Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Cần 26.000 tỷ đồng để đào tạo nhân lực ngành bán dẫn

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp bán dẫn, chiều 24/4. 

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết từ năm 2001 đến năm 2021, ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu đã tăng 14% mỗi năm, đạt doanh thu gần 600 tỷ USD tính đến năm 2023. Ngành bán dẫn được kỳ vọng sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ, đạt đến một nghìn tỷ USD vào năm 2030.

Ước tính nhu cầu thế giới sẽ cần tăng thêm hơn một triệu nhân sự vào năm 2030 cho tất cả các khâu thiết kế, sản xuất, lắp ráp, đóng gói và kiểm thử chip.

Trong bối cảnh đó, Việt Nam có một số lợi thế chính để khẳng định đã sẵn sàng cho ngành công nghiệp bán dẫn.

"Đó là quyết tâm chính trị cao từ trung ương đến địa phương; môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi thu hút được nhiều doanh nghiệp FDI lớn trong lĩnh vực điện tử. Chúng ta cũng có lực lượng lao động có chất lượng, chi phí hợp lý đã và đang hoạt động trong ngành công nghiệp điện tử và thiết lập quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với hầu hết các nước có ngành công nghiệp bán dẫn phát triển", Bộ trưởng nói.

“Việt Nam đang có cơ hội “nghìn năm có một” để tham gia vào chuỗi giá trị ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu”, Bộ trưởng đánh giá.

Chính vì vậy, từ cuối năm 2023, Chính phủ đã giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Đề án "Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2045" với tổng mức kinh phí thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp đến năm 2030 khoảng 26.000 tỷ đồng; trong đó ngân sách nhà nước khoảng 17.000 tỷ đồng và nguồn xã hội hóa khoảng 9.000 tỷ đồng.  

Đề án đặt ra mục tiêu đào tạo được 50.000 kỹ sư phục vụ ngành công nghiệp bán dẫn trong tất cả các công đoạn của chuỗi giá trị. Trong đó, có 15.000 kỹ sư thiết kế vi mạch bán dẫn và 35.000 kỹ sư trong lĩnh vực khác của ngành công nghiệp bán dẫn. Tối thiểu 5.000 kỹ sư trong số đó có chuyên môn sâu về trí tuệ nhân tạo. Đào tạo được khoảng 1.300 giảng viên có trình độ quốc tế.

“Để xác định mục tiêu này, ban soạn thảo đã tổng hợp các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, nhu cầu thực tế của thị trường hiện tại và trong giai đoạn 5 - 20 năm tới. Đồng thời, căn cứ trên kết quả khảo sát năng lực đào tạo của các trường đại học lớn tham gia đào tạo để cung ứng nhân lực cho ngành công nghiệp bán dẫn”, ông Dũng cho biết.

Lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, để Đề án triển khai được thành công và Việt Nam có thể nắm bắt được cơ hội “hiếm có” này để tham gia sâu vào chuỗi giá trị ngành công nghiệp bán dẫn thì cần có sự tham gia, vào cuộc của tất cả các bộ, ngành, địa phương, các doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học, các chuyên gia trong và ngoài nước.

“Việt Nam cũng không thể đi đến đích nếu chỉ đi một mình, mà hơn lúc nào hết, ở giai đoạn và thời cơ quan trọng này, cần có sự hợp tác nhanh, mạnh và toàn diện với các quốc gia, nền kinh tế và các doanh nghiệp, đối tác hàng đầu thế giới về bán dẫn thì mới có thể đứng trên vai những người khổng lồ, tận dụng lợi thế nguồn nhân lực để vươn lên thành một quốc gia có vị thế trong phát triển ngành công nghiệp bán dẫn”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định.

Cần có kế hoạch đặc thù cho mỗi đối tượng nhân lực 

Theo ông Phùng Việt Thắng, Giám đốc Quốc gia Intel tại Việt Nam, trong công nghiệp bán dẫn, có nhiều công đoạn khác nhau và mỗi một công đoạn yêu cầu nguồn nhân lực khác nhau. Vì vậy, dù Việt Nam có một chiến lược chung để phát triển nguồn nhân lực công nghiệp bán dẫn thì cũng cần có kế hoạch hành động riêng và đặc thù cho mỗi đối tượng nhân lực cần phát triển, phù hợp với thế mạnh của Việt Nam.

“Việt Nam cần những chiến lược rất bài bản, sâu sát nhưng đồng thời chúng ta cũng không có nhiều thời gian. Vì vậy, phải có những kế hoạch rất nhanh, cụ thể. Chiến lược này liên quan đến rất nhiều góc độ từ đầu tư, nguồn lực cho đến con người, hạ tầng công nghệ…” ông Thắng nêu rõ.

Để chiến lược đào tạo nguồn nhân lực thành công, ngoài sự hợp tác công tư giữa Chính phủ và các doanh nghiệp thì cũng cần có hợp tác giữa các doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp trong nước với các doanh nghiệp toàn cầu nước ngoài.

“Hợp tác giữa doanh nghiệp và doanh nghiệp sẽ tự động có các cơ chế về thương mại cũng như thúc đẩy chuyển giao công nghệ và qua đó sẽ có nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng được yêu cầu công nghệ mới”, ông Thắng nhìn nhận. 

Ngoài ra bán dẫn và AI là hai lĩnh vực không tách rời nhau và nếu Việt Nam có chính sách phát triển công nghiệp bán dẫn thì cũng cần có chính sách cụ thể để phát triển AI đi cùng. Các doanh nghiệp Việt Nam có thể phát triển và đi trước về bán dẫn, cho nên đây cũng là một lực kéo rất là tốt cho AI phát triển.

Cuối cùng, nguồn nhân lực ở nước ngoài vô cùng quan trọng có thể giúp Việt Nam vừa đảm bảo chất lượng đã được kiểm chứng ở trên thị trường toàn cầu, đồng thời cũng rút ngắn được thời gian để có thể bắt kịp được năng lực của ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu và phục vụ cho nhu cầu trong nước. Vì vậy cần phải có chính sách để thu hút nguồn lực nhập khẩu này.