Phía sau việc VNDirect báo lãi đậm nhất ngành chứng khoán

Quy mô lợi nhuận trên đưa VNDirect trở thành đơn vị lãi trước thuế đậm nhất trong ngành chứng khoán. Theo dõi trong quý vừa qua, không có đơn vị trên thị trường nào báo lãi nghìn tỷ.

Nhìn sâu hơn vào cấu trúc lợi nhuận của VNDirect cho thấy, số lãi đã thực hiện của công ty quý cuối năm 2023 là 844,3 tỷ đồng và 147,2 tỷ đồng chưa thực hiện. Nếu so sánh về số lãi đã thực hiện, VNDirect sẽ xếp sau Chứng khoán Kỹ thương (TCBS) với 880,2 tỷ đồng.

Với các công ty chứng khoán, số lãi đã thực hiện là chỉ tiêu quan trọng, được cổ đông quan tâm vì đây là căn cứ để đưa ra phương án phân phối lợi nhuận tại đại hội đồng cổ đông thường niên.

Lũy kế cả năm 2023, VNDirect báo trước thuế đã thực hiện gần 2.272 tỷ đồng, tăng nhẹ 6% so với năm 2022. Với mức lãi này, công ty tạm đứng thứ ba trên thị trường, xếp sau TCBS (3.028 tỷ đồng) và SSI (công ty mẹ) (2.638 tỷ đồng).

Mức tăng trưởng lợi nhuận 6% của VNDirect thấp hơn đáng kể đơn vị dẫn trước là Chứng khoán SSI (15,3%), song tích cực hơn mức giảm gần 1% của TCBS.

Trong bối cảnh bộ máy hoạt động của VNDirect bộc lộ những vấn đề như “thay máu” đội ngũ nhân sự cấp cao, sa thải lượng nhân viên lớn nhất ngành chứng khoán, câu chuyện phân bổ tỷ trọng lớn tài sản vào trái phiếu doanh nghiệp hay để mất vị trí thứ ba về thị phần môi giới vào tay TCBS, việc công ty chứng khoán này tăng trưởng lợi nhuận trong năm 2023 là một tín hiệu tích cực. Vậy mảng hoạt động nào đã thúc đẩy kết quả kinh doanh của VNDirect?

Năm 2023, VNDirect đẩy mạnh cơ cấu hoạt động khiến lượng nhân sự giảm 361 người, còn 1.174 nhân sự cuối năm 2023. Đây là công ty chứng khoán sa thải lượng nhân sự lớn nhất của ngành đặt trong bối cảnh thị trường hồi phục.

Về hoạt động môi giới, doanh thu nghiệp vụ này đạt 216,6 tỷ đồng quý cuối năm, nhích nhẹ so với cùng kỳ. Nhưng thu cả năm đạt 867 tỷ đồng, thấp hơn 30,6% so với năm 2022. Thanh khoản thị trường sụt giảm cộng với chiến dịch miễn phí giao dịch đang triển khai rộng trong ngành chứng khoán khiến nhiều công ty sụt giảm nguồn thu, không riêng VNDirect.

Đơn vị theo đuổi chiến lược zerofee - TCBS tăng trưởng mạnh thị phần, vượt VNDirect vươn lên trở thành công ty có thị phần lớn thứ ba sàn HOSE trong quý IV/2023.

Về hoạt động margin, VNDirect giảm quy mô cho vay xuống dưới 10.000 tỷ đồng trong quý cuối năm. Kết quả là lãi cho vay và phải thu cũng giảm sâu từ 335,4 tỷ đồng cùng kỳ xuống 273,3 tỷ đồng trong quý IV/2023. Tính tổng cả năm 2023, thu từ cho vay đạt 1.154 tỷ đồng, giảm gần 28%.

Nguồn thu từ nghiệp vụ bảo lãnh, đại lý phát hành chứng khoán cũng giảm gần một nửa so với cả năm 2022.

Trong khi nhiều mảng kinh doanh cốt lõi đi xuống, hoạt động tự doanh đóng vai trò “cứu cánh” lợi nhuận của VNDirect. Năm 2023, VNDirect hạch toán lãi hơn 1.553 tỷ đồng từ danh mục tài sản tài chính FVTPL. Cụ thể, lãi bán là 2.094,8 tỷ đồng và lỗ bán là 541,4 tỷ đồng.

Riêng giao dịch trái phiếu và chứng khoán chưa niêm yết, VNDirect lãi ròng gần 1.443 tỷ đồng. Khoản lãi bán khi giao dịch sản phẩm này tăng mạnh so với năm 2022, từ 1.174 tỷ đồng lên 1.792 tỷ đồng trong khi lỗ bán giảm từ 804 tỷ đồng còn 349 tỷ đồng.

Với giao dịch cổ phiếu và chứng chỉ quỹ niêm yết, VNDirect lãi gần 56 tỷ đồng. Hoạt động giao dịch chứng khoán phái sinh cũng đem lại lợi nhuận hơn 15 tỷ đồng cho công ty.

Tính đến cuối năm 2023, giá trị danh mục FVTPL của VNDirect là 16.638 tỷ đồng, giảm khoảng 2.000 tỷ đồng trong năm 2022. Trong đó, cả ba khoản rót vốn vào cổ phiếu, trái phiếu và chứng chỉ tiền gửi đều thấp hơn cuối năm trước đó.

VNDirect đã chuyển khoản rót vốn vào Tổng Công ty Cổ phần Bảo hiểm Bưu điện (mã: PTI) từ danh mục FVTPL sang ghi nhận khoản đầu tư vào công ty liên kết sau khi tăng sở hữu lên 20%.