Canada và Anh đặt nền móng cho một thỏa thuận thương mại song phương sâu sắc hơn

Thủ tướng Canada Justin Trudeau và Thủ tướng Anh Boris Johnson đã công bố thỏa thuận này trong một cuộc họp trực tuyến ngày 21/11. Thủ tướng Trudeau khẳng định thỏa thuận "đảm bảo để các doanh nghiệp của chúng tôi và Anh tiếp tục hoạt động tốt cùng nhau". 

Còn ông Johnson nói: "Đây là một thỏa thuận tuyệt vời đối với Anh nhằm đảm bảo hoạt động thương mại xuyên Đại Tây Dương với một trong những đồng minh thân cận nhất của chúng tôi”.

Vương quốc Anh chính thức rời EU vào tháng 1/2020 nhưng nước này vẫn ở trong thị trường chung của khối trong giai đoạn chuyển tiếp kết thúc vào ngày 31/12/2020. Các cuộc đàm phán giữa Anh và EU về một thỏa thuận thương mại toàn diện đang rơi vào tình trạng đình trệ. Trong khi đó, Anh mong muốn đạt được các thỏa thuận với các nước khác khi nước này bắt đầu cuộc sống bên ngoài EU.

Thỏa thuận giữa Canada và Vương quốc Anh về cơ bản kéo dài các điều khoản trong Hiệp định Thương mại và Kinh tế Toàn diện Canada-EU (CETA), mà Anh sẽ không còn là thành viên từ ngày 1/1/2021. 

Hai nước dự kiến sang năm 2021 sẽ bắt đầu đàm phán về một hiệp định chi tiết hơn, mà các quan chức Anh cho biết có thể liên quan đến các lĩnh vực như thương mại kĩ thuật số, các vấn đề môi trường và trao quyền kinh tế cho phụ nữ.

Thỏa thuận tạm thời "sẽ cung cấp khả năng tiếp tục tiếp cận các lợi ích của CETA trên cơ sở song phương, bao gồm việc loại bỏ thuế quan đối với 98% các sản phẩm của Canada xuất khẩu sang Vương quốc Anh,” Bộ Các vấn đề toàn cầu (GAC) cho biết. 

Điều này sẽ mang lại lợi thế cạnh tranh cho các nhà xuất khẩu và doanh nghiệp Canada, giúp Canada duy trì khả năng tiếp cận ưu đãi vào thị trường Vương quốc Anh, ngay cả khi quốc gia này rời khỏi EU. 

Bà Mary Ng, Bộ trưởng Bộ Doanh nghiệp Nhỏ, Xúc tiến Xuất khẩu và Thương mại Quốc tế cho biết: “Chúng tôi muốn có một hiệp định thương mại cấp cao đầy tham vọng, một hiệp định toàn diện với Vương quốc Anh". 

Cộng đồng doanh nghiệp ở cả hai quốc gia đã hoan nghênh quyết định trên. Josh Hardie, quyền Tổng giám đốc của Liên hiệp Công nghiệp Anh, gọi đây là một "cột mốc thực sự" và nói thêm: "Việc kí kết thỏa thuận này giờ đây có thể đặt nền móng cho một thỏa thuận thương mại sâu sắc hơn, phù hợp với cả hai nền kinh tế'. 

Trong khi đó, Mark Agnew, Giám đốc phụ trách chính sách quốc tế tại Phòng Thương mại Canada, đánh giá thỏa thuận là “một điểm sáng trong một năm ảm đạm và khó khăn đối với các nhà xuất khẩu, nhập khẩu và đầu tư của Canada”. 

Tuy nhiên, các cuộc đàm phán về một thỏa thuận thương mại chi tiết hơn giữa Canada và Anh được dự báo sẽ không dễ dàng. Canada và EU đã mất 8 năm để đàm phán CETA - được coi là một trong những hiệp định thương mại sâu rộng nhất trên thế giới.

Dịch vụ tài chính có thể sẽ là trọng tâm của Anh trong các cuộc đàm phán. Khu vực dịch vụ chiếm khoảng 80% nền kinh tế Vương quốc Anh, trong đó dịch vụ tài chính thu hút khoảng một triệu lao động. CETA không đề cập chi tiết đến các dịch vụ tài chính, nhưng các quan chức Anh cho biết tự do hóa thương mại trong lĩnh vực dịch vụ sẽ là một trong những ưu tiên của họ.

Nông nghiệp cũng được coi là một lĩnh vực "khó khăn" trong quá trình đàm phán sắp tới. Năm ngoái, cựu Bộ trưởng Thương mại Quốc tế của Anh, Liam Fox, đã bày tỏ quan ngại về  hệ thống quản lí nguồn cung các sản phẩm sữa của Canada. 

Ngành sữa của Canada đã phải đối mặt với áp lực lớn từ ba hiệp định thương mại: CETA, Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) phiên bản mới. Riêng CETA dự kiến sẽ tăng gấp đôi lượng phó mát nhập khẩu từ EU lên 31.972 tấn, tương đương khoảng 7,5% thị trường pho mát Canada. 

Nông dân ngành sữa Canada cho biết, với ba thỏa thuận thương mại trên, các nhà sản xuất Canada đã mất ít nhất 450 triệu CAD (343 triệu USD) doanh thu hàng năm.

Trong khi đó, ngành sữa của Anh có doanh số bán hàng năm khoảng 11 tỉ bảng Anh, với pho mát chiếm khoảng 3 tỉ bảng Anh. Hầu hết xuất khẩu sữa của Anh có điểm đến là các nước EU, nhưng doanh số bán pho mát cheddar và sữa bột sang Mỹ đã tăng vọt trong những năm gần đây. 

Các chuyên gia dự báo những sản phẩm tương tự có thể sẽ nhắm tới thị trường Canada trong khuôn khổ của một thỏa thuận thương mại.

Vương quốc Anh là đối tác thương mại lớn thứ năm của Canada - sau Mỹ, Trung Quốc, Mexico và Nhật Bản – với giá trị trao đổi thương mại song phương đạt 29 tỉ CAD (trên 22 tỉ USD) trong năm 2019.