Biến động tỷ giá những ngày gần đây đến từ tâm lí 'đầu cơ quá mức'

Trong những ngày vừa qua, tỷ giá USD trong nước liên tục có những biến động mạnh. Đến chiều 23/3, giá bán ra USD tại các ngân hàng thương mại hầu hết đã vượt 23.700 đồng, tăng hơn 2% so với đầu năm. Đồng thời chênh lệch giá mua – bán cũng đã tăng lên gần 200 đồng/USD.

Trên thị trường tự do, giá bán USD cũng không ngừng leo thang và áp sát mốc 24.000 VND/USD.

Trước diễn biến căng thẳng trên thị trường ngoại tệ, trong sáng ngày 24/3, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã mạnh tay giảm tỷ giá bán USD tại Sở giao dịch 258 đồng (tương đương hơn 1%). Sự điều chỉnh này được coi như một động thái nhằm thực hiện hóa cam kết giữ bình ổn thị trường thông qua việc bán can thiệp USD với giá thấp hơn tỷ giá niêm yết của NHNN.

Để hiểu rõ nguyên nhân biến động tỷ giá và ảnh hưởng của động thái hạ giá bán USD của nhà điều hành, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với PGS. TS Phạm Thị Hoàng Anh, Viện Trưởng Viện Nghiên Cứu Khoa Học Ngân hàng - Học Viện Ngân hàng.

- Trong những ngày vừa qua, tỷ giá USD/VND liên tục tăng cao sau một thời gian dài ổn định. Theo bà, những yếu tố đã và đang tác động tới diễn biến tỷ giá?

PGS. TS Phạm Thị Hoàng Anh : Biến động tỷ giá trên thị trường xuất hiện khi các yếu tố nội tại của nền kinh tế thay đổi như biến động về cung cầu ngoại tệ đến từ chênh lệch cán cân thương mại, chênh lệch dòng vốn quốc tế vào ra (FDI, FPI, ODA, kiều hối,..), chênh lệch lãi suất, lạm phát, và một số chỉ số kinh tế khác...

Ngoài ra, biến động của tỷ giá cũng phụ thuộc vào sự can thiệp của ngân hàng trung ương và tâm lí hành vi thị trường của các nhà đầu cơ.

Trên cơ sở đó, tôi cho rằng sự biến động của tỷ giá USD/VND trong khoảng 10 ngày trở lại đây có thể xuất phát từ một số yếu tố:

Thứ nhất, chênh lệch giá vàng trong nước quốc tế tăng mạnh có thể khiến một số nhà đầu cơ gom USD tự do để nhập vàng lậu. Tuy nhiên, yếu tố này nếu có thì cũng tác động ít, và hiện tượng không phổ biến do Nghị định 24 đã qui định chỉ có 1 thương hiệu vàng miếng duy nhất.

Thứ hai, do các nhà đầu tư nước ngoài bán ròng, có thể muốn mua ngoại tệ "lánh nạn" tạm thời. (PV: Theo số liệu của HOSE, kể từ đầu tháng 3 đến nay, các nhà đầu tư nước ngoài đã bán ròng tổng cộng hơn 7.000 tỉ đồng trên sàn HSX và một trong những đợt bán ròng mạnh nhất trong nhiều năm qua).

Thứ ba, một số nhà đầu tư có tổ chức tạm thời dư VND nhiều và đang kì vọng USD sẽ tăng giá sau một thời gian ổn định. Do đó sẽ tăng cường tích trữ USD, gây áp lực tới cầu ngoại tệ.

Thứ tư, sự biến động mạnh của một số tiền tệ trên thế giới đã phần nào dẫn đến kì vọng của các nhà đầu cơ về "VND sẽ giảm giá trong tương lai".

Tuy nhiên, phải khẳng định rằng, những yếu tố này chỉ mang tính tạm thời, không phổ biến và đến từ tâm lí "đầu cơ quá mức" từ phía các thành viên thị trường chứ không phải từ các yếu tố nền tảng của nền kinh tế. Các chỉ số nền tảng kinh tế vẫn tốt cộng với lượng dự trữ ngoại hối đang đạt mức kỉ lục nên không có gì đáng lo ngại về thị trường ngoại hối.

Cụ thể, số liệu từ tổng cục Hải quan cho thấy, trong tháng 2/2020, cán cân thương mại hàng hóa của cả nước có mức thặng dư 2,28 tỉ USD. Tính chung trong 2 tháng đầu năm nay, cán cân thương mại hàng hóa của cả nước thặng dư 1,82 tỉ USD. Hơn nữa, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vẫn duy trì ổn định trong 2 tháng đầu năm cũng sẽ hỗ trợ tỷ giá.

- Trong ngày 24/3, NHNN đã giảm mạnh tỷ giá bán USD tại Sở giao dịch xuống dưới mức giá bán niêm yết của các ngân hàng thương mại. Theo bà, động thái mới nhất của NHNN sẽ ảnh hưởng như thế nào tới thị trường ngoại tệ?

PGS. TS Phạm Thị Hoàng Anh : Động thái này cho thấy NHNN sẵn sàng cung ngoại tệ giá rẻ hơn cho các NHTM để bình ổn thị trường. Điều này góp phần giảm áp lực tăng tỷ giá trên thị trường.

- Theo bà, tỷ giá sẽ diễn biến như thế nào trong thời gian tới?

PGS. TS Phạm Thị Hoàng Anh: Diễn biến khó lường của dịch COVID-19 sẽ ảnh hưởng đến nền kinh tế VN nói chung, thị trường tài chính và tỷ giá nói riêng. 

Dự báo, NHNN sẽ điều chỉnh tỷ giá biến động theo mục tiêu đã định 1 - 2%, hoặc tối đa 2,5% trong năm 2020.

Các yếu tố vĩ mô nền tảng tốt, dự trữ ngoại hối lớn và sự điều hành linh hoạt, chủ động của NHNN sẽ giúp nhà điều hành đạt được mục tiêu này.

Xin cảm ơn bà về cuộc trao đổi này!