54% người dân cho rằng phải 'lót tay' mới vào làm nhà nước được

Công bố báo cáo Quản trị và Hành chính công cấp tỉnh ở Việt Nam. (Ảnh: Thái Hoàng).

Phát hiện nghiên cứu từ khảo sát Quản trị và Hành chính công cấp tỉnh ở Việt Nam (PAPI) 2016 được công bố sáng nay (4/4) cho biết chỉ số kiểm soát tham nhũng khu vực công năm 2016 có xu hướng giảm điểm, tiếp tục đà của năm 2015.

Tỉ lệ người dân cho biết họ phải chi “lót tay”, "bôi trơn" cho công chức để làm xong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, và cho giáo viên tiểu học công lập để con em được quan tâm hơn vẫn tiếp tục tăng lên trong năm 2016.

Bên cạnh đó, khoảng 54% số người dân cho rằng cần phải đưa hối lộ mới xin được việc làm trong khu vực nhà nước, cao hơn tỉ lệ 51% của năm 2015 và 46% của năm 2011. Báo cáo đưa ra dẫn chứng ở Lào Cai, đa số người trả lời tin rằng để xin việc làm trong khu vực nhà nước cần có quan hệ cá nhân. Ở Thái Nguyên, chỉ khoảng 15% người trả lời cho rằng họ không cần "lót tay" vẫn xin được việc làm trong khu vực công, thấp hơn nhiều so với tỷ lệ 66% ở Trà Vinh

Tỉ lệ người dân cho rằng cán bộ chính quyền địa phương biển thủ công quỹ cũng tăng. Tuy nhiên, một xu hướng tích cực ghi nhận được trong năm 2016 đó là số người cho rằng cần phải đưa hối lộ để tiếp cận dịch vụ y tế công cộng cấp quận/huyện giảm từ 43% năm 2015 xuống 39% năm 2016.

Đói nghèo vẫn được xem là vấn đề hệ trọng nhất đối với người dân. Tuy nhiên, so với kết quả khảo sát năm 2015, năm 2016 tỉ lệ người dân cho rằng môi trường là mối quan ngại lớn nhất tăng 10%. Sự gia tăng đột biến này chắc chắn phản ánh mối quan tâm của dư luận sau sự kiện cá chết hàng loạt tại khu vực duyên hải miền Trung hồi tháng 4 năm 2016.

Báo cáo cũng cho thấy người dân cả nước ngày càng quan ngại hơn về ô nhiễm không khí và ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt. Hơn 67% số người sống gần sông ngòi cho biết chất lượng nước từ những nguồn này kém hơn so với ba năm trước, và 36% số người trả lời cho rằng chất lượng không khí kém hơn so với ba năm trước. Những vấn đề hệ trọng khác là việc làm, phát triển kinh tế, tranh chấp biển Đông, tham nhũng và giao thông.

Báo cáo của PAPI cũng chỉ ra một số điểm tích cực từ khu vực dịch vụ hành chính công từng bước được cải thiện. Người dân nhìn chung hài lòng hơn với các thủ tục đăng ký cấp giấy phép xây dựng và dịch vụ hành chính cấp xã/phường cho giấy tờ tùy thân.

Dịch vụ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) đạt điểm thấp nhất trong số bốn loại dịch vụ hành chính công PAPI đo lường. Khảo sát cũng chỉ ra khoảng cách về giới trong việc đứng tên sổ đỏ: trên phạm vi cả nước, mức chênh lệch giữa tỉ lệ nam giới với tỉ lệ nữ giới đứng tên sổ đỏ là 13% nghiêng về nam giới; và ở vùng sâu, vùng xa, mức chênh lệch này xấp xỉ 19%. Nguyên nhân, theo lý giải của người dân, là do hầu hết phụ nữ có gia đình không hoặc chưa đứng tên sổ đỏ.

Xu hướng thu hồi đất tiếp tục giảm, khoảng 6,8% người trả lời cho biết họ bị thu hồi đất năm 2016 thâp hơn 2 năm trước không đáng kể, song giảm tương đối so với tỉ lệ 9% mỗi năm giai đoạn trước khi Luật Đất đai (sửa đổi) năm 2013 có hiệu lực.

Đặc biệt, nhận thức của người dân về y tế công lập cải thiện rõ rệt do số lượng người có bảo hiểm y tế tăng từ 62% năm 2015 lên 73% năm 2016. Báo cáo cũng cho thấy chất lượng chăm sóc sức khỏe miễn phí cho trẻ em tăng mạnh, 32% người khảo sát cho biết dịch vụ dành cho trẻ em dưới 6 tuổi “rất tốt".

Người dân chấm điểm chất lượng bệnh viện công tuyến huyện/quận cao hơn, song đánh giá của người sử dụng dịch vụ này giữa các tỉnh, thành phố có mức chênh lệch lớn. PAPI đưa ra ví dụ, Sóc Trăng đạt 8,16 điểm trong khi Gia Lai chỉ đạt 1,9 điểm, theo thang điểm từ 1 - 10.

Ông Kamal Malhotra, Điều phối viên thường trú Liên Hợp quốc tại Việt Nam, nhận xét: “Kết quả khảo sát PAPI 2016 cho thấy một bức tranh đa chiều. Dịch vụ công được cải thiện bền vững trong suốt sáu năm qua. Mặt khác, các tỉnh đều còn khả năng làm tốt hơn để cải thiện năng lực thái độ của đội ngũ cản bộ, tăng tính minh bạch và trách nhiệm của cơ quan nhà nước hơn nữa".