Tổng thống Trump công kích dồn dập, Fed sẽ phải hạ lãi suất dù số liệu việc làm khả quan?
Cuối tuần sóng gió
Thứ Sáu vừa qua, ông Trump nói với phóng viên tại Nhà trắng trước khi lên đường đến sân golf của mình: "Nếu Fed hạ lãi suất, chúng ta sẽ phi như tên lửa. Nhưng thực tế chúng ta đang phải trả lãi suất rất cao một cách không cần thiết. Ngân hàng trung ương của chúng ta – Fed không hiểu gì về công việc mà họ đang làm".
Cùng ngày, Bộ Lao động cho biết nền kinh tế Mỹ có thêm 224.000 việc làm trong tháng 6, mức cao nhất từ đầu năm đến nay và cao hơn nhiều mức dự báo 165.000 của Dow Jones.
Sau đó không lâu, ông Trump lại đăng dòng tweet với nội dung tương tự, chỉ trích Fed "nâng lãi suất quá nhiều và quá sớm. Fed thắt chặt tiền tệ trong khi các nước khác làm điều ngược lại". Ông còn coi Fed là "vấn đề nan giải nhất mà nước Mỹ phải đối mặt".
Trước khi lên đường từ sân golf về Nhà trắng, ông Trump lại nói: Nếu Fed biết cách làm việc, họ đã hạ lãi suất rồi. Theo ông Trump, chính sách của Fed đang khiến cho nước Mỹ bất lợi khi so với châu Âu và kìm hãm đà tăng của thị trường chứng khoán.
Tổng thống Donald Trump trả lời báo chí ngày 5/7. Ảnh: Bloomberg.
Theo Bloomberg, Những chỉ trích này được coi là một phần của kế hoạch nhằm thay thế Chủ tịch Fed Jerome Powell khi nhiệm kì của ông Powell kết thúc vào năm 2022, giả sử ông Trump tái đắc cử Tổng thống năm 2020.
Ông Trump cũng có thể tìm cách thay thế ông Powell sớm hơn nếu vị chủ tịch Fed vẫn cương quyết đưa ra những chính sách không vừa ý ông.
Trong nhiều tháng qua, Tổng thống Trump đã liên tục chỉ trích ông Powell vì tăng lãi suất tới 4 lần trong năm 2018 và chưa giảm lãi suất lần nào. Theo ống Trump, chính sách này của Fed khiến cho tăng trưởng của nền kinh tế cũng như thị trường chứng khoán Mỹ bị kéo tụt.
Khả năng ông Powell mất chức nếu vẫn "cứng đầu"?
Tuần vừa qua, ông Trump cũng đề cử hai nhà kinh tế là Judy Shelton và Christopher Waller vào Ban Thống đốc của Fed. Tuy có nền tảng xuất thân khác nhau nhưng cả hai đều được cho là sẽ nhiệt liệt ủng hộ lời kêu gọi giảm lãi suất của ông Trump.
Một nguồn tin thân cận của Bloomberg cho biết một trong hai người có thể sẽ kế nhiệm ông Powell trong vai trò Chủ tịch Fed, có thể khi ông Powell mãn nhiệm năm 2022 hoặc thậm chí là bị bãi nhiệm sớm.
Có nguồn tin cho biết cuối năm 2018, Tổng thống Trump đề cập việc cách chức ông Powell và ông Trump đã yêu cầu các luật sư của Nhà trắng tìm hiểu các phương án thực hiện.
Tháng trước, ông Trump phủ nhận việc đe dọa cách chức ông Powell nhưng nói rằng ông "có thể làm vậy nếu muốn".
Về phần mình, ông Powell cho biết ông dự định sẽ làm trọn nhiệm kì 4 năm của mình và rằng luật pháp đã qui định rõ Tổng thống không thể cách chức Chủ tịch của ông.
Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ - Jerome Powell. Ảnh: Bloomberg.
Luật Cục dự trữ Liên bang có điều khoản cho phép Tổng thống cách chức các thống đốc của Fed khi những người này làm việc thiếu hiệu quả, lơ là công vụ hoặc làm chuyện sai trái chứ không phải vì bất đồng chính sách vì Tổng thống.
