Phó Thủ tướng: So sánh phí vận chuyển Bắc - Nam đắt gấp đôi đi Mỹ là khó chính xác

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái vừa ký văn bản số 724/TTg-ĐMDN ngày 4/8/2023 trả lời chất vấn của Đại biểu Quốc hội Đinh Ngọc Minh.

Theo đó, Đại biểu Quốc hội Đinh Ngọc Minh chất vấn Chính phủ cần có giải pháp giảm chi phí logistic cho doanh nghiệp bao gồm giảm về chi phí vận chuyển, giảm về chi phí thủ tục hành chính, giảm chi phí không chính thức.

"Hiện nay, chi phí của ta quá lớn, nguyên nhân chính là do chi phí vận tải lớn chiếm khoảng 60% gấp đôi so với trung bình của thế giới, EU và Mỹ. Chi phí vận chuyển một công hàng từ Bắc vào Nam hết khoảng 2.000 USD, trong khi chuyển một công hàng từ Việt Nam sang Mỹ chỉ hết 1.000 USD", Đại biểu Minh nêu rõ.

Theo đại biểu, kinh nghiệm các nước phát triển làm đường sắt chở hàng kết hợp chở hành khách nhằm sinh lời chở hàng có lãi, chở khách lỗ.

Để giảm chi phí logistic cho doanh nghiệp, kết hợp chở khách đồng thời xây dựng được cơ sở hạ tầng quan trọng, đề nghị Chính phủ báo cáo Quốc hội sớm triển khai hai đoạn tuyến đường sắt Lạch Huyện - Yên Viên - Lào Cai và Vũng Tàu - Đồng Nai nằm trong Quy hoạch đường sắt, kiến nghị Quốc hội tăng đầu tư công để sớm đầu tư cho hai tuyến đường sắt này.

Trả lời về vấn đề nêu trên, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cho rằng, về chi phí logistics của Việt Nam, theo bảng xếp hạng thường niên của Agility năm 2023, Việt Nam lọt vào 10 thị trường logistics mới nổi trên thế giới và đứng thứ 4 Đông Nam Á.

Tuy nhiên, chi phí logistics trung bình của Việt Nam hiện ở mức tương đương 16,8 - 17% GDP và vẫn còn ở mức khá cao so với mức bình quân chung của thế giới (hiện khoảng 10,6%).

Chi phí này đã cơ bản tiệm cận mục tiêu của Chính phủ đề ra tại Kế hoạch hành động nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics Việt Nam đến năm 2025 với mục tiêu chi phí logistics giảm tương đương 16% - 20% GDP.

Trong thời gian tới, Chính phủ sẽ tiếp tục chỉ đạo Bộ Giao thông vận tải phối hợp với Bộ Công Thương và các bộ, ngành, địa phương, các doanh nghiệp liên quan tập trung phát triển cơ sở hạ tầng giao thông hiện đại, đồng bộ, đầu tư phát triển các trung tâm logistics, cảng cạn để đẩy mạnh vận tải đa phương thức.

Đồng thời, tiếp tục rà soát, điều chỉnh chính sách liên quan đến giá, phí vận tải (phí sử dụng đường bộ, hạ tầng cảng biển, lệ phí ra vào cảng biển...), phân cấp, phân quyền cho địa phương trong hoạt động đầu tư, khai thác hạ tầng nhằm tiếp tục kéo giảm tỷ lệ chi phí logistics.

So sánh phí vận chuyển Bắc - Nam đắt gấp đôi đi Mỹ khó chính xác

Về chi phí vận chuyển một công hàng từ Bắc vào Nam hết khoảng 2.000 USD, trong khi chuyển một công hàng từ ta sang Mỹ chỉ hết 1.000 USD, Phó Thủ tướng cho rằng, theo các số liệu điều tra, khảo sát hiện nay, chi phí vận chuyển một container 20ft từ Bắc vào Nam như đại biểu đưa ra (2.000 USD) tương ứng với phương thức vận chuyển bằng đường bộ.

