Bùng nổ đầu mối nhập khẩu xăng dầu

Đã có 32 thương nhân kinh doanh xuất nhập khẩu xăng dầu đầu mối được cấp phép tới thời điểm này.

Đua nhau xin làm đầu mối nhập khẩu

Trong Danh sách các thương nhân kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu đăng trên website của Bộ Công thương, con số được ghi nhận ở thời điểm tháng 8/2019 là 32 thương nhân. 

Trong khi đó, khi Bộ Công thương phân bổ hạn mức kinh doanh xăng dầu nhập khẩu năm 2012, danh sách chỉ có 13 doanh nghiệp đầu mối. Tới năm 2014, con số tăng lên 18 đầu mối, năm 2015 là 19 đầu mối.

Nhiều doanh nghiệp xuất nhập khẩu xăng dầu lâu năm cho hay, mặc dù quy định về điều kiện để trở thành thương nhân đầu mối kinh doanh xuất nhập khẩu xăng dầu có vẻ rất chặt chẽ về kho cảng, phương tiện vận chuyển…, nhưng kể cả khi các thương nhân không sở hữu 100% thì vẫn qua cửa cấp phép khi quy định cho phép có hợp đồng thuê dịch vụ trong vòng 5 năm.

“Nếu cộng tất cả kho bãi của các thương nhân đầu mối xăng dầu được cấp phép, thì con số có khi vượt xa sức chứa thực tế của các kho bãi xăng dầu trên cả nước. Việc kiểm tra mức độ chính xác cũng có chuyện, bởi nếu là các đơn vị chức năng ở địa phương đi kiểm tra, thì ai cũng hiểu tư nhân làm xăng dầu đều là thành phần có máu mặt.

Bộ có vào thì cùng lắm là thu giấy phép và sau đó lại xuất hiện một doanh nghiệp mới xin làm thương nhân kinh doanh xuất nhập khẩu xăng dầu”, một doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu nói.

Vị này cho biết thêm, vẫn hay nhận được những lời đề nghị gửi gắm cho người quen thuê kho chứa xăng dầu hiện có của doanh nghiệp, nhưng làm vậy chả khác nào tự thít cổ mình, vì họ bán cùng mặt hàng mà không phải vất vả đầu tư hạ tầng, gây dựng mạng lưới, thương hiệu.

Trên các diễn đàn và công luận, những đầu mối kinh doanh xuất nhập khẩu xăng dầu lớn như Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), Tổng công ty Dầu Việt Nam (PV Oil), Công ty TNHH một thành viên Dầu khí TP.HCM (Saigon Petro)… luôn than phiền về việc kinh doanh xăng dầu không mang lại lợi nhuận cao như mọi người tưởng. 

Song trái với những lời khẳng định này là sự đổ bộ của đông đảo doanh nghiệp tư nhân, công ty cổ phần vào Danh sách thương nhân kinh doanh xuất nhập khẩu xăng dầu.

Số liệu nhập khẩu xăng dầu được thống kê bởi cơ quan hải quan cũng cho thấy, trong 6 tháng năm 2019, lượng xăng dầu nhập khẩu của cả nước đã giảm mạnh cả về khối lượng và giá trị.

Nguyên nhân là, với sự hiện diện của Nhà máy Lọc dầu Dung Quất và Liên hiệp lọc hoá dầu Nghi Sơn, nguồn cung nội địa có thể đáp ứng tới 70% nhu cầu xăng dầu cả nước.

Lãi từ "lậu"

Trên thị trường bán lẻ xăng dầu hiện nay, Petrolimex được biết tới là có thị phần gần 50%, PV Oil xấp xỉ 20%. 

Nếu tính thêm thị phần của một số doanh nghiệp cũng kinh doanh xăng dầu lâu năm như Saigon Petro, Tổng công ty Xăng dầu Quân đội, Công ty Thương mại Dầu khí Đồng Tháp, Tổng công ty Xuất nhập khẩu Thanh Lễ với tổng cộng khoảng 6-7% nữa, thì phần còn lại cho hơn 20 thương nhân kinh doanh xuất nhập khẩu xăng dầu chỉ còn hơn 20% (trừ 3 doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu hàng không và mảng sản phẩm nhiên liệu bay).

Dẫu vậy, sự nở rộ của các đầu mối xuất nhập khẩu xăng dầu gần đây cho thấy, thời điểm này, tư nhân có vẻ rất thích mảng này, mà nguyên nhân được những người am hiểu lý giải là có những kẽ hở để “lậu”, có cả lậu về số lượng và lậu về chất lượng.

Nếu khai lậu được số lượng, như tàu 5.000 m3 mà qua mặt được cơ quan chức năng xuống chỉ còn 2.000 m3, thì lợi nhuận thu được không nhỏ, bởi mỗi lít xăng giá khoảng 20.000 đồng nếu nhập khẩu chính ngạch sẽ phải chịu từ 6.000 - 7.000 đồng chi phí thuế và phí các loại. 

Do các đầu mối này có hệ thống chân rết là các cây xăng bán lẻ tới người tiêu dùng và người mua không cần lấy hoá đơn, nên doanh nghiệp có thể lợi dụng kẽ hở này để hợp pháp hoá việc nhập nhiều nhưng khai ít”, một doanh nghiệp kể.

Vụ án đường dây sản xuất và buôn bán xăng giả của đại gia Trịnh Sướng là một ví dụ rất rõ ràng về lậu chất lượng.

Theo công bố của cơ quan điều tra, từ ngày 1/1/2017 đến nay, số tiền các đối tượng dùng để mua dung môi, các chất làm tăng chỉ số octan là 4.200 tỷ đồng, với khoảng 350 triệu lít xăng giả đã được sản xuất và bán ra thị trường (theo lời khai ban đầu của các bị can là gần 19,5 triệu lít, thu lợi 135 tỷ đồng).

Trong các bị can và doanh nghiệp liên quan tới vụ này, cơ quan điều tra đã nhắc tới Công ty TNHH Petro Bình Minh - một trong số 32 thương nhân được cấp phép kinh doanh xuất nhập khẩu xăng dầu.