Bài học đầu tư chứng khoán từ bóng đá [Kỳ I]: Xây dựng chiến lược, nắm bắt thời cơ

Thường xuyên tập luyện và trau dồi

Bóng đá là môn thể thao phổ biến và gần như ai cũng có thể chơi được. Tuy nhiên, để giỏi và theo con đường chuyên nghiệp cần phải thường xuyên tập luyện ở cường độ cao cũng như không ngừng trau dồi kiến thức.

Ví dụ như Cristiano Ronaldo, triết lý của cầu thủ này là tập luyện 3 - 4 giờ mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần, từ đó duy trì thân hình cường tráng, săn chắc. Tính đến trận Bồ Đào Nha thắng Cộng Hòa Czech mới đây (ngày 19/6), cầu thủ này đã lập kỷ lục dự nhiều kỳ Euro nhất (6 lần), đồng thời đang ghi nhiều bàn nhất tại các kỳ Euro (với 14 bàn thắng).

Tỷ phú Warren Buffett từng nói rằng: "Hãy đầu tư cho bản thân càng nhiều càng tốt, vì bạn là tài sản lớn nhất của chính mình cho đến thời điểm này”. Đầu tư cho chính mình sẽ là nền tảng vững chắc để bạn phát triển tốt hơn trong tương lai, làm tăng giá trị bản thân, được nhìn nhận và đánh giá cao hơn. Là một người ham đọc sách, ông Warren Buffett khuyên nhà đầu tư nên dành một phần thời gian trong ngày để đọc. Đó là cách duy nhất để luôn cập nhật được các kiến thức và có được những ý tưởng đầu tư mới mẻ.

Để có thể thực sự sinh lời trên thị trường chứng khoán, bên cạnh kiến thức, nhà đầu tư sẽ cần nhiều kinh nghiệm thực tế. Do muốn kiếm lời nhanh, nhiều nhà đầu tư mới dễ dàng đặt lệnh mua bán theo những lời mách bảo của người quen hay các “room” phím hàng trên mạng xã hội, để rồi thua lỗ nặng.

Tuy nhiên, nếu đã hiểu đủ rõ thị trường và cách hoạt động của nó, nhà đầu tư sẽ ít bị ảnh hưởng bởi các "cá mập", “đội lái” hay tâm lý đám đông, và có thể đưa ra những quyết định đầu tư đúng đắn hơn.

Có chiến thuật và nguyên tắc

Bất kỳ ai yêu thích bóng đá đều biết tầm quan trọng của chiến thuật. Các cổ đông viên thường coi chiến thuật gắn liền với phòng cách của một đội bóng, ví dụ đội tuyển Italia - nhà vô địch Euro 2020 - là bậc thầy về phòng thủ, với lối đá mang tên Catenaccio; đội tuyển Đức - chủ nhà Euro 2024 - lại thiên về tấn công.

Với các cầu thủ, chiến thuật là việc thiết lập bài bản cụ thể cho từng pha bóng và cả trận bóng. Sự rõ ràng cho từng cá nhân đòi hỏi cầu thủ phải hiểu vai trò của anh ta ở một tình huống cụ thể: Đội nhà sẽ giành lại bóng ở đâu trên sân? Đường chuyền đầu tiên sau khi giành lại bóng sẽ hướng về phía nào? Cầu thủ ở cánh bên kia sẽ di chuyển ra sao khi chuyền bóng?

Trong đầu tư chứng khoán, nếu chỉ đặt lệnh mà không theo một quy tắc, chiến lược nào, xác suất thành công là rất thấp, và nhà đầu tư nhanh chóng rơi vào tình trạng thua lỗ.

Các nhà đầu tư thành công sẽ không hành động dựa trên việc hy vọng một “phép màu”, mà họ sẽ đầu tư một cách bài bản, có phân tích, có kế hoạch chiến lược rõ ràng. Thậm chí, họ còn dự trù thêm các phương án khác nếu thị trường biến động bất ngờ, để có thể tránh rủi ro và khai thác tối đa lợi nhuận.

Luôn giữ cái đầu “lạnh"

Trong một trận thi đấu, cầu thủ luôn phải đối mặt với sức ép rất lớn trên sân và cả từ người hâm mộ hai bên. Việc này có thể giúp các cầu thủ “máu lửa” hơn, nhưng đồng thời cũng dễ khiến tâm lý thi đấu bị ảnh hưởng, thậm chí làm tăng tỷ lệ phạm lỗi. Sai lầm từ cái đầu “nóng” dễ dẫn những thẻ phạt, những quả phạt đền (penalty), gây bất lợi cho đội nhà.

Thị trường chứng khoán càng là nơi gặp sức ép tâm lý thường xuyên. Khi thị trường vượt 1.500 điểm vào đầu năm 2022, “cơn say” cổ phiếu lan tỏa từ F0 cho đến những nhà đầu tư kỳ cựu. Với tâm lý “cứ mua là thắng”, nhiều nhà đầu tư đã vay mượn người quen hay sử dụng đòn bẩy tài chính cao của công ty chứng khoán để gom vào nhiều nhất cổ phiếu có thể. Ngược lại, khi thị trường lao dốc sau đó, tâm lý hoảng loạn khiến nhiều người ra quyết định cắt lỗ ở vùng đáy. Thiệt hại tài chính rất đáng kể, thậm chí cháy tài khoản.

Hệ quả của những lần thua lỗ có thể khiến nhà đầu tư thiếu tỉnh táo, và sai lầm lại chồng sai lầm. Ngay cả nhà đầu tư có nhiều kinh nghiệm cũng không dễ giữ được cái đầu “lạnh” trên thị trường cực kỳ biến động và đầy sức hút này.

Đó cũng là lý do nhà đầu tư luôn được khuyến nghị phải có chiến lược, nguyên tắc giao dịch và áp dụng một cách kỷ luật. Để từ đó, nhà đầu tư sẽ ra quyết định lý trí và phù hợp, tránh khỏi tâm lý căng thẳng, nóng vội.

Nắm bắt thời cơ

Theo tiêu chuẩn, một trận đấu bóng đá kéo dài 90 phút. Tuy nhiên, trung bình chỉ ghi nhận tổng số 2 - 4 bàn thắng tính cả hai đội. Do đó, cầu thủ luôn phải nắm bắt cơ hội, tận dụng những pha lên bóng để chuyển hóa thành bàn thắng, qua đó đem về lợi thế cho đội nhà.

Đầu tư chứng khoán cũng vậy, nhà đầu tư cần chấp nhận chờ đợi, lọc tìm và nắm bắt cơ hội ở những nhịp biến động của thị trường hay cổ phiếu cụ thể.

Người mới tham gia đầu tư không nên hoảng loạn rồi vội vã chạy theo số đông, chạy theo tin đồn thị trường để thay đổi danh mục. Nhà đầu tư nên tỉnh táo, giữ lập trường với mục tiêu và các lộ trình ban đầu đã đặt ra. Hãy luôn trang bị những kiến thức cơ bản về tài chính thật tốt, chọn đội ngũ tư vấn phù hợp và “chớp” lấy cơ hội đúng thời điểm.

Tại thị trường chứng khoán Việt Nam, hiệu suất tăng trưởng cao thường xuất hiện ở những giai đoạn phục hồi sau khi lao dốc. Nếu nắm bắt đúng thời cơ, nhà đầu tư hoàn toàn có thể “ghi nhiều bàn thắng”.