Thu ngân sách 2021 vượt dự toán song không bền vững do thu từ bất động sản tăng cao

Sáng 23/5, báo cáo trước Quốc hội về tình hình kinh tế, xã hội và ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2021, Chủ nhiện Ủy ban Kinh tế Quốc hội, ông Vũ Hồng Thanh đã chỉ ra nhiều hạn chế, yếu kém cần khắc phục trong năm 2021.

Ông Vũ Hồng Thanh cho biết, về ngân sách trung ương (NSTW), vai trò chủ đạo của NSTW giảm, tỷ trọng nguồn thu của NSTW năm 2021 ước khoảng 50%, giảm so với 52,2% so với năm 2020 và giảm mạnh so với mức 61,8% trong năm 2011.

Đáng chú ý, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cũng cho hay thu ngân sách năm 2021 vượt dự toán song chưa thực sự bền vững. Thu từ dầu thô vượt 21.400 tỷ đồng so với dự toán do cả yếu tố tăng giá và tăng sản lượng khai thác.

Thu tiền sử dụng đất có mức tăng lớn so với dự toán, tăng hơn 74.000 tỷ đồng. Ông Vũ Hồng Thanh cho rằng, đây là khoản thu không ổn định, không bền vững.

Bên cạnh đó, ước thu NSNN đã báo cáo với Quốc hội có số chênh lệch rất lớn với số thu thực thế, tăng hơn 9 lần, từ mức 22.000 tỷ đồng lên tới hơn 202.000 tỷ đồng. Điều này làm ảnh hưởng lớn tới việc xây dựng dự toán năm sau, thể hiện năng lực dự báo còn yếu, đặc biệt tình trạng này đã kéo dài trong nhiều năm.

Theo nội dung được đề cập trong báo cáo của Chính phủ, Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho biết có ba khoản thu chủ yếu của NSNN đều vượt dự toán rất cao: thu nội địa vượt 15,1%, thu từ dầu thô vượt 92,44% và thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu vượt 20,9% so với dự toán NSNN năm 2021.

Ủy ban Tài chính - Ngân sách nhận định, điều này cho thấy công tác dự báo kết quả thu NSNN năm 2021 phục vụ việc lập dự toán NSNN năm 2022 chưa bảo đảm chất lượng, không sát thực tiễn, có sự chênh lệch rất lớn giữa số báo cáo Quốc hội tại kỳ họp thứ hai vào tháng 10/2021 và số đánh giá bổ sung.

Chỉ trong thời gian rất ngắn (riêng trong quý IV/2021), thu NSNN tăng hơn 9 lần so với số báo cáo Quốc hội. Số tăng thu chiếm khoảng 90,1% số tăng thu NSNN cả năm. Nhiều khoản thu tăng rất cao so với dự toán như: thu về nhà, đất tăng 65% so với dự toán; thu tiền cấp khai thác khoáng sản tăng 71,2% so với dự toán; thu từ quỹ đất công ích tăng 120,7% so với dự toán...

Đồng thời, theo báo cáo của Chính phủ, phát sinh khoảng 20.935 tỷ đồng từ các khoản thu chưa được dự toán (như thu thuế thu nhập doanh nghiệp từ chuyển nhượng dự án khu đô thị Phước Hưng 2.373 tỷ đồng, thu từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản của Tập đoàn Ecopark 1.290 tỷ đồng...).

Ngoài ra, theo báo cáo của Chính phủ, còn khoảng 11.000 tỷ đồng vốn viện trợ chưa được trình cấp có thẩm quyền bổ sung dự toán. Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị Chính phủ khẩn trương rà soát, cập nhật đầy đủ các khoản viện trợ chưa được bổ sung vào dự toán năm 2021 trình cấp có thẩm quyền để phản ánh đúng tình hình thu, chi NSNN.

Đối với thu NSNN 4 tháng đầu năm 2022, theo báo cáo của Chính phủ, thu NSNN 4 tháng ước đạt 46,6% dự toán, tăng 15,4% so với cùng kỳ năm 2021, trong đó, tăng ở cả ba khoản thu: thu nội địa, thu từ dầu thô và thu từ hoạt động xuất nhập khẩu.

Đặc biệt, cùng với giá dầu tăng cao, thu từ dầu thô ước đạt 80,7% dự toán. Hoạt động xuất khẩu tiếp tục phục hồi mạnh mẽ, thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu tăng 31,2% so với cùng kỳ, bằng 52,4% dự toán; thu nội địa tăng 11,2% so với cùng kỳ.

Đây là những tín hiệu khả quan cho khả năng phục hồi và tăng trưởng kinh tế. Theo đó khả năng hoàn thành và vượt dự toán 2022 là khả thi.