Thuế quan mới của ông Biden tác động thế nào đến nền kinh tế và chính sách tiền tệ của Fed?

Hôm 14/5, Nhà Trắng thông báo tăng thuế đối với nhiều hàng hóa từ Trung Quốc, bao gồm thép, xe điện, kim loại quý và chất bán dẫn. Tổng kim ngạch nhập khẩu những mặt hàng này vào Mỹ đạt khoảng 18 tỷ USD mỗi năm.

Các nhà kinh tế nhận xét đợt tăng thuế quan mới này sẽ chỉ có tác động nhỏ lên GDP, lạm phát và chính sách tiền tệ của Mỹ. Tuy nhiên khi xét về tổng thể, ảnh hưởng của chúng có thể phức tạp hơn nhiều.

Ông Joe Brusuelas, nhà kinh tế tại RSM US nói với CNN: “Quyết định tăng thuế lên hàng hóa Trung Quốc của chính quyền Tổng thống Joe Biden báo trước một cuộc xung đột kinh tế lạnh lẽo và dai dẳng giữa hai siêu cường”.

Ông Biden cũng giữ nguyên các mức thuế mà người tiền nhiệm Donald Turmp áp đặt lên hơn 300 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc hồi năm 2018 và 2019.

Trên đường tranh cử chức tổng thống Mỹ năm 2024, ông Trump tuyên bố sẽ tăng thuế quan cao hơn nữa nếu chiến thắng. Ông còn đề xuất áp thuế 10% lên mọi sản phẩm nhập khẩu vào Mỹ bất kể xuất xứ.

Tăng trưởng kinh tế, lạm phát và Fed

Các mức thuế quan mới nhất bắt đầu có hiệu lực từ nay cho đến năm 2026. Hiện tại, Mỹ có thị trường lao động vững chắc, tốc độ tăng trưởng kinh tế ổn định và chi tiêu tiêu dùng mạnh mẽ. Nhưng mặt khác, các nhà hoạch định chính sách của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đang phải chiến đấu với lạm phát cao dai dẳng.

Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen khẳng định thuế quan bổ sung lên hàng hóa Trung Quốc sẽ không làm tổn hại túi tiền của người tiêu dùng Mỹ. Bà Yellen trả lời trong cuộc phỏng vấn với đài PBS sáng 14/3: “Tôi không cho là người tiêu dùng Mỹ sẽ nhận thấy bất kỳ sự gia tăng đáng kể nào trong giá cả hàng ngày”.

Ông Ryan Sweet, nhà kinh tế trưởng về Mỹ tại Oxford Economics, nhận định kế hoạch thuế quan của ông Biden sẽ không thể chi phối chính sách tiền tệ.

Ông viết trong lưu ý: “Các khoản thuế quan bổ sung cũng chỉ như con số bị làm tròn trong báo cáo lạm phát và GDP, không tạo ra tác động gì đến chính sách tiền tệ. Các quan chức Fed sẽ không để chuyện bé xé ra to, vì vậy thuế quan bổ sung sẽ không giúp ích cho những người ủng hộ Fed duy trì lãi suất cao trong lâu dài”.

Thiệt hại ở người tiêu dùng

Ông Sweet chỉ ra: “Người tiêu dùng và nhà sản xuất thường phải trả giá cao hơn khi chính phủ áp đặt thuế quan”. Đó là vì thuế quan đánh vào hàng nhập khẩu khi chúng cập cảng, tạo ra thêm chi phí cho các nhà phân phối, nhà bán lẻ và cuối cùng là người tiêu dùng Mỹ.

Nghiên cứu năm 2023 của Ủy ban Thương mại Quốc tế cho biết các nhà nhập khẩu Mỹ “chịu gần như toàn bộ chi phí” từ thuế quan mà ông Trump áp đặt. Tệ hơn nữa, một số doanh nghiệp có vẻ còn lợi dụng thương chiến Mỹ - Trung để nâng giá, theo nghiên cứu của Goldman Sachs.

Fed chi nhánh New York phát hiện rằng chính sách thuế quan năm 2018 khiến mỗi hộ gia đình tiêu tốn 419 USD/năm do gánh nặng thuế. Các nhà nghiên cứu ước tính con số đó đã tăng lên gấp đôi khi các khoản thuế mới của ông Trump bắt đầu có hiệu lực từ năm 2019.

Trong tài liệu do Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia Mỹ xuất bản tháng 1/2024, các nhà phân tích kết luận rằng thuế quan nhập khẩu, thuế quan trả đũa và các khoản trợ cấp nông nghiệp có thể gây tác động kinh tế ròng "mang tính tiêu cực nhẹ” đến việc làm và doanh nghiệp Mỹ.

Bộ trưởng Yellen thừa nhận một số loại thuế quan được đặt ra dưới thời ông Trump gây ra nhiều hại hơn là lợi ích tới người tiêu dùng và doanh nghiệp Mỹ.

Nhưng trong trường hợp hiện nay, bà khẳng định thuế quan của ông Biden sẽ bảo vệ sự phát triển của những lĩnh vực thiết yếu và bảo đảm sự an toàn của chuỗi cung ứng. Trong dài hạn, những yếu tố này sẽ giúp các nhà sản xuất hạ giá sản phẩm.

Bà tuyên bố: “Chúng ta phải bảo vệ doanh nghiệp và người lao động Mỹ trong những ngành nghề chiến lược khỏi tình trạng bán phá giá - hệ quả thường xảy ra khi công suất của Trung Quốc trở nên dư thừa”.

Trong thông báo hôm 14/5, Nhà Trắng cho biết xe điện Trung Quốc sẽ chịu thuế suất 100%, gấp 4 lần mức hiện tại. Xe điện là mặt hàng Trung Quốc sản xuất rẻ hơn nhiều so với Mỹ. Bà Yellen lạc quan rằng khi doanh nghiệp Mỹ tích lũy được kinh nghiệm trong việc sản xuất xe điện, giá sẽ đi xuống.