Phía sau khoản thù lao của Elon Musk: Tạo xu hướng trả lương cao ngất ngưởng, làm tăng khoảng cách thu nhập giữa CEO với người lao động

Khi Tesla trao cho Elon Musk một gói lương trị giá hàng tỷ USD vào năm 2018, thỏa thuận mang tính bước ngoặt đã giúp tăng đáng kể mức lương thưởng tiềm năng cho các CEO tại nhiều công ty đại chúng lớn nhất nước Mỹ, theo New York Times.

Gói lương này trị giá 0 đồng, nhưng Elon Musk lại có quyền chọn cổ phiếu hấp dẫn của Tesla. Khi Tesla đã bán đủ số lượng xe điện để trở thành nhà sản xuất ô tô giá trị nhất hành tinh, Elon Musk cho đến nay đã nhận được số cổ phiếu trị giá gần 60 tỷ USD, qua đó góp phần giúp ông trở thành người giàu nhất thế giới.

Các chuyên gia nhận thấy gói lương thưởng của Elon Musk ảnh hưởng đến nhiều nơi. Brian Johnson, CEO ISS Corporate Solutions, cho biết: “Có rất nhiều công ty đã học theo Tesla. Họ nghĩ rằng đó là cách tốt để kích thích hiệu suất công việc”.

Một khảo sát của Equilar đã chỉ ra vào năm ngoái, nhiều CEO đã nhận được mức lương tương tự với Elon Musk. Điều này làm gia tăng đáng kể sự chênh lệch về thu nhập giữa CEO các tập đoàn lớn với nhân viên bình thường. Dù vậy, các công ty vẫn rất “hào phóng” khi trả lương cho nhóm lãnh đạo này.

“Câu lạc bộ 100 triệu USD”

Tất cả 10 CEO được trả lương cao nhất ở Mỹ đều có mức thù lao hơn 100 triệu USD. Thậm chí, trung bình mỗi người trong nhóm 10 CEO này được trả 330 triệu USD, con số cao nhất từ trước đến nay.

Càng ngạc nhiên hơn khi mức lương này không chỉ đến với nhóm lãnh đạo top đầu mà trung bình mỗi CEO trên khắp nước Mỹ đã nhận được 32,1 triệu USD trong năm 2021, tăng 27% so với năm 2020 (25,3 triệu USD).

Jeff Green, CEO The Trade Desk, một công ty quảng cáo kỹ thuật số, đã nhận được 835 triệu USD vào năm ngoái, khiến ông trở thành CEO được trả lương cao nhất trong cuộc khảo sát của Equilar với hơn 200 công ty có doanh thu trên 1 tỷ USD.

Lương của ông Green vào năm 2021 là số tiền lương cao thứ ba mà Equilar ghi nhận trong các cuộc khảo sát từ trước tới nay. Thỏa thuận của Musk vào năm 2018, mà Tesla định giá 2,3 tỷ USD, vẫn là mức lương thưởng lớn nhất.

Zig Serafin, CEO Qualtrics, một công ty phần mềm, đứng thứ hai vào năm ngoái khi nhận được 541 triệu USD. Đó là tổng số tiền cao thứ 4 trong năm năm qua. Peter Kern, CEO công ty du lịch Expedia, là người đứng thứ ba vào năm ngoái với khoản thù lao trị giá 296 triệu USD.

Nhiều CEO cấp cao của những công ty nhỏ thậm chí đã nhận được các gói lương thưởng cao hơn nhiều so với những người đứng đầu các công ty lớn. Ví dụ, CEO Apple Tim Cook đã nhận được mức thù lao 99 triệu USD trong năm 2021, qua đó đứng ở vị trí thứ 13 trong cuộc khảo sát.

Mặc dù tiền thưởng cho giới lãnh đạo càng ngày càng tăng nhưng các cổ đông vẫn cho rằng điều này sẽ có ảnh hưởng tích cực đến hiệu suất làm việc của họ.nTheo phân tích với 1.444 công ty đại chúng của Willis Towers Watson, có tới 50% cổ đông cho biết họ đồng ý với mức lương mà các doanh nghiệp dành cho CEO. Ngược lại, chỉ có 3% số lượng cổ đông phản đối chính sách này.

