Tiếp tục siết loại hình kinh doanh tạm nhập tái xuất

Hoạt động kinh doanh tạm nhập tái xuất (TNTX) hàng hóa còn tiềm ẩn nhiều rủi ro về buôn lậu, trốn thuế, làm tổn hại sức khỏe người tiêu dùng, nguy cơ ô nhiễm môi trường…Chính vì vậy, vừa qua Phó Thủ tướng thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình - Trưởng Ban Chỉ đạo 389 quốc gia đã yêu cầu các bộ, ngành, địa phương cần tập trung nắm tình hình, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật đối với các tổ chức, cá nhân lợi dụng chính sách TNTX để buôn lậu, gian lận thương mại.

Công chức Chi cục Hải quan Tà Lùng (Cao Bằng) kiểm tra hàng hóa XNK. Ảnh: T.Bình.

Tiềm ẩn rủi ro

Ngay sau chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình, Bộ Tài chính đã có báo cáo đánh giá công tác quản lý Nhà nước, đấu tranh phòng chống buôn lậu đối với hàng hóa TNTX. Bộ Tài chính cho biết, trong những năm gần đây, chính sách quản lý đối với hàng kinh doanh TNTX từ Luật đến Nghị định và các Thông tư hướng dẫn của Bộ Tài chính, Bộ Công Thương đã có nhiều thay đổi nhằm giải quyết những bất cập trong công tác quản lý đối với loại hình này như: Rút ngắn thời gian hàng hóa kinh doanh TNTX được phép lưu giữ trên lãnh thổ Việt Nam để hạn chế các rủi ro tiềm ẩn; quy định cụ thể danh mục hàng hóa cấm kinh doanh TNTX, hàng hóa TNTX phải xin giấy phép nhằm minh bạch hóa chính sách quản lý đối với loại hình này; quy định cụ thể địa điểm lưu giữ hàng hóa kinh doanh TNTX; không cho phép chia nhỏ container trong suốt quá trình vận chuyển hàng hóa từ cửa khẩu tạm nhập đến khu vực giám sát của cơ quan Hải quan, điểm tái xuất thuộc cửa khẩu, điểm thông quan. Đồng thời quy định cụ thể, thống nhất về thủ tục hải quan cũng như công tác theo dõi, quản lý đối với hàng hóa kinh doanh TNTX như: Thực hiện thủ tục hải quan đối với hàng hóa kinh doanh TNTX thực hiện theo phương thức điện tử; theo dõi thanh khoản trên hệ thống điện tử…

Tổng cục Hải quan đã ban hành nhiều kế hoạch kiểm soát đối với hàng hóa TNTX như: Kế hoạch kiểm soát, xử lý đối với hàng hóa NK quá thời hạn làm thủ tục hải quan tại cảng Hải Phòng; Kế hoạch kiểm soát, xử lý đối với hàng hóa NK quá thời hạn làm thủ tục hải quan tại Hải Phòng, Quảng Ninh; Kế hoạch kiểm tra, xử lý đối với 2.796 container hàng hóa NK quá thời hạn làm thủ tục hải quan tại cảng Hải Phòng mà tên hàng thể hiện trên manifest là lốp, lốp đã qua sử dụng, phế liệu cao su. Qua đó phát hiện và xử lý đối với hàng hóa đã quá thời hạn làm thủ tục hải quan còn tồn đọng tại các cảng biển, cửa khẩu đường bộ. Phát hiện và xử lý đối với hành vi vi phạm pháp luật trong hoạt động kinh doanh TNTX hàng hóa. Từ đó, phát hiện những sơ hở của chính sách, của công tác quản lý để kiến nghị các cấp có thẩm quyền có biện pháp sửa đổi, bổ sung nhằm giải quyết một cách căn bản tình trạng hàng hóa tồn đọng tại cảng.

