Tổng thống Hàn Quốc 'thay tướng', tín hiệu tốt cho Bán đảo Triều Tiên?

Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ-Triều lần thứ 2 diễn ra tại Hà nội ngày 27-28/2 vừa qua kết thúc mà không có thỏa thuận là kết quả ngoài mong đợi của Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in – người đặt nhiều kỳ vọng Triều Tiên và Mỹ có thể đạt được điều gì đó để Washington nới lỏng trừng phạt, thúc đẩy các dự án liên Triều trong lĩnh vực sản xuất, du lịch và đường sắt.

Ông Kim Yeon-chul (trái) được Tổng thống Hàn Quốc chọn để thay thế ông Cho Myoung-gyon làm Bộ trưởng Thống nhất Hàn Quốc. Ảnh: Reuters, EPA.

Hơn một tuần sau cuộc gặp Trump-Kim lần thứ 2, ông Moon Jae-in đã thực hiện đợt cải tổ Nội các quy mô lớn nhất trong nhiệm kỳ khi đề xuất bổ nhiệm mới 7 Bộ trưởng. Đáng chú ý, trong đợt cải tổ này là quyết định thay thế người phụ trách quan hệ với Triều Tiên. Theo đó, Bộ trưởng Thống nhất Hàn Quốc sẽ do ông Kim Yeon-chul, 55 tuổi, Giám đốc Viện Thống nhất quốc gia Hàn Quốc, đảm nhiệm.

Bộ Thống nhất Hàn Quốc là cơ quan chính phủ thành lập năm 1969, nhằm thúc đẩy sự thống nhất trên Bán đảo Triều Tiên sau Chiến tranh Triều Tiên năm 1950-1953. Cơ quan có nhiệm vụ thúc đẩy các cuộc đối thoại liên Triều, khuyến khích Triều Tiên từ bỏ vũ khí hạt nhân, thúc đẩy hợp tác thực chất liên Triều thông qua hợp tác kinh tế cùng có lợi và giao lưu văn hóa xã hội.

"Ông ấy là người thích hợp, có thể chủ động thể hiện tầm nhìn của Tổng thống về một bán đảo Triều Tiên mới, một cộng đồng hợp tác và hòa bình mới, bằng cách thực hiện các nhiệm vụ chủ yếu của Bộ Thống nhất, nhanh chóng thực hiện các thỏa thuận liên Triều", phát ngôn viên của Tổng thống Hàn Quốc mô tả về ông Kim Yeon-chul, người bạn tâm giao của ông Moon Jae-in.

Vẫn chưa rõ việc Tổng thống Moon quyết định thay thế ông Cho Myoung-gyon bằng ông Kim Yeon-chul có phải do ảnh hưởng từ kết quả của cuộc gặp Trump-Kim mới nhất hay không. Tuy vậy, theo một số nguồn tin, ngay trước Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ-Triều lần 2, đã có sự rạn nứt trong chính quyền Tổng thống Moon Jae-in về cách thức thúc đẩy quan hệ liên Triều và mối quan hệ đồng minh với Mỹ, trong bối cảnh các lệnh trừng phạt quốc tế chưa được dỡ bỏ.

Một số trợ lý hàng đầu của ông Moon, bao gồm cả Cố vấn An ninh Quốc gia Chung Eui-yong ủng hộ việc thúc đẩy các dự án kinh tế với Triều Tiên. Trong khi đó, ông Cho Myoung-gyon và những người khác lại cho rằng tiếp tục chiến dịch gây áp lực tối đa như yêu cầu của chính quyền Tổng thống Trump nhằm ép Triều Tiên phi hạt nhân hóa mới là việc nên làm trước.

Ủng hộ đường lối mềm mỏng với Triều Tiên

Theo nhận định của giới quan sát, quyết định của ông Moon Jae-in thay thế vị trí Bộ trưởng Thống nhất Hàn Quốc dường như cho thấy ý định muốn thúc đẩy hợp tác xuyên biên giới tích cực hơn.

"Được trang bị một nền tảng lý luận vững chắc và kinh nghiệm thực tiễn, ông ấy [Kim Yeon-chul –ND] dường như rất phù hợp với cương vị khi nói về sự hiểu biết của ông đối với triết lý của Tổng thống Moon về quan hệ liên Triều và tầm nhìn thống nhất,  cũng như khả năng hiện thực hóa nền kinh tế hòa bình” Giáo sư Yang Moo-jin tại Đại học Nghiên cứu về Triều Tiên ở Seoul nhận định.

Ông Kim cũng chính là một trong các nhân vật chỉ trích mạnh mẽ nhất quyết định đóng cửa Khu công nghiệp chung Kaesong nằm ở biên giới giữa hai nước sau khi Chính phủ bảo thủ tiền nhiệm tố Triều Tiên sử dụng tiền mà doanh nghiệp Hàn Quốc trả cho công nhân Triều Tiên để đầu tư vào chương trình phát triển vũ khí.

Một hội đồng độc lập được Bộ Thống nhất dưới thời Tổng thống Moon chỉ định đã chứng minh không có bất kỳ bằng chứng nào xác thực lời cáo buộc nêu trên là có cơ sở và kêu gọi mở cửa trở lại khu công nghiệp này.

Khu công nghiệp Kaesong cùng với một dự án đường sắt, du lịch là phần quan trọng trong sáng kiến của Tổng thống Moon Jae-in để xây dựng một cộng đồng kinh tế trên Bán đảo Triều Tiên mà ông cho biết sẽ mang lại lợi ích kinh tế cho cả Hàn Quốc lẫn Triều Tiên.

Thách thức không hề nhỏ

Ông Kim Yeon-chul cho biết, năm 2019 sẽ là năm để "thực thi" quan hệ liên Triều sau "bước ngoặt" mà hai miền Triều Tiên ghi nhận năm ngoái. Ông cũng cho rằng các lệnh trừng phạt là vô ích khi buộc Triều Tiên từ bỏ chương trình vũ khí hạt nhân, đồng thời kêu gọi dỡ bỏ cấm vận như một cách để xây dựng lòng tin lẫn nhau giữa Bình Nhưỡng và Washington.

Người phát ngôn của Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in cho biết, những thay đổi gần đây bao gồm cả việc thay thế Bộ trưởng Thống nhất Hàn Quốc không có nghĩa là Seoul đang có những động thái thay đổi chính sách.

Ông Kim là một người bạn lâu năm của Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in và sẽ là người thực hiện mục tiêu vì "một Bán đảo Triều Tiên mới" của ông Moon. Đây là một phần trong kế hoạch lớn nhất mà ông Moon thực hiện từ khi lên nhậm chức năm 2017.

Mặc dù vậy, theo đánh giá của giới phân tích, việc lựa chọn ông Kim Yeon-chul cũng có thể làm trầm trọng hơn sự chia rẽ trong Chính phủ của Tổng thống Moon Jae-in và khiến cho Mỹ không khỏi lo ngại rằng Hàn Quốc có thể sẽ tiến quá nhanh trong vấn đề Triều Tiên.