Ông Trần Bắc Hà gây sức ép với cấp dưới để vay hàng ngàn tỉ đồng cho 'sân sau'?
Cơ quan Cảnh sát điều tra (CQĐT) Bộ Công an vừa ra kết luận, đề nghị truy tố 12 bị can trong vụ án "Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng", "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản", "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản" xảy ra tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV), Công ty CP chăn nuôi Bình Hà, Công ty TNHH Thương mại và dịch vụ Trung Dũng.
Ông Trần Bắc Hà khi còn đương chức
Theo kết luận điều tra, dưới thời ông Trần Bắc Hà làm Chủ tịch HĐQT BIDV, cơ quan điều tra xác định bị can đã lợi dụng ví trí công tác để thâu tóm, lũng đoạn nhà băng và xúc tiến đầu tư, tài trợ vốn trái quy định.
Ngoài ra, ông Trần Bắc Hà bị quy kết thành lập công ty "sân sau" không có năng lực tài chính để lập dự án đầu tư xin vay vốn tại BIDV. Sau đó, lợi dụng chính sách của Chính phủ, nguyên chủ tịch HĐQT BIDV đã chỉ đạo cấp dưới cấp tín dụng cho doanh nghiệp sân sau với các ưu đãi trái luật.
Cơ quan tố tụng cáo buộc ông Trần Bắc Hà phải chịu trách nhiệm chính, xuyên suốt việc chỉ đạo, thẩm định, phê duyệt, cấp tín dụng và giải ngân cho 2 doanh nghiệp là Công ty CP chăn nuôi Bình Hà và Công ty TNHH Thương mại và dịch vụ Trung Dũng khiến BIDV thiệt hại tổng số tiền hơn 1.500 tỉ đồng.
Kết luận điều tra xác định 4 bị can nguyên lãnh đạo, nhân viên của BIDV tuy đồng phạm ở các khâu khác nhau, nhưng phạm tội thứ yếu, không biết mục đích và bản chất việc phê duyệt cấp tín dụng cho 2 công ty. Ngoài ra, các bị can trên còn bị ông Hà gây áp lực, áp đặt thời hạn hoàn thành công việc, không thu lời bất chính, trong quá trình điều tra đều thành khẩn, ăn năn hối cải và nhận trách nhiệm.
Tại cơ quan điều tra, bị can Trần Lục Lang (nguyên phó tổng giám đốc BIDV phụ trách quản lý rủi ro, thành viên phân ban quản trị rủi ro tín dụng, đầu tư) khai đã ký đồng ý trên phiếu lấy ý kiến của phân Ban rủi ro tín dụng về việc tài trợ vốn cho Công ty Bình Hà thực hiện dự án và sửa đổi điều kiện cấp tín dụng.
Trên cơ sở báo cáo thẩm định rủi ro tín dụng, ông Lang thấy Công ty Bình Hà và dự án chăn nuôi bò giống - bò thịt tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Tuy nhiên, tổ thẩm định chung và ban quản lý rủi ro vẫn thẩm định đề xuất cho vay với các điều kiện ưu đãi hơn so với chính sách của BIDV. Do đó, ông Lang yêu cầu bổ sung thêm vốn tự có và tài sản bảo đảm của chủ đầu tư và yêu cầu 3 cổ đông của Công ty Bình Hà chứng minh năng lực tài chính, để đảm bảo việc thực hiện dự án có hiệu quả.
Vì việc này, ông bị Chủ tịch Trần Bắc Hà gọi lên phòng làm việc chửi việc đó không phải của HĐQT mà cho rằng nhiệm vụ của ông Lang là duyệt tờ trình như Tổ thẩm định đề xuất. Sau đó ông Lang ký lại báo cáo thẩm định rủi ro, bỏ các điều kiện đã phê trước đó.
Bị can Đoàn Ánh Sáng (nguyên phó tổng giám đốc BIDV) đã ký quyết định thành lập tổ thẩm định chung của BIDV để thực hiện việc thẩm định, đề xuất đối với dự án chăn nuôi bò theo cơ chế dự án lớn, đặc thù và ký phê duyệt tại báo cáo để xuất tín dụng của tổ thẩm định chung.
Việc ký phê duyệt tại báo cáo đề xuất thẩm định chung số 473 do bị ông Hà nhiều lần thúc ép và chỉ đạo ráo riết rằng: "Dự án có thiếu điều kiện gì thì HĐQT sẽ quyết định".
Cũng giống như ông Lang, lúc đầu ông Sáng chỉ biết Công ty Bình Hà là chủ đầu tư dự án do 3 cổ đông thành lập. Sau này khi Công an tỉnh Hà Tĩnh điều tra về dự án chăn nuôi bò, ông Sáng mới biết Công ty Bình Hà và dự án chăn nuôi bò là "sân sau" của ông Hà.
Khi dự án chăn nuôi bò của Công ty Bình Hà bắt đầu đổ vỡ, ông Sáng và ông Phan Đức Tú (Tổng giám đốc BIDV, nay là Chủ tịch HĐQT) đã yêu cầu ông Hà phải có trách nhiệm khắc phục hậu quả và hoàn trả tiền cho BIDV.
Thấy vậy, ông Hà đề nghị BIDV cho tái cơ cấu lại khoản vay của Công ty Bình Hà thêm vài năm, ân hạn lãi suất và thời hạn trả nợ. Khi đó, ông Hà sẽ lấy doanh thu từ hoạt động đầu tư nông nghiệp tại Lào và Campuchia để trả nợ cho BIDV khoảng 200 tỉ đồng một năm, đến khi hết dư nợ.
Ngoài ra, bị can Trần Lục Lang còn khai trong thời gian ông Lang giữ chức vụ chủ tịch HĐQT Ngân hàng Liên doanh LaoVietBank, khoảng giữa năm 2015, LaoVietBank tăng vốn điều lệ từ 10 triệu USD lên 100 triệu USD, và thêm cổ đông mới là công ty TNHH Souk Houng Heang (SHH) nắm giữ 10% vốn điều lệ.
Đến khi ông Trần Bắc Hà nghỉ hưu tại BIDV, ngày 31-8-2016, ông Hà gọi điện thoại cho ông Lang yêu cầu được rút vốn tại LaoVietBank.
Khi đó ông Lang mới hỏi ông Đoàn Việt Nam (nguyên tổng giám đốc LaoVietBank giai đoạn Công ty SHH góp vốn, lúc này đã được điều về Việt Nam giữ chức vụ giám đốc BIDV - chi nhánh Sở Giao dịch I) thì được ông Nam cho biết công ty SHH là công ty của ông Trần Bắc Hà thành lập bên nước ngoài, nhờ ông Hiền Chitruen (người gốc Việt) đứng tên.
Giai đoạn công ty SHH đàm phán tham gia góp vốn, ông Hà sử dụng quan hệ của mình gây sức ép với ngân hàng bên nước ngoài ép tăng vốn và bán 10% vốn điều lệ của phía nước ngoài cho công ty SHH.
