9 cao tốc phía Bắc kết nối với thủ đô
Cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ được nâng cấp thành cao tốc 6 làn xe và khánh thành đầu năm 2019, tổng mức đầu tư là 6.731 tỷ đồng. Dự án này dài khoảng 29 km với điểm đầu tại nút giao Pháp Vân với đường vành đai 3 (Hà Nội), điểm cuối nối tiếp với cao tốc Cầu Giẽ -Ninh Bình. Pháp Vân - Cầu Giẽ là cao tốc có lượng xe qua lại lớn nhất so với các tuyến cao tốc kết nối với thủ đô. Hàng ngày cao tốc này đón trên 50.000 lượt xe; doanh thu khoảng hơn 2 tỷ đồng.
Cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình kết nối chuyển tiếp với cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ ở huyện Phú Xuyên (Hà Nội) và điểm cuối ở địa phận TP Ninh Bình. Cao tốc này dài 50 km, khánh thành từ năm 2011 với tổng mức đầu tư gần 9.000 tỷ đồng. Đây là tuyến cao tốc đầu tiên ở Việt Nam có hệ thống cây keo lá tràm hai bên; cây cao hơn 3 m với tán lá rộng, chạy dài gần 50 km, tạo cảnh quan và không khí trong lành.
Cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình quy mô 4 làn xe, mỗi bên hai làn ôtô và một làn dừng khẩn cấp, cho phép xe chạy tối đa 120 km/h. Mỗi ngày trên cao tốc này trung bình có khoảng 23.000 - 25.000 lượt xe qua lại. Mức phí hiện nay được tính là 1.500 đồng cho mỗi km.
Cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn được thông xe kỹ thuật vào cuối tháng 9, chiều dài 64 km bắt đầu điểm giao cắt với quốc lộ 1 tại xã Mai Sao, huyện Chi Lăng, Lạng Sơn và điểm cuối nối với quốc lộ 1 đoạn Hà Nội - Bắc Giang. Dự án có tổng mức đầu tư hơn 12.000 tỷ đồng. Tuyến cao tốc rộng 25 m, gồm 4 làn xe và 2 làn dừng khẩn cấp với vận tốc thiết kế 100 km/giờ. Dự kiến nhà đầu tư sẽ thu phí trong 17 năm (từ 2020 đến 2037) với 5 mức thu phí, thấp nhất dự kiến là 2.000 đồng/km với xe từ 9 chỗ ngồi trở xuống và cao nhất là 7.200 đồng/km với các loại xe tải trọng lớn như xe container.
Khánh thành cuối năm 2015, cao tốc Hà Nội - Hải Phòng dài 105 km, có điểm đầu giao cắt với vành đai 3 Hà Nội, điểm cuối tại cảng Ðình Vũ (quận Hải An, TP Hải Phòng). Dự án có tổng vốn đầu tư 45.487 tỷ đồng (hơn 2 tỷ USD). Đây là tuyến cao tốc đầu tiên trong cả nước có 6 làn xe, 2 làn dừng khẩn cấp, cho phép xe chạy tốc độ 120 km/h. Hiện nay mức phí thấp nhất khi áp dụng với xe từ dưới 9 chỗ ngồi là 210.000 đồng/105 km.Tuyến cao tốc này giúp các phương tiện đi từ Hà Nội đến Hải Phòng còn khoảng 1h so với 2,5h trước đây.
Cao tốc Nội Bài - Lào Cai khánh thành toàn tuyến tháng 9/2014, chiều dài 265 km, tổng mức đầu tư khoảng 1,5 tỉ USD. Điểm đầu cao tốc tại nút giao thông giữa quốc lộ 2 và đường cao tốc Bắc Thăng Long - Nội Bài (Hà Nội) và điểm cuối là xã Quang Kim (huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai). Hiện nay, đoạn từ Hà Nội – Yên Bái có 4 làn xe cho phép đạt vận tốc thiết kế tối đa 100 km/h; đoạn Yên Bái – Lào Cai có 2 làn xe chạy vận tốc tối đa 80 km/h.
