Những điều thú vị về Jordan - đối thủ của tuyển Việt Nam tại Asian Cup

18h chiều 20/1, Đội tuyển Việt Nam sẽ gặp Jordan ở trận đấu thuộc vòng 16 đội Asian Cup 2019.

Jordan là một quốc gia Ả Rập tại Trung Đông được trải dài từ phần phía nam của sa mạc Syria tới vịnh Aqaba. Hơn 85% lãnh thổ của Jordan được bao phủ bởi sa mạc.

Jordan, tên chính thức là Vương quốc Hashemite Jordan, là quốc gia Arab tại Trung Đông, có chung biên giới với Syria ở phía bắc, Iraq ở phía đông bắc, Arab Saudi ở phía đông nam và Israel về phía tây và nam. Diện tích quốc gia này là hơn 96.000 km2, dân số hiện tại theo Worldometer là gần 10 triệu người. Thủ đô của Jordan là thành phố Amman.

Trong lịch sử của mình, tại Jordan tồn tại rất nhiều nền văn minh, như Sumeria, Akkadia, Babylonia, Assyria, Mesopotamia, và đế quốc Ba tư. Có thời Jordan là một phần của đế quốc Ai Cập thời các vua Pharaon, và sản sinh ra nền văn minh Nabatea, để lại nhiều tàn tích khảo cổ tại Petra.

Các nền văn minh phương tây cũng để lại nhiều dấu ấn tại đây, như Alexander đại đế, đế quốc La Mã, đế quốc Byzantine, và đế quốc Ottoman. Kể từ thế kỷ thứ bẩy, vùng đất này nằm dưới ảnh hưởng của văn hóa Hồi giáo và Ả Rập, ngoại trừ một thời gian ngắn dưới sự cai trị của đế quốc Anh.

Vương triều Hashemite tại Jordan là một vương triều quân chủ lập hiến. Nhà vua cũng đồng thời là nguyên thủ quốc gia, và tổng tư lệnh quân đội. Nhà vua có quyền hành pháp, thông qua thủ tướng và hội đồng Bộ trưởng, hay nội các. Nội các, trong khi đó, chịu trách nhiệm trước Hạ nghị viện. Viện này, cùng Thượng nghị viện, hợp thành nhánh lập pháp của chính phủ. Ngành tư pháp là một ngành riêng trong chính phủ.

Sự ra đời của Jordan có thể coi là được bắt đầu từ sự phân chia lãnh thổ vùng Trung Đông của các cường quốc tại Thế chiến thứ nhất do hai nước Anh và Pháp. Từ năm 1921, tiểu vương quốc phía Đông sông Jordan được gọi là Transjordan trở thành lãnh thổ ủy trị của Anh. Và tiểu vương quốc này được Liên Hợp Quốc chính thức công nhận là một vương quốc độc lập có chủ quyền vào năm 1946.

Dân số Tiểu vương quốc Transjordan phần lớn được tạo thành từ các