Vì sao tín dụng giảm trong tháng đầu năm 2024?

Theo số liệu công bố mới nhất từ Ngân hàng Nhà nước tại Hội nghị trực tuyến đẩy mạnh tín dụng ngân hàng năm 2024, tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống đã có bước chững lại trong tháng đầu năm 2024. Tính đến cuối tháng 1, tín dụng toàn hệ thống giảm 0,6% so với cuối năm 2023.

Lý giải nguyên nhân của tình trạng này, Phó Thống đốc thường trực Đào Minh Tú cho biết tín dụng chững lại xảy ra tại nhiều ngân hàng và toàn hệ thống do hai lý do cơ bản. 

Thứ nhất, tăng trưởng tín dụng có tính chất quy luật, thông thường vào tháng Tết cổ truyền thì tín dụng không tăng. Thứ hai là do khả năng hấp thụ của nền kinh tế yếu, doanh nghiệp còn khó khăn, nhu cầu tiêu dùng thấp khiến tín dụng chững lại.

"Tăng trưởng tín dụng thấp là do nhiều yếu tố như vậy chứ không phải do cơ chế chính sách", Phó Thống đốc nhấn mạnh.

Đồng quan điểm với Phó Thống đốc, lãnh đạo của nhiều ngân hàng cũng cho rằng việc tín dụng giảm trong tháng đầu năm là một xu hướng tất yếu trong bối cảnh nhu cầu tín dụng thấp như hiện nay.

Ông Nguyễn Thanh Tùng - Tổng Giám đốc Vietcombank cho biết vào cuối tháng 1, tổng dư nợ của ngân hàng đạt 1,24 triệu tỷ, giảm 2,3% so với cuối năm 2023, tương ứng giảm khoảng 30.000 tỷ đồng. Trong đó, tín dụng bán buôn giảm 19.000 tỷ, bán lẻ giảm 11.000 tỷ.

Vị này cho biết tín dụng bán lẻ tụt lùi do xu hướng bất động sản (BĐS) tiêu dùng giảm từ năm 2023 và kéo đến tháng 1/2204, do kinh tế khó khăn, thu nhập người dân giảm, thị trường BĐS trầm lắng. Bên cạnh đó, số dự án mới được cấp phép mới rất ít trong năm 2023, thị trường không có nguồn cung.

Về mảng bán buôn, khó khăn tập trung chủ yếu ở vấn đề pháp lý liên quan đến đất đai, làm chậm tiến độ triển khai dự án mới, ảnh hưởng giải ngân các khoản vay trung dài hạn của các ngân hàng. 

Bên cạnh đó, Tổng Giám đốc Vietcombank cũng cho biết nhiều mảng tín dụng đặc thù có tính thời vụ vào thời điểm cuối năm như dư nợ phục vụ thanh toán quốc tế thường tăng vào cuối năm và giảm khi khách hàng trả nợ vào đầu năm tiếp theo; Doanh nghiệp xuất khẩu thường có kỳ thu tiền vào cuối năm; Doanh nghiệp FDI thường trả nợ các khoản vay ngắn hạn để quyết toán.

Ngoài ra còn phải kể đến ảnh hưởng của tình hình kinh tế thế giới, yếu tố địa chính trị, đứt gãy chuỗi cung ứng,... tác động không nhỏ tới hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp trong nước. 

Do đó, lãnh đạo Vietcombank cho rằng việc dư nợ ngắn hạn giảm mạnh trong đầu năm tài chính là không bất ngờ và cũng không có yếu tố biến động mạnh ở đây. "Sang cuối quý I và cuối quý II, việc giải ngân khách hàng doanh nghiệp và cá nhân sẽ quay lại như bình thường", ông Tùng dự báo.

Chia sẻ tại hội nghị, Tổng Giám đốc Agribank Phạm Toàn Vượng cho biết đầu năm, tăng trưởng tín dụng của ngân hàng đã tụt rất mạnh, khoảng hơn 1%, nhưng kể từ ngày 15/1 đã có sự phục hồi và đến thời điểm hiện tại, tăng trưởng tín dụng giảm còn gần 1%.

Ông cho hay do đặc thù ngân hàng Agribank có dư nợ cho vay cá nhân chiếm 70% nên thường vào đầu năm thì dư nợ tín dụng sẽ giảm mạnh, cuối năm vào vụ sẽ tăng. "Sự hồi phục còn chậm, tới quý III và quý IV mới có sự phục hồi rõ rệt", ông dự báo dự kiến hết quý II, Agribank có thể tăng trưởng tín dụng 5 - 6%.

"Tín dụng tháng 1 giảm là điều tất yếu do nhu cầu tín dụng rất yếu. Khách hàng vay không còn đề cập đến lãi suất nữa mà là vay để làm gì",Tổng Giám đốc MB, ông Phạm Như Ánh cho biết.

Theo ông Ánh, lãi suất cuối năm 2023 đã giảm rất mạnh và hiện tại đang ở mức rất thấp. Tuy nhiên, lãi suất không phải là vấn đề cản trở tăng trưởng tín dụng mà là do nhu cầu đầu tư còn yếu, người dân không biết vay để làm gì.

Đánh giá về tình trạng suy giảm tín dụng tháng đầu năm, ông Trần Long - Phó Tổng Giám đốc BIDV cho rằng nguyên nhân chính là sức hấp thụ vốn của nền kinh tế 2024 còn chậm, gặp nhiều khó khăn thách thức. Động lực tăng trưởng kinh tế như xuất khẩu, đầu tư tư nhân phục hồi chậm, giải ngân đầu tư công cũng vẫn chậm,... và ảnh hưởng từ những yếu tố bất lợi từ thị trường quốc tế.

Điều này thể hiện ở việc số lượng doanh nghiệp tạm dừng kinh doanh, giải thể tăng mạnh trong thời gian qua, nhiều doanh nghiệp lớn vướng vào các vấn đề pháp lý.

Tại hội nghị, lãnh đạo các ngân hàng cũng đã đề xuất loạt giải pháp nhằm thúc đẩy tín dụng. Cơ bản là tháo gỡ khó khăn trong lĩnh vực BĐS, năng lượng tái tạo,... về vấn đề pháp lý; kéo dài thời gian áp dụng Thông tư 02 về cơ cấu nợ; luật hoá các cơ chế thu hồi nợ; sớm ban hành Thông tư hướng dẫn Luật các TCTD sửa đổi (dự kiến có hiệu lực từ tháng 7/2024);...