Vài năm qua, các công ty đại chúng đã phải so sánh mức thù lao của CEO với mức thù lao của một nhân viên. Năm ngoái, các CEO đã kiếm được nhiều hơn 339 lần so với mức lương trung bình của nhân viên tại công ty của họ, tăng so với mức 311 lần vào năm 2020, theo Equilar.

Mức lương trung bình của nhân viên tại Mỹ vào năm ngoái là 92.349 USD, tăng khoảng 10% so với năm 2020. Trong khi đó, mức lương cho CEO năm ngoái đã tăng vọt, một phần vì hội đồng quản trị công ty, cơ quan quyết định mức lương thưởng cho giám đốc điều hành, muốn thưởng cho các cán bộ hàng đầu vì đã điều hướng công ty của họ vượt qua đại dịch.

Ngoài ra, thị trường chứng khoán phục hồi vào năm 2021 giúp giá trị các khoản lương thưởng thông qua quyền chọn cổ phiếu, thường chiếm đa số trong khoản thù lao của CEO, tăng cao hơn.

Trong một thế giới mà mọi người bị “mê hoặc” bởi thành công của Elon Musk tại Tesla, các hội đồng quản trị thậm chí có nhiều khả năng coi CEO là vị trí không thể thiếu, sẵn sàng trao cho họ những khoản đãi ngộ khổng lồ.

Khoảng cách lương lớn nhất giữa CEO và công nhân trong cuộc khảo sát của Equilar là tại Amazon. Andrew Jassy, ​​người thay thế Jeff Bezos tiếp quản Amazon với tư cách là CEO, đã nhận được mức lương cao gấp 6.474 lần so với mức lương trung bình của nhân viên trong năm 2021. Năm ngoái, Andrew Jassy nhận được 213 triệu USD, phần lớn đến từ quyền chọn cổ phiếu.

Trong số 20 CEO được trả lương cao nhất, chỉ có duy nhất một người là nữ giới. Đó là Sue Nabi, CEO hãng mỹ phẩm Coty, nhận được 284 triệu USD trong năm ngoái.

Gói lương của Elon Musk ảnh hưởng tới các công ty khác

Gói lương thưởng khổng lồ của Elon Musk đã bị chỉ trích khi nó được công bố vào năm 2018. Một số người cho rằng gói lương thưởng lớn như vậy có thể tạo điều kiện cho ông chấp nhận rủi ro cao hơn để thực hiện các kế hoạch. Tuy nhiên, một số chuyên gia lại tin rằng việc này có thể truyền cảm hứng cho các công ty khác.

Mặc dù giá trị gói lương thưởng của Elon Musk là rất lớn, nhưng các điều khoản cũng rất khắt khe. Chỉ làm việc cho Tesla là không đủ để Elon Musk giành được bất kỳ khoản thưởng nào. Để Elon Musk có thể sở hữu gói lương thưởng thông qua hình quyền chọn cổ phiếu, giá trị cổ phiếu Tesla phải liên tục tăng, cũng như công ty cần phải đạt được các mục tiêu về doanh số, lợi nhuận. Sự sụt giảm gần đây của giá cổ phiếu Tesla có nghĩa là cổ phiếu mà ông Musk nhận được từ gói lương thưởng năm 2018 có giá trị thấp hơn đáng kể so với chỉ vài tháng trước.

Mặc dù Tesla có khả năng trả những khoản tiền lương khổng lồ, nhưng ở một số khía cạnh nhất định, các giao dịch trả lương lớn nhất ở một số công ty khác vào năm ngoái không đòi hỏi nhiều như gói lương thưởng của Elon Musk. Ví dụ, ông Serafin của Qualtrics không cần phải đạt được bất kỳ mục tiêu hiệu suất nào để đủ điều kiện nhận khoảng 2/3 số tiền trả bằng cổ phiếu của mình vào năm ngoái.

Trong số những CEO được trả lương cao nhất, bà Nabi của Coty dường như là người dễ dàng nhất trong việc đạt được các gói lương thưởng của mình trong năm ngoái. Một phát ngôn viên của công ty lưu ý rằng số lượng cổ phiếu của Coty đã tăng kể từ khi bà Nabi trở thành CEO vào năm 2020. “Bà Nabi là một trong những nhà sáng lập tài năng hàng đầu của ngành công nghiệp làm đẹp. Để thu hút một doanh nhân như bà ấy, Coty cần phải có một kế hoạch lương thưởng hấp dẫn”.