Bầu cử Nghị viện châu Âu khóa mới: Ngày quyết định cuối cùng

Cử tri tại 21 nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) ngày 26/5 tham gia ngày bỏ phiếu quyết định trong cuộc bầu cử nghị viện châu Âu (EP) - cuộc bầu cử được kỳ vọng có thể tạo sức mạnh đoàn kết của các đảng phái ủng hộ châu Âu, qua đó tạo đà cho hành động tập thể trong việc triển khai và thực hiện chính sách kinh tế và đối ngoại trong khối. Mặc dù 7 trong 28 nước Liên minh châu Âu đã tiến hành cuộc bầu cử này, song ngày 26/5 được coi là có ý nghĩa quan trọng khi cử tri các nước lớn của Liên minh châu Âu như Đức, Pháp, Italy, Tây Ban Nha đi bỏ phiếu. 

Ngày 26/5 được coi là có ý nghĩa quan trọng khi cử tri các nước lớn của EU như Đức, Pháp, Italy, Tây Ban Nha đi bỏ phiếu. Ảnh: Financial Times

Phần lớn các điểm bầu cử tại 21 nước đã mở cửa từ khoảng 6-7 giờ sáng (giờ châu Âu, tức đầu giờ chiều nay giờ Việt Nam), trong khi tại 6 quốc gia Hy Lạp, Hungary, Bulgaria, Romania, Litva và CH Síp, các điểm bỏ phiếu đã mở cửa lúc 11 giờ ngày 26/5 (theo giờ Hà Nội). Trước đó, từ ngày 23-25/5, lần lượt cử tri Hà Lan, Anh, Ireland, Malta, Slovakia, Latvia và CH Séc đã đi bỏ phiếu để bầu ra những người đại diện cho quốc gia mình tại cơ quan lập pháp châu Âu.

Các cuộc thăm dò trước thềm bầu cử đều cho thấy phe dân túy và cực hữu phản đối nhập cư có thể sẽ giành được số lượng lớn phiếu ủng hộ. Tại Pháp, 34 đảng sẽ tham gia tranh cử, và các cuộc thăm dò đang cho thấy đảng có xu hướng hoài nghi Liên minh châu Âu của bà Marine Le Pen có thể giành được nhiều sự ủng hộ hơn đảng cầm quyền của Tổng thống Emmanuel Macron. Nếu kết quả đúng như dự đoán, đây sẽ là cú sốc đối với Tổng thống Macron, vốn đã rất đau đầu sau 6 tháng phải đối phó với phòng trào “biểu tình Áo vàng” trong nước.

Ông Macron vốn là người đấu tranh chính cho các cải cách hội nhập khu vực đồng tiền chung châu Âu, với những ý tưởng tạo bạo về ngân sách chung. Nếu thất bại trong cuộc bầu cử nghị viện châu Âu lần này, khả năng thực hiện cải cách của ông Macron sẽ bị suy yếu.

Ngoài Pháp, các đảng hoài nghi Liên minh châu Âu, các đảng cực hữu cũng đang có xu hướng gia tăng ở nhiều quốc gia châu Âu khác như Thụy Điển, Italy, Hungary và Áo. Theo đánh giá của giới chuyên gia, điều này sẽ có tác động lớn tới cuộc bầu cử nghị viện châu Âu lần này.

Ông Sylvain Kahn - chuyên gia Pháp về địa chính trị học và lịch sử nhận xét: “Trong nhiệm kỳ trước của nghị viện châu Âu, phe cực hữu và chủ nghĩa dân tộc chỉ dành được 140 trong số 751 ghế. Tuy nhiên, trong cuộc bầu cử năm nay, số ghế của họ sẽ tăng lên 180-190 ghế. Nếu họ liên danh với 1 hay 2 đảng khác, họ sẽ có nhiều ảnh hưởng hơn và trở thành đảng lớn thứ 3 trong nghị viện châu Âu. Phe cực hữu tin rằng, nếu họ có thể thành lập liên minh, họ có thể kiểm soát Ủy ban châu Âu và thay đổi đường lối chính sách của khối phục vụ cho mục tiêu chính trị của họ. Chiến lược của họ có thể sẽ khiến Liên minh châu Âu gặp nguy hiểm.”

Tuy nhiên, trước đó, tại Hà Lan và Ireland, kết quả bầu cử đều gây bất ngờ khi các đảng thân châu Âu giành chiến thắng. Khảo sát bên ngoài phòng bỏ phiếu tại Hà Lan hôm 23/5 cho thấy, phe cánh tả ủng hộ Liên minh châu Âu đã thành công bất ngờ và giành được nhiều ghế nhất trong cuộc bầu cử Ủy ban châu Âu, qua đó đánh bại đảng Tự do của Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte và một nhóm mới nổi theo đường lối dân túy.

Kết quả cuộc thăm dò do hãng Ipsos tiến hành cho kênh truyền hình NOS cho thấy Công đảng của Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC), ông Frans Timmermans được dự báo sẽ giành được 5/26 ghế phân bổ cho Hà Lan tại nghị viện châu Âu. Ông Timmermans cũng là một trong những ứng viên sáng giá thay thế ông Jean-Claude Juncker đảm nhận vị trí Chủ tịch Ủy ban châu Âu, cơ quan hành pháp của Liên minh châu Âu.

Còn tại Anh, đảng Brexit mới thành lập năm nay do nghị sĩ châu Âu Nigel Farage lãnh đạo với tư tưởng hoài nghi Liên minh châu Âu, được dự đoán sẽ giành chiến thắng thuyết phục trong cuộc bầu cử năm nay. Tuy nhiên, việc các nghị sĩ Anh sẽ xuất hiện trong nghị viện châu Âu phụ thuộc nhiều vào tiến trình Brexit hiện đang rất mơ hồ khi hạn chót rời liên minh vào cuối tháng 10 tới nhưng nước Anh vẫn chưa thể thống nhất thông qua thỏa thuận với Liên minh châu Âu.

Đức, là quốc gia lớn nhất châu Âu cả về dân số và quy mô nền kinh tế, Đức được phân bổ nhiều ghế nhất tại  nghị viện châu Âu. Năm nay, có tổng cộng 41 đảng tại Đức tham gia chạy đua giành 96 ghế. Tuy nhiên, cử tri Đức cũng không mấy hào hứng với cuộc bầu cử khu vực này. Mặc dù về lý thuyết, nước Đức sẽ có gần 61 triệu cử tri đi bỏ phiếu, song trong 4 cuộc bầu cử châu Âu gần đây, tỷ lệ cử tri Đức đi bỏ phiếu luôn ở mức dưới 50%, cho thấy người dân Đức không còn dành nhiều sự quan tâm đến các vấn đề mang tính khu vực. Đặc biệt hơn, thăm dò trước bầu cử chỉ ra rằng, phần đông cử tri vẫn do dự, chưa quyết định bầu cho đảng nào.

Đây là cuộc bầu cử nghị viện châu Âu lần thứ 9 kể từ khi lần đầu tiên được tổ chức vào năm 1979, trong đó số cử tri tham gia bỏ phiếu thu hẹp dần và đạt mức 43% vào năm 2014. Các chính phủ châu Âu lo ngại số lượng các nghị sĩ có tư tưởng bài châu Âu được bầu nếu ở mức cao có thể sẽ tác động tới khả năng thống nhất quyết định tại cơ quan lập pháp châu Âu. Trong cuộc bầu cử năm nay, cử tri trên toàn châu Âu sẽ bỏ phiếu để bầu 751 thành viên nghị viện châu Âu và kết quả chính thức sẽ được công bố cuối ngày hôm nay.