Tuy nhiên, tùy theo mặt hàng chuyên chở, nhu cầu của chủ hàng về thời gian và điều kiện vận chuyển, các doanh nghiệp có thể lựa chọn các phương thức vận tải khác như đường sắt, đường biển với mức chi phí chỉ tương đương 50% - 70% của đường bộ (tùy thuộc vào điều kiện xếp dỡ).

Ví dụ, hiện giá cước vận tải biển chiều từ TP Hải Phòng - TP Hồ Chí Minh đang dao động khoảng 9,2 - 9,5 triệu đồng/container loại 20ft và khoảng 12 triệu đồng/container loại 40ft. Ở chiều ngược lại TP HCM - TP Hải Phòng, mức cước khoảng 6 - 8 triệu đồng/container loại 20ft và 9 - 10 triệu đồng/container loại 40ft.

Đối với vận tải biển quốc tế, việc xác định giá cước phụ thuộc thời vụ, điều kiện vận chuyển. Hiện nay, giá cước vận tải đường biển một container loại 40ft đi Mỹ khoảng 2.000 - 2.500 USD, trong khi vào giai đoạn dịch COVID-19, mức cước này có thể lên đến 20.000 USD.

Như vậy, cho thấy việc so sánh chi phí vận tải giữa các cung - chặng, phương thức vận tải khác nhau là rất khó chính xác để quy đổi về cùng một mặt bằng tương ứng.

Sắp đầu tư hai tuyến đường sắt mới

Về việc đầu tư hai tuyến đường sắt kết nối cảng biển Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng và Biên Hòa - Vũng Tàu, theo Quy hoạch mạng lưới đường sắt đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, hai tuyến đường sắt này dự kiến đầu tư trước 2030 để vận chuyển hành khách và hàng hóa.

Thủ tướng Chính phủ hiện đã phê duyệt kế hoạch triển khai quy hoạch mạng lưới đường sắt, trong đó tiếp tục triển khai công tác chuẩn bị đầu tư hai tuyến đường sắt này trong giai đoạn từ nay đến 2025 để huy động nguồn lực, phấn đấu khởi công trước năm 2030.

Cụ thể, tuyến đường sắt Biên Hòa - Vũng Tàu, đang triển khai lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án, chiều dài khoảng 128 km, đường đôi, khổ đường 1435mm, vận tải hành khách và hàng hóa, tổng mức đầu tư khoảng 6,2 tỷ USD.

Tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, đã cơ bản hoàn thành quy hoạch chi tiết, chiều dài khoảng 380km, đường đôi, khổ đường 1435mm, vận tải hành khách và hàng hóa, tổng mức đầu tư khoảng 10 - 11 tỷ USD.

Phó Thủ tướng nhất trí với ý kiến của Đại biểu Quốc hội về việc cần sớm triển khai hai dự án đường sắt. Do tổng mức đầu tư hai tuyến đường sắt tương đối lớn, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Danh mục quốc gia các dự án kêu gọi đầu tư nước ngoài giai đoạn 2021-2025 để huy động nguồn lực đầu tư, trong đó có tuyến đường sắt Biên Hòa - Vũng Tàu và Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng. Dự kiến cả hai dự án sẽ hoàn thành báo cáo nghiên cứu tiền khả thi trước năm 2025.

Hiện nay, hai khu bến cảng biển Lạch Huyện và Cái Mép - Thị Vải đã và đang được đầu tư kết nối bằng đường bộ (cao tốc, quốc lộ), đường thủy nội địa. Trong đó, tận dụng lợi thế về điều kiện tự nhiên, thị phần vận chuyển container bằng đường thủy nội địa kết nối với khu bến Cái Mép - Thị Vải, hiện nay lượng hàng qua cảng đạt trên 80%, đáp ứng nhu cầu vận tải của hai cảng biển với chi phí hợp lý.

Về lâu dài, Phó Thủ tướng cho rằng, việc giảm thị phần vận tải đường bộ kết nối đến cảng biển là một trong những giải pháp quan trọng góp phần giảm chi phí logistics, trong đó hai tuyến đường sắt kết nối cảng biển là Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng (kết nối khu bến Lạch Huyện) và Biên Hòa - Vũng Tàu (kết nối khu bến Cái Mép - Thị Vải) cần sớm được đầu tư và phấn đấu khởi công trước năm 2030.