Cần công khai, minh bạch tiêu chuẩn xăng E5

	Ethanol tăng giá vì độc quyền, uy hiếp xăng E5?
	Chuyên gia nói gì về chất lượng xăng E5?
	Quy trình giám sát chất lượng xăng E5 ở Việt Nam như thế nào?

Người dân chỉ có lựa chọn xăng E5, hoặc xăng A95 giá cao. Ảnh: Như Ý.

Không còn lựa chọn

GS.TS Đặng Đình Đào, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Phát triển (ĐH Kinh tế Quốc dân Hà Nội) cho rằng, nếu đúng như tuyên truyền, xăng E5 nhiều cái tốt, giá rẻ hơn xăng khoáng lại bảo vệ môi trường. “Nhưng chỉ sợ không như người ta nói.

Ngay như giá xăng E5, hiện không khác mấy xăng A92 trước đây, còn giá xăng A95 lại cao hơn hẳn, nên người dân đâu còn lựa chọn gì khác”, ông Đào nói. Theo ông Đào, sau thời gian chính thức dùng xăng E5 thay thế A92, cơ quan quản lý nhà nước nói mọi thứ thuận lợi, người dân đón nhận bình thường. Thực ra, ngoài dùng xăng E5 hoặc A95, họ đâu còn lựa chọn khác.

TS Võ Trí Thành, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) cũng chia sẻ, xu hướng phát triển sản xuất, tiêu dùng xanh là đúng, nên chuyển từ xăng A92 sang xăng E5. Tuy nhiên, theo ông Thành, các tiêu chuẩn kỹ thuật, thông tin về xăng E5 đưa ra phải chính xác, minh bạch (kể cả tác hại nếu có).

Có đưa thông tin chính xác, người tiêu dùng mới yên tâm sử dụng và nhà đầu tư mới yên tâm sản xuất nguyên liệu cho xăng E5. “Thị trường cũng cần cho người tiêu dùng có lựa chọn, chất lượng, giá cả như nhau, ai yêu môi trường thì dùng E5, và khuyến khích dùng xăng E5 qua giá cạnh tranh hơn”, ông Thành nói.

Tạo độc quyền

Liên quan tới sản xuất nguyên liệu ethanol cho pha chế xăng E5, hiện chỉ có một nhà máy cung cấp, dẫn tới thế độc quyền (Cty TNHH Tùng Lâm). Thực tế, thời điểm những tháng cuối năm 2017, giá ethanol đã liên tục tăng. Trong khi nhập khẩu nguyên liệu ethanol phải chịu thuế 17% - không hề thấp.

TS Võ Trí Thành cho rằng, trường hợp sản xuất trong nước chưa đảm bảo yếu tố cạnh tranh, cần tới áp lực nhập khẩu để tạo thị trường và có lợi cho người tiêu dùng. “Bên cạnh chính sách minh bạch và có sự hỗ trợ từ nhà nước, áp lực cạnh tranh từ thị trường rất quan trọng, để nếu sản xuất ethanol trong nước làm không tốt sẽ bị thay thế ngay bằng nguyên liệu nhập khẩu. Đó là điều cần thiết để bảo vệ người tiêu dùng”, ông Thành nói.

Còn theo TS Đặng Đình Đào, cả nước từng có 7 dự án nhà máy sản xuất ethanol, nhưng tới nay khi xăng E5 thay thế xăng A92 vẫn chỉ 1 nhà máy hoạt động là điều cần phải xem lại. “Thị trường cần số lượng lớn, nhưng chỉ có 1 nhà máy cung ứng, còn lại phải nhập khẩu và chịu thuế cao thì ngược lại đẩy giá lên. Trong khi giá xăng A95 không được kiểm soát, tất cả làm thị trường xăng căng thẳng không cần thiết”, ông Đào nói.

Ngoài ra, theo vị chuyên gia này, khi các nhà máy sản xuất ethanol chưa sẵn sàng, nhưng vẫn áp ngay xăng E5 thay thế xăng A92 là hơi vội vàng. Vì vậy, giá ethanol bán ra khó được kiểm chứng, doanh nghiệp hưởng lợi trong khi đẩy phần thiệt cho người dân.

Theo ông Đào, Bộ Công Thương nên công bố cho người dân biết về khả năng đáp ứng ethanol trong nước hiện nay và tương lai ra sao, số lượng ethanol cần nhập khẩu; việc kiểm soát giá thành sản xuất ethanol trong nước… “Tất cả những thông tin đó tới nay đều chưa được công bố”, ông Đào nói.

Về thuế với ethanol nhập khẩu (hiện là 17%), vị chuyên gia trên cho rằng, nên giảm thấp hơn, vì không nên bảo hộ các lĩnh vực yếu kém trong nước. Vì đã yếu kém, càng bảo hộ sẽ càng yếu hơn, còn người dân lại chịu thiệt, tương tự như bảo hộ sản xuất ô tô những năm qua. Nếu ethanol thế giới rẻ hơn thì nên cho nhập khẩu để người dân được hưởng lợi. “Nhà nước nói với người dân dùng xăng E5 sẽ tốt hơn, rẻ hơn so với xăng khoáng, thì dứt khoát phải thực hiện theo lời hứa đó. Không thể để ethanol tăng giá rồi quay ra “móc túi” người tiêu dùng”, ông Đào nói thêm.