Tuy vậy, việc ông Trump liên tục chỉ trích Fed đưa ra chính sách sai lầm gây ảnh hưởng tới tăng trưởng kinh tế có thể là bước đệm để ông cáo buộc Chủ tịch Powell làm việc thiếu hiệu quả và lơ là công vụ.
Fed có giảm lãi suất không? Giảm bao nhiêu và khi nào?
Sau khi báo cáo việc làm tích cực được công bố thứ Sáu vừa qua, cuộc tranh luận về chính sách của Fed chuyển hướng từ "giảm lãi suất bao nhiêu" sang "giảm lãi suất hay không", qua đó làm tăng khả năng xung đột chính sách giữa Fed và Tổng thống Trump.
Việc hạ lãi suất được cho là có tác dụng kích thích tăng trưởng kinh tế. Nhiều việc làm mới được tạo ra chứng tỏ nền kinh tế đang hoạt động tốt và do vậy không cần được kích thích.
Lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ kì hạn hai năm tăng mạnh từ 1,76% lên 1,87%, cho thấy kì vọng Fed giảm mạnh chi phí đi vay trong tương lai gần là không cao.
Lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ kì hạn 2 năm tăng mạnh trong phiên cuối tuần 5/7. Nguồn: Bloomberg.
Hợp đồng tương lai Fed Funds Futures trước đây thể hiện khả năng giảm lãi suất 50 điểm cơ bản trong tháng 7 thì giờ đây chỉ dự báo mức giảm 25 điểm cơ bản và có lúc xác suất không đạt tuyệt đối 100%.
Ông Powell sẽ xuất hiện trong buổi điều trần bán niên trước quốc hội trong hai ngày thứ Tư và thứ Năm tuần này. Gần như chắc chắn Chủ tịch Fed sẽ được hỏi về những chỉ trích mà Tổng thống Trump chĩa vào ông và Fed.
Sau đó, các thành viên của Ủy ban Thị trường mở Liên bang (FOMC) sẽ họp vào cuối tháng 7 để ra quyết định có giảm lãi suất hay không giữa bối cảnh tăng trưởng toàn cầu chậm lại, căng thẳng thương mại chưa được giải quyết và lạm phát thấp.
Ông Powell - được Tổng thống Trump đề cử giữ chức Chủ tịch Fed thay cho bà Janet Yellen vào tháng 2/2018 – không phải là lãnh đạo ngân hàng trung ương duy nhất chịu áp lực về chính trị.
Thứ Bảy vừa qua, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan đã cách chức Thống đốc ngân hàng Trung ương nước này sau khi ông giữ nguyên lãi suất trong tháng 6. Có thông tin cho biết vị Thống đốc này được chính thức yêu cầu từ chức nhưng ông đã từ chối.
Trong một báo cáo được công bố sau số liệu làm, bộ phân nghiên cứu của Goldman Sachs do ông Jan Hatzius làm trưởng nhóm nhận định Fed nhiều khả năng vẫn sẽ cắt giảm lãi suất trong tháng 7.
"Chúng tôi cho rằng cắt giảm lãi suất trong tháng 7 là kịch bản có khả năng xảy ra nhất", trong đó xác suất giảm lãi suất 25 điểm cơ bản là 60%, giảm 50 điểm cơ bản là 15% và giữ nguyên lãi suất là 25%.
Trong một dòng tweet khác hôm thứ Bảy, ông Trump tuyên bố nước Mỹ là niềm ghen tị của cả thế giới và tự cảm ơn mình chính mình về những đóng góp cho đất nước. Ông Trump trích dẫn thông tin cả ba chỉ số chứng khoán lớn của Mỹ cùng lập đỉnh trước ngày nghỉ lễ Quốc khánh 4/7.
Trước ngày công bố quyết định chính thức tranh cử nhiệm kì hai, ông Trump cảnh báo thị trường chứng khoán Mỹ sẽ "sụp đổ tan tành" nếu ông không tái đắc cử năm 2020.
