Vì sao doanh nghiệp chưa mặn mà tham gia bán hàng hoàn thuế Giá trị gia tăng?

Mỗi năm chỉ có 10 DN tham gia mới

Chính sách hoàn thuế GTGT cho người nước ngoài được triển khai thí điểm từ tháng 7/2012 và triển khai chính thức từ năm 2014. Trong quy trình hoàn thuế GTGT cho khách nước ngoài, khâu bán hàng hoàn thuế cho người nước ngoài là khâu quan trọng quyết định đến hiệu quả của chương trình hoàn thuế. Tuy nhiên, sau gần 6 năm triển khai, số DN tham gia bán hàng hoàn thuế GTGT trên địa bàn TP.HCM rất ít, mới chỉ dừng ở con số hàng chục.

Theo ông Nguyễn Nam Bình, Phó Cục trưởng Cục Thuế TP.HCM, theo quy định tại Thông tư 72/2014/TT-BTC của Bộ Tài chính, DN tham gia bán hàng thí điểm hoàn thuế GTGT là những DN được Tổng cục Thuế lựa chọn và cấp chứng nhận. Các DN này phải có trách nhiệm đăng ký bán hàng đúng địa chỉ và chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc đăng ký bán hàng thí điểm; trưng biển thông báo bán hàng thí điểm hoàn thuế GTGT bằng tiếng Việt và tiếng Anh; phải gỡ bỏ thông báo khi chấm đứt hoạt động… Trước năm 2016, TP.HCM có 62 DN được công nhận bán hàng hoàn thuế GTGT, với số thuế được hoàn trên 79,7 tỷ đồng; năm 2016, con số này tăng lên 70 DN hoàn thuế, với số thuế được hoàn 44,8 tỷ đồng; trong 11 tháng năm 2017, có 80 DN bán hàng hoàn thuế, với số thuế được hoàn 35,5 tỷ đồng. Như vậy, mỗi năm chỉ có thêm trên, dưới 10 DN tham gia.

Công chức Hải quan sân bay Tân Sơn Nhất hướng dẫn thủ tục hoàn thuế GTGT cho hành khách. Ảnh: Thu Hòa.

Để tạo cơ chế thông thoáng trong việc lựa chọn DN cũng như quy trình giải quyết hồ sơ hoàn thuế cho hành khách, Tổng cục Thuế đã áp dụng quy trình lựa chọn người nộp thuế bán hàng hoàn thuế GTGT và quy trình thanh toán, hoàn trả số tiền thuế đã ứng trước, tiền phí dịch vụ hoàn thuế của ngân hàng theo hướng cắt giảm thời gian, tạo thuận lợi. Theo đó, hồ sơ đăng ký bán hàng hoàn thuế GTGT đã đủ điều kiện theo quy định, trong 4 ngày kể từ khi nhận hồ sơ cơ quan Thuế ra thông báo công nhận bán hàng hoàn thuế GTGT. Tuy nhiên, số DN đăng ký tham gia vẫn chưa nhiều.

Với số DN tham gia bán hàng hoàn thuế GTGT ít dẫn đến tình trạng số người nước ngoài mua hàng thực hiện hoàn thuế ít, số tiền thuế được hoàn cũng chưa nhiều. TS, LS. Bùi Quang Tín, chuyên gia kinh tế và pháp lý, CEO Trường Doanh nhân BizLight cho rằng, một thực tế hiện nay, DN tham gia bán hàng hoàn thuế thì không bán được hàng, ngược lại DN bán được hàng lại không tham gia. Mặt khác, nhiều điểm bán hàng nổi tiếng tại TP.HCM được du khách quốc tế ưa chuộng mua khá nhiều như: Sơn mài, thủ công mỹ nghệ, áo dài… nhưng các cơ sở này phần lớn của tư nhân, hộ cá thể gia đình nên không đáp ứng được điều kiện để được công nhận điểm bán hàng hoàn thuế GTGT vì các đơn vị này không thực hiện chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ theo đúng quy định của pháp luật và kê khai nộp thuế GTGT không theo phương pháp khấu trừ. Cùng với đó, DN bán hàng hoàn thuế phát hành hóa đơn kiêm tờ khai hoàn thuế vẫn còn mắc một số lỗi cơ bản khi thể hiện các tiêu chí trên hóa đơn khiến cho du khách gặp khó khăn khi hoàn thuế, nên những lần sau họ sẽ ngại mua hàng hoàn thuế.

Số người hoàn thuế chỉ chiếm 1/1.000

Ông Lê Tuấn Bình, Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất cho biết, hiện nay, cơ quan Hải quan thực hiện việc hoàn thuế GTGT cho khách xuất cảnh dựa trên hàng hóa, chứng từ khách mua hàng nhận được từ các cửa hàng bán hàng hoàn thuế GTGT. Thủ tục khá thuận lợi, vì trung bình mỗi ngày chỉ có khoảng 15-20 hành khách trong số 20.000 hành khách xuất cảnh làm thủ tục hoàn thuế.

Theo phân tích của ông Lê Tuấn Bình, mỗi năm số người nước ngoài và số tiền thuế được hoàn có tăng, nhưng không đáng kể. Chẳng hạn năm 2013, có khoảng 5.000 lượt người được hoàn thuế, với tổng số thuế được hoàn trên 19 tỷ đồng. Nhưng 3 năm sau, đến năm 2016, số người được hoàn thuế GTGT vẫn ở mức 5.000 lượt người, số thuế được hoàn trên 29 tỷ đồng; trong 11 tháng năm 2017, số người được hoàn thuế có tăng lên, với trên 6.700 lượt hành khách làm thủ tục hoàn thuế, tổng số thuế hoàn trên 31 tỷ đồng.

Mặc dù số người được hoàn thuế và số thuế được hoàn năm sau cao hơn năm trước, nhưng nếu tính theo tỷ lệ khách xuất cảnh, thì số lượng người được hoàn thuế còn rất thấp, chỉ chiếm khoảng 1/1.000, nghĩa là 1.000 người xuất cảnh chỉ có 1 người hoàn thuế GTGT. Quá trình thực tế hoàn thuế GTGT cho người nước ngoài, Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay Tân Sơn Nhất nhận thấy các DN phát hành hóa đơn thường ghi sai số hộ chiếu, sai quốc tịch, tên hành khách… Tuy nhiên, trong từng trường hợp cụ thể, công chức hải quan đã hướng dẫn, nhắc nhở khách, đồng thời xem xét tạo thuận lợi tối đa cho khách trong việc hoàn thuế.

Hiện nay, người nước ngoài mang theo hàng hóa đi khi xuất cảnh qua 5 sân bay quốc tế (Nội Bài, Tân Sơn Nhất, Đà Nẵng, Cam Ranh, Phú Quốc) và 4 cảng biển quốc tế (Khánh Hội, Đà Nẵng, Nha Trang, Côn Đảo) đã được hoàn thuế GTGT. Tại hội thảo nâng cao giải pháp hoàn thuế GTGT cho người nước ngoài được tổ chức tại TP.HCM mới đây, các chuyên gia tài chính đều cho rằng cần mở rộng hơn mạng lưới DN bán hoàn thuế, quảng bá tuyên truyền chính sách này cho khách quốc tế khi đến Việt Nam là giải pháp quan trọng để chính sách hoàn thuế GTGT cho người nước ngoài đạt hiệu quả.