Qua các kế hoạch đấu tranh bắt giữ, xử lý, cơ quan Hải quan đã phát hiện hàng nghìn tờ khai kinh doanh TNTX quá hạn chưa thanh khoản; khởi tố nhiều vụ án hình sự về tội vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới; kiểm tra, xử lý hàng nghìn container hàng hóa NK quá thời hạn chưa làm thủ tục hải quan. Thông qua các kế hoạch liên quan đến kiểm soát hàng TNTX, cơ quan Hải quan đã kịp thời phát hiện các đường dây lợi dụng loại hình kinh doanh TNTX để buôn lậu có giá trị lớn, có tổ chức; xác lập chuyên án, điều tra làm rõ các vi phạm đặc biệt nghiêm trọng liên quan đến hoạt động TNTX. Điển hình là vụ xác lập, đấu tranh thành công chuyên án bắt giữ 3 xe ô tô chở hơn 100.000 bao thuốc lá ngoại các loại, ước trị giá hàng hóa vi phạm khoảng 3 tỷ đồng. Vụ xác lập và phá thành công chuyên án XD-612 bắt giữ được 4 tàu vi phạm quy định về loại hình TNTX, thu giữ 1.650 tấn xăng, trị giá hàng hóa vi phạm khoảng 27 tỷ đồng. Việc đấu tranh thành công chuyên án này góp phần ổn định giá cả mặt hàng xăng dầu trong nước, kiến nghị Chính phủ sửa đổi, cơ chế quản lý đối với mặt hàng chiến lược này. Vụ buôn lậu 296 tấn xăng TNTX của Công ty xăng dầu hàng không, trị giá hàng hóa vi phạm khoảng 8 tỷ đồng…

Cần tăng nặng mức phạt

Để nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về hải quan, phòng chống tội phạm buôn lậu đối với hoạt động kinh doanh TNTX, Bộ Tài chính đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ nhiều giải pháp để tăng cường hiệu quả công tác quản lý, ngăn chặn việc lợi dụng quy định về TNTX để buôn bán hàng cấm, gian lận thương mại, trốn thuế.

Bộ Tài chính kiến nghị cần sửa đổi, bổ sung quy định hướng dẫn thực hiện Luật Thương mại theo hướng đảm bảo việc quản lý và thực hiện hoạt động TNTX đúng với bản chất, thông lệ quốc tế, hạn chế các sơ hở bị lợi dụng để buôn lậu. Đồng thời, sửa đổi, bổ sung các Nghị định về xử phạt vi phạm theo hướng tăng nặng mức phạt đối với hành vi vi phạm các quy định về quản lý hàng kinh doanh TNTX như: Hành vi tự ý tiêu thụ nội địa hàng kinh doanh TNTX; chậm thanh khoản tờ khai; tái xuất hàng hóa qua cửa khẩu không đúng quy định; khai báo không đúng tên hàng, số lượng hàng hóa kinh doanh TNTX.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương cần kịp thời nắm tình hình áp dụng, hướng dẫn, tháo gỡ vướng mắc trong quá trình thực hiện Thông tư 05/2014/TT-BCT quy định về hoạt động TNTX, chuyển khẩu hàng hóa. Đưa hoạt động kinh doanh TNTX theo đúng bản chất loại hình này, nghiên cứu quy định loại hình thương mại phù hợp với trường hợp DN chỉ cung ứng dịch vụ vận chuyển hàng hóa qua lãnh thổ Việt Nam sang nước thứ ba để hưởng phí dịch vụ, hoa hồng (quá cảnh, trung chuyển…). Đồng thời, chủ trì phối hợp với các lực lượng chức năng nắm bắt các thông tin thay đổi trong chính sách biên mậu để đưa ra những khuyến cáo cho các DN kinh doanh XNK để kịp thời điều chỉnh, tránh tình trạng hàng hóa ùn tắc tại cửa khẩu, gây thiệt hại về kinh tế, tạo cơ hội cho hàng thẩm lậu vào nội địa.

Cùng với đó, Ban chỉ đạo 389 Quốc gia chỉ đạo các lực lượng chức năng, tăng cường phối hợp, mở đợt cao điểm đấu tranh để phát hiện, xử lý tội phạm ở lĩnh vực này. Đặc biệt chú trọng tới việc gắn công tác chống buôn lậu với việc triệt phá các ổ nhóm, đường dây tội phạm hình sự hoạt động ở các cảng biển, tuyến, khu vực biên giới đường bộ.