Ra điều kiện 'xuất' khẩu trang y tế, toàn cầu dịch bệnh đừng 'lỡ thời cơ'

Siết điều kiện xuất khẩu khẩu trang y tế

Nguồn tin của PV. VietNamNet cho biết, Bộ Y tế đang lấy ý kiến các bộ ngành về dự thảo Tờ trình gửi Chính phủ về việc xuất khẩu khẩu trang y tế trong giai đoạn phòng chống dịch Covid-19.

Thủ tướng nhấn mạnh, hai bộ Y tế, Công Thương và các cơ quan liên quan được chỉ đạo phải xử lý nhanh việc này, “không để lỡ thời cơ”. 

Thủ tướng giao Bộ Y tế khẩn trương trình Chính phủ sửa đổi Nghị quyết 20 ngày 28/2/2020 để thúc đẩy hoạt động xuất khẩu nêu trên.

Tại dự thảo về xuất khẩu mặt hàng này, Bộ Y tế cũng đã tính phương án không để xảy ra tình trạng các cơ sở y tế không thể mua được khẩu trang y tế trong nước để phục vụ công tác phòng, chống dịch.

Do đó, Bộ Y tế báo cáo Chính phủ xem xét sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 20 theo hướng “Cho phép doanh nghiệp xuất khẩu khẩu trang y tế nếu đã bán hoặc hỗ trợ cơ sở y tế trong nước số lượng tối thiểu bằng 20% số lượng ghi trong tờ khai xuất khẩu”.

Doanh nghiệp muốn xuất được khẩu trang y tế phải trình một trong các văn bản là Bản sao chứng thực văn bản công bố trúng thầu và hợp đồng giữa doanh nghiệp với cơ sở y tế; Bản chính văn bản thỏa thuận hỗ trợ khẩu trang y tế giữa doanh nghiệp với cơ sở y tế, trong đó phải ghi rõ số lượng khẩu trang và thời gian thực hiện cam kết không quá 3 tháng kể từ ngày ký văn bản thỏa thuận.

Như vậy, để được xuất khẩu mặt hàng khẩu trang y tế, doanh nghiệp sẽ phải mất một khoảng thời gian để đáp ứng các điều kiện nêu trên. 

Điều này theo phân tích của giới chuyên môn, không phù hợp với việc tận dụng thời cơ sản xuất, xuất khẩu khẩu trang y tế theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Mặt khác, quan điểm này của Bộ Y tế đang tạo ra nhiều lo ngại tái diễn tình cảnh như xảy ra với mặt hàng gạo thời gian qua.

Lo những lùm xùm nảy sinh

Theo nội dung dự thảo, doanh nghiệp chỉ được xuất khẩu khẩu trang y tế khi đã bán hoặc hỗ trợ cơ sở y tế trong nước số lượng tối thiểu “bằng 20% số lượng ghi trên tờ khai xuất khẩu”.

Tuy nhiên, theo Luật Hải quan, doanh nghiệp có thể mở một hoặc nhiều tờ khai tại một hoặc nhiều Chi cục Hải quan khác nhau. 

Doanh nghiệp chỉ cần một trong các chứng từ kể trên thì có thể được xuất khẩu khẩu trang y tế tại nhiều chi cục hải quan. Như vậy, hải quan khó lòng giám sát được lượng khẩu trang xuất khẩu.

Điều đó có nghĩa, doanh nghiệp hoàn toàn có thể “lách” được quy định này, không cung cấp cho các cơ sở y tế lượng khẩu trang cần thiết.

Một giải pháp khác, để tránh lặp lại tình trạng như mặt hàng gạo khi Tổng cục Dự trữ Nhà nước không mua đủ lượng gạo dự trữ, Bộ Y tế có thể ưu tiên doanh nghiệp hoàn thành nghĩa vụ cung cấp sản phẩm cho dự trữ thì được xuất khẩu, có xác nhận của Bộ. 

Dựa trên lượng khẩu trang doanh nghiệp đã bán hoặc hỗ trợ cơ sở y tế, Bộ Y tế xác nhận lượng khẩu trang doanh nghiệp được xuất khẩu.

Như vậy, Bộ Y tế nên cho phép doanh nghiệp xuất khẩu khẩu trang y tế nếu đã bán hoặc hỗ trợ cơ sở y tế trong nước số lượng tối thiểu “bằng 20% số lượng xuất khẩu”, thay vì theo "số lượng tờ khai xuất khẩu".

Bên cạnh đó, một chuyên gia cho rằng: Nếu Bộ Y tế có thể thu mua được đủ số lượng khẩu trang y tế theo nhiệm vụ được giao trong tháng 5 thì hoàn toàn có thể cho phép doanh nghiệp được xuất khẩu khẩu trang y tế mà không hạn chế số lượng, không bị điều chỉnh về điều kiện xuất khẩu. 

Như vậy, sẽ thuận lợi hơn rất nhiều cho doanh nghiệp, thực hiện đúng tinh thần của Thủ tướng Chính phủ là “tận dụng thời cơ”. Điều này cũng tạo ra sự công khai, minh bạch, tránh tình trạng "mập mờ" như xảy ra với mặt hàng gạo.