR là tình trạng thoái vốn ra khỏi các quĩ tương hỗ thuộc các thị trường tiền tệ quanh hạn cuối nộp thuế liên bang (ngày 15/4), theo các chuyên gia tại Bank of American Merrill Lynch (BofAML). Họ cho rằng không có nhiều khả năng trong đó Fed sẽ điều chỉnh IOER vào thời điểm này.
"Đà tăng của EFFR gần đây đã làm dấy lên suy đoán Fed có khả năng giảm IOER trong thời gian tới, có thể là trong cuộc họp tháng 5 vào tuần tới", ông Mark Cabana và bà Olivia Lima, hai chiến lược gia lãi suất tại BoAML, cho biết trong báo cáo. "Chúng tôi nghĩ vẫn còn quá sớm để Fed điều chỉnh IOER. Có khả năng là cho đến khi EFFR tăng lên 2.45% (vượt phạm vi mục tiêu) và giữ tại mức này trước khi Fed thực sự cân nhắc động thái giảm IOER".
Fed sẽ hành động như thế nào sau khi ra hiệu về một chính sách tiền tệ ôn hòa hơn?
Việc điều chỉnh IOER có thể diễn ra trong một tình huống không mấy quen thuộc đối với Fed. Trong hai đợt điều chỉnh kỹ thuật lần trước, Fed đang nâng lãi suất thêm 25 điểm cơ bản, đồng thời nâng IOER chỉ 20 điểm cơ bản.
Do không có khả năng nâng lãi suất trong tương lai, thị trường vẫn chưa rõ động thái điều chỉnh IOER sẽ có tác động như thế nào.
Ngoài ra, cũng có câu hỏi khác, rằng thị trường có thể dễ dàng cảm thấy lo sợ vì nhận định của Fed và các quan chức Fed có thể gặp khó khăn khi giải thích tại sao họ lại thực hiện động thái điều chỉnh. Trong bối cảnh Fed đang thắt chặt chính sách tiền tệ, bất kì sự bất thường nào cũng có thể tạo sự chú ý.
FOMC đã báo hiệu họ sẽ không nâng lãi suất và còn lập ra thời gian biểu để tạm ngưng quá trình cắt giảm bảng cân đối kế toán. Truyền tải thông tin về quá trình bình thường hóa chính sách là khá phức tạp trong thời gian trước, trong đó các thị trường cảm thấy bàng hoàng sau khi Chủ tịch Fed Jerome Powell cho biết sẽ thắt chặt chính sách thêm trong năm 2018.
Tuy nhiên, sự thay đổi lập trường chính sách hồi đầu năm 2019 đã làm giảm bớt thiệt hại và giúp thị trường gượng dậy.
Nhân viên kì cựu trên thị trường trái phiếu Kevin Ferry cho biết, động thái hiện tại của EFFR có lẽ là bình thường. Tuy nhiên, điều này cũng phần nào dấy lên mối lo ngại bởi phần lớn nhà giao dịch đang muốn lãi suất thấp hơn sau khi Fed ra hiệu về một chính sách tiền tệ ôn hòa hơn.
Nếu tình huống này vẫn tiếp tục, ông Ferry dự đoán Fed sẽ phải điều chỉnh IOER.