Cao tốc Nội Bài - Lào Cai có 13 trạm thu phí, 5 trạm dừng nghỉ trải dài qua 5 tỉnh Hà Nội, Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Yên Bái lên đến Lào Cai. Mức phí thấp nhất cho xe 9 chỗ ngồi trở xuống là 300.000 đồng và mức cao nhất với container là 1,2 triệu đồng mỗi lượt. Dự án cao tốc Nội Bài - Lào Cai giúp rút ngắn thời gian từ Hà Nội đi Lào Cai còn 3,5 tiếng so với 7 tiếng trước đây.
Cũng khánh thành trong năm 2014, cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên dài 63 km, tổng mức đầu tư hơn 10.000 tỷ đồng. Cao tốc chạy qua Hà Nội, Bắc Ninh, Thái Nguyên. Mặt đường được thiết kế rộng 34,5 m với 4 làn xe chạy và hai làn dừng khẩn cấp; cho phép xe chạy với tốc độ tối đa 100 km/h. Cao tốc này giúp rút ngắn thời gian từ Hà Nội đi Thái Nguyên còn hơn 1h thay vì 3h trước đây.
Dự án cao tốc Hạ Long - Hải Phòng được khánh thành vào tháng 9/2018, có điểm đầu tại quốc lộ 18, thuộc phường Đại Yên, TP Hạ Long, điểm cuối giao với cao tốc Hà Nội - Hải Phòng; tổng mức đầu tư hơn 13.000 tỷ đồng. Điểm nhấn của dự án là cầu Bạch Đằng bắc qua sông Bạch Đằng, nối hai tỉnh Quảng Ninh và Hải Phòng, chiếm một nửa tổng mức đầu tư với 7.270 tỷ đồng. Mức phí thấp nhất khi đi qua cao tốc này là 35.000 đồng mỗi lượt với xe từ 12 chỗ trở xuống và 200.000 đồng mỗi lượt với xe container. Theo Công ty BOT cầu Bạch Đằng, chủ đầu tư dự án, mỗi tháng có khoảng từ hơn 300.000 lượt đến 400.000 lượt phương tiện với tổng doanh thu từ 15 - 20 tỷ đồng mỗi tháng.
Khánh thành năm 2019, cao tốc Hạ Long - Vân Đồn dài 60 km có điểm đầu tại quốc lộ 18 thuộc phường Đại Yên, TP Hạ Long. Điểm cuối cao tốc giao với trục chính vào sân bay Vân Đồn. Phần lớn cao tốc chạy qua địa phận đồi núi quanh co. Dự án có tổng đầu tư khoảng 12.000 tỷ đồng theo hình thức BOT. Tốc độ thiết kế của cao tốc là 100 km mỗi giờ, chiều rộng nền đường 24,5 m. Mức thu phí thấp nhất hiện nay trên cao tốc này là 65.000 đồng và cao nhất 435.000 đồng.
Khánh thành năm 2010, đúng dịp kỷ Hà Nội kỷ niệm 1000 năm Thăng Long, đại Lộ Thăng Long dài hơn 29 km và rộng hơn 100 m. Công trình này kết nối vành đai 3 Hà Nội tại đường Phạm Hùng - Khuất Duy Tiến, đi qua địa bàn quận Nam Từ Liêm, Hoài Đức, Quốc Oai và Thạch Thất và điểm cuối là ngã tư giao với quốc lộ 21A (km 31 + 64, điểm đầu của đường Hồ Chí Minh).
Chiều rộng của đại lộ Thăng Long là 140 m, gồm 2 dải đường cao tốc quy mô mỗi chiều 3 làn xe, 2 dải đường đô thị 2 làn xe cùng dải phân cách giữa. Ngoài ra còn có 2 dải đất dự trữ và dải trồng cây xanh, vỉa hè. Công trình có tổng vốn đầu tư hơn 7.500 tỷ đồng. Đây là cao tốc duy nhất kết nối thủ đô với các tỉnh phía Bắc không thu phí.
Bản đồ 9 tuyến cao tốc phía Bắc. Đồ họa: Tiến Thành-Bá Đô
