Sao đổi ngôi trên thị trường thương mại điện tử Trung Quốc

Theo Bloomberg, Alibaba Group Holding có thể sẽ đánh mất vị thế là công ty thương mại điện tử giá trị nhất Trung Quốc vào tay PDD - một startup 8 năm tuổi. Đây là bước ngoặt cho ngành công nghiệp kỹ thuật số mà công ty của Jack Ma đã thống trị hơn một thập kỷ qua.

Theo tính toán của Bloomberg, cổ phiếu Alibaba đã giảm 1,4% tại Hong Kong đưa giá trị vốn hoá công ty xuống còn 187 tỷ USD và có khả năng sẽ xuống dưới mức 188,3 tỷ USD của PDD Holdings khi thị trường đóng cửa.

PDD là một startup nổi tiếng với ứng dụng Temu đang làm mưa làm gió tại Mỹ cũng như nền tảng bán hàng giá rẻ Pinduoduo tại thị trường nội địa Trung Quốc. Kết thúc phiên giao dịch ngày 29/11 giờ Mỹ, cổ phiếu PDD tăng gần 2% tại New York.

Sao đổi ngôi không thể tưởng tượng này phần nào phản ánh sự hỗn loạn bao trùm bên trong Alibaba, sau khi Bắc Kinh tiến hành siết chặt các quy định nhắm vào tập đoàn này từ năm 2020. 

Sau Alibaba và cái vạ miệng của người sáng lập Jack Ma, Trung Quốc đã mạnh tay hơn với lĩnh vực công nghệ vốn phát triển nóng trong thời gian trước đó. Nó cũng báo hiệu sự trỗi dậy của một thế hệ các công ty khởi nghiệp mới từ PDD đến ByteDance đang phá vỡ các lĩnh vực truyền thống của mạng xã hội và thương mại điện tử.

Ngày 29/11, tỷ phú Jack Ma đã khiến các nhân viên phải sửng sốt khi trong một diễn đàn nội bộ, ông công khai khen ngợi đối thủ PDD và kêu gọi hơn 220.000 nhân viên “điều chỉnh hướng đi” và lấy lại động lực làm việc. 

Đối với nhiều nhà quan sát, lời kêu gọi hành động của Jack Ma - sau ba năm ở ẩn - đã nhấn mạnh mức độ nghiêm trọng của tình hình.

"Nhìn lại, có thể thấy Alibaba đang dựa vào những vòng nguyệt quế trong quá khứ vì họ có quá nhiều lợi thế. Nhưng họ đã ngủ quên quá lâu và chậm đổi mới. Khi luật chống độc quyền xuất hiện, họ không thể sử dụng quy mô của mình để buộc các nhà bán hàng lên nền tảng và thế là họ đột nhiên đánh mất vị thế vào tay đối thủ”, ông Vey-Sern Ling, Giám đốc điều hành tại Union Bancaire Privee, nhận xét.

Alibaba từng là ứng cử viên sáng giá nhất của Trung Quốc để trở thành công ty trị giá nghìn tỷ USD. Hiện tại, cổ phiếu công ty đang giao dịch quanh mức thấp nhất trong năm nay, chỉ bằng một phần nhỏ so với mức đỉnh vào năm 2020.

Công ty đang phải đối mặt với những bất ổn cả bên trong lẫn bên ngoài, khi sự phục hồi kinh tế của Trung Quốc yếu hơn dự kiến và khi đối thủ PDD đang làm suy yếu hoạt động bán lẻ trực tuyến - vốn từng là thế mạnh thống trị của họ.

Bản thân Alibaba đã phải trải qua nhiều biến động, bắt đầu với việc công bố kế hoạch chia nhỏ tập đoàn thành 6 đơn vị nhỏ hơn. Giám đốc điều hành khi đó là ông Daniel Zhang đã từ chức và công ty đã đưa hai người thân tín lâu năm của Jack Ma là ông Joseph Tsai và ông Eddie Wu vào để điều hành tập đoàn. 

Vài tháng sau, cả hai người này thông báo rằng họ sẽ hoãn việc chia tách và niêm yết đơn vị đám mây trị giá 11 tỷ USD của mình - một sự quay ngược ngoạn mục khiến người ta đặt câu hỏi về hướng đi của công ty.

Ở phía bên kia, PDD đã thu hút các nhà đầu tư với việc kết hợp giữa tăng trưởng đáng kinh ngạc và mở rộng toàn cầu mạnh mẽ. 

Cổ phiếu PDD - công ty do tỷ phú Colin Huang sáng lập, đã tăng 18% trong tuần này sau khi báo cáo doanh thu tăng gấp đôi so với dự kiến, nhờ vào sự thành công của Temu cũng như những bước đột phá tại thị trường nội địa.

Sự tăng trưởng của PDD vượt xa Alibaba, đã làm nổi bật chiến lược dùng các chương trình khuyến mãi để thu hút người mua tìm kiếm giá cả phải chăng trong thời kỳ kinh tế nhiều biến động. 

Trong lễ hội mua sắm Ngày độc thân vừa qua, Goldman Sachs ước tính PDD có khả năng tăng trưởng 20% giao dịch so với mức tăng một chữ số của các đối thủ cạnh tranh..

Một phần của sự thăng tiến vượt bậc đó đến từ Temu. Chỉ sau một năm, nền tảng này đã vượt Shein về doanh thu và hiện được coi là một trong những thế lực đang lên của thương mại điện tử toàn cầu.

Temu trung thành với chiến lược giá rẻ tương tự Shein hay người anh em cùng công ty là Pinduoduo. Nhờ đó, Temu đã nhanh chóng mở rộng sang hàng chục quốc gia.

Ngược lại, Alibaba đang bắt đầu tìm kiếm các thị trường nước ngoài với AliExpress, nền tảng tìm nguồn cung ứng Alibaba.com và sau đó là các công ty con quốc tế như Lazada và Trendyol. Dù vậy, hoạt động kinh doanh tại Trung Quốc vẫn đang là nguồn đóng góp doanh thu lớn nhất của họ.