Xuất khẩu dệt may: Gánh nặng dồn về cuối năm

Lo khó về đích năm 2019

Theo báo cáo của Bộ Công Thương, kim ngạch xuất khẩu hàng dệt và may mặc 8 tháng qua đạt 21,7 tỉ USD, tăng 9,8% so với cùng kỳ. Mặc dù vậy, tiêu thụ sợi và nguyên phụ liệu gặp nhiều khó khăn vì thị trường xuất khẩu chủ lực là Trung Quốc cắt giảm lượng nhập hàng.

Các mặt hàng may mặc trong tình trạng sụt giảm đơn hàng nghiêm trọng, nhiều doanh nghiệp lớn trong ngành chỉ ký được các đơn hàng số lượng nhỏ thay vì số lượng lớn như những năm trước.

Tình trạng khan hiếm đơn hàng xảy ra ở nhiều doanh nghiệp khiến Hiệp hội Dệt may Việt Nam lo ngại, mục tiêu xuất khẩu đạt 40 tỉ USD trong năm 2019 khó có thể đạt được.

Ngành dệt may Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. (Ảnh minh họa)

Ông Trương Văn Cẩm, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam cho hay, tình trạng khan hiếm đơn hàng diễn ra khá phổ biến, số lượng đơn hàng của một số doanh nghiệp đến thời điểm này mới chỉ bằng khoảng 2/3 so với cùng kỳ năm 2018.

Chia sẻ về nguyên nhân, ông Cẩm cho biết, bên cạnh yếu tố thị trường, còn do yêu cầu của khách hàng ngày càng cao và áp lực giảm giá, trong khi các rào cản thương mại như: thuế nhập khẩu, kiểm định chất lượng vẫn là một trở ngại lớn với các doanh nghiệp Việt Nam.

Theo ông Cẩm, các Hiệp định thương mại tự do ban đầu kỳ vọng sẽ có tác động mạnh nhưng thực tế vẫn chưa mang đến nhiều lợi thế cho doanh nghiệp xuất khẩu. Trong khi đó, những bất lợi từ căng thẳng thương mại Mỹ - Trung Quốc đã khiến sức mua của các nhà sản xuất giảm, xuất khẩu sợi sang Trung Quốc cũng giảm theo.

Cùng với tình trạng thiếu đơn hàng, thách thức cạnh tranh lao động, vốn và chi phí sản xuất gia tăng cũng đang hiện hữu trong các doanh nghiệp ngành dệt may.

Tìm cách "giữ chân" khách hàng

Bà Từ Thị Bích Lộc, Giám đốc Công ty TNHH Mỹ Anh, đơn vị chuyên sản xuất hàng may thêu xuất khẩu chia sẻ, hiện nay, khó khăn nhất là vấn đề tín dụng, doanh nghiệp không có tài sản thế chấp thì chỉ vay được ít vốn từ ngân hàng, để phục vụ cho việc quay vòng, tái sản xuất thì phải vay thêm từ các tổ chức tín dụng ngoài với lãi suất cao…

Ngoài ra, chi phí đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động quá lớn, vào thời điểm doanh nghiệp khó khăn như: không có đơn hàng, đơn hàng ít đi, giá đơn hàng không tăng… thì buộc phải nợ bảo hiểm, nếu không nợ bảo hiểm thì không có tiền trả lương cho người lao động. Trong khi đó, với các đối tác thì lại phải giữ giá, có khi phải giảm giá để “giữ chân” khách hàng.

“Lao động của doanh nghiệp dệt may phần lớn có trình độ tay nghề thấp. Nhân công lao động khan hiếm, phải tận dụng cả lao động nhiều tuổi, lao động bị thiểu năng nhẹ, do không thể sản xuất ra các sản phẩm có chất lượng cao, dẫn đến giá các đơn hàng không cao. Những yếu tố này đã khiến ngành dệt may ngày một thêm khó khăn”, bà Từ Thị Bích Lộc cho biết.

Chỉ ra những khó khăn khác, các chuyên gia trong ngành cho biết, ngành dệt may đang chịu sức ép về nguồn cung khi phải trả chi phí cao hơn để mua vải từ Trung Quốc, trong khi áp lực giảm giá từ các đơn hàng xuất khẩu không nhỏ. Dệt may Việt Nam đang mất dần lợi thế về giá nhân công so với một số nước. 

Ngoài ra, việc đầu tư, áp dụng khoa học – công nghệ cho ngành dệt may còn hạn chế dẫn đến giảm khả năng cạnh tranh.

Trước một loạt những khó khăn như vậy, Bộ Công Thương cho rằng, doanh nghiệp dệt may cần có biện pháp mới nhằm thay đổi phương thức sản xuất, kinh doanh để phù hợp với tình hình mới. Trong những tháng cuối năm, cần tích cực tìm kiếm đơn hàng để bảo đảm sản xuất. 

Cùng với đó là chủ động liên kết với khách hàng để hình thành chuỗi sản xuất, đáp ứng quy tắc xuất xứ theo cam kết của các FTA; Doanh nghiệp cũng phải tuân thủ yêu cầu của nhãn hàng về phát triển bền vững để thu hút được nhiều đơn hàng trong tương lai.