Việt Nam bất ngờ nhập siêu cao su trong quý I

Mặc dù là nước xuất khẩu cao su hàng đầu thế giới, nhưng hàng năm Việt Nam vẫn phải nhập khẩu một lượng lớn cao su để đáp ứng nhu cầu sản xuất và chế biến.

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, xuất khẩu cao su của Việt Nam trong quý I/2021 đạt 406,5 nghìn tấn, trị giá 674,7 triệu USD, tăng 77,4% về lượng và tăng 102,4% về trị giá so với cùng kỳ năm 2020.

Ở chiều ngược lại, nhập khẩu cao su trong quý I/2021 đạt 504,94 nghìn tấn, trị giá 691 triệu USD, tăng tới 176,9% về lượng và tăng 136,9% về trị giá so với quý I/2021.

Với khối lượng chênh lệch gần 100 nghìn tấn, đây là lần đầu tiên trong ít nhất 10 năm ngành cao su Việt Nam nhập khẩu nhiều hơn xuất khẩu.

Số liệu từ Tổng cục Hải quan. Tổng hợp: Hoàng Hiệp

Phần lớn cao su nguyên liệu được nhập khẩu để tái xuất và một phần đáp ứng nhu cầu của nhà sản xuất trong nước.

Theo Hiệp hội Cao su Việt Nam (VRA), đến nay diện tích cao su của cả nước đạt gần 1 triệu ha, với gần 70% trong đó là diện tích đang cho thu mủ với sản lượng khoảng 1,1 triệu tấn/năm.

Việt Nam là quốc gia xuất khẩu cao su thiên nhiên lớn thứ 3 trên thế giới. Mỗi năm, khoảng 80% cao su thiên nhiên từ Việt Nam, bao gồm lượng nhập khẩu từ Campuchia và Lào được xuất khẩu. 

Trung Quốc là thị trường lớn nhất, chiếm 60% thị phần trong tổng lượng cao su xuất khẩu từ Việt Nam. Các thị trường khác, với lượng nhỏ hơn rất nhiều, bao gồm Ấn Độ, Malaysia…

Khoảng gần 20% trong tổng lượng cung, bao gồm cả từ lượng nguyên liệu nhập khẩu, được đưa vào chế biến sâu tại Việt Nam, với sản phẩm đầu ra chủ yếu bao gồm lốp xe, linh kiện ô tô, đế giày, sản phẩm thể thao và các sản phẩm khác. Các sản phẩm này được sử dụng phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu.

Theo các doanh nghiệp trong ngành, hiện cao su thiên nhiên trong nước chỉ sản xuất được các sản phẩm dân dụng và những sản phẩm không phải chịu nhiệt độ cao hoặc tiếp xúc với dầu nhớt.

Trong khi đó, để sản xuất các sản phẩm công nghiệp cần đến sự chịu nhiệt, chịu được các điều kiện ở các môi trường khác nhau thì phải sử dụng các loại cao su tổng hợp (cao su kỹ thuật). Loại cao su này trong nước hiện nay chưa thể đầu tư để sản xuất dù nhu cầu thị trường rất lớn. 

Do vậy, ngành cao su vẫn tồn tại một nghịch lý là xuất khẩu nhiều với giá trị thấp, nhưng lại tăng nhập khẩu cao su phục vụ chế biến sâu. 

Ngành công nghiệp chế biến cao su tập trung ở một số lĩnh vực như sản xuất săm lốp, linh kiện kỹ thuật, găng tay, sợi thun... và chưa sản xuất được cao su tổng hợp nên toàn bộ phải nhập khẩu, còn đối với sản phẩm cao su kỹ thuật cao, đòi hỏi đầu tư công nghệ hiện đại, ít có doanh nghiệp đủ tiềm lực tài chính để đầu tư.

Lượng cao su nhập khẩu từ Campuchia tăng đột biến trong quý I năm 2021

Số liệu của Tổng cục Hải quan cho thấy, trong quý I/2021, Campuchia là thị trường cung cấp cao su lớn nhất cho Việt Nam với khối lượng đạt 312 nghìn tấn, tăng tới hơn 10 lần so với cùng kỳ năm 2020.

Đáng chú ý, lượng cao su nhập khẩu từ thị trường này chiếm đến 61,8% tổng khối lượng cao su nhập khẩu vào Việt Nam trong quý I/2021, tăng mạnh so với thị phần 15,4% của cùng kỳ năm 2021.

Giá nhập khẩu bình quân cao su của Việt Nam từ thị trường Campuchia trong quý I/2021 đạt 1.021 USD/tấn, giảm nhẹ 0,8% so với cùng kỳ năm 2020. Đồng thời, mức giá này thấp hơn nhiều so với giá nhập cao su từ các thị trường khác như Hàn Quốc (2.051 USD/tấn), Trung Quốc (2.231 USD/tấn), Nhật Bản (2.544 USD/tấn)...

Trong quý I/2021, lượng cao su nhập khẩu từ các thị trường khác như: Lào, Trung Quốc, Đài Loan, Thái Lan… cũng tăng mạnh so với cùng kỳ năm 2020.

Thời gian qua, các doanh nghiệp Việt Nam đã trồng và phát triển một lượng đáng kể cây cao su tại Lào và Campuchia. Tính cuối năm 2020, tổng diện tích mà các đơn vị thành viên Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam (VRG) đang quản lý tại Campuchia là 87.891 ha; trong đó, diện tích kinh doanh là 61.153 ha, kiến thiết cơ bản là 26.732 ha.

Nhập khẩu cao su của Việt Nam từ các thị trường trong quý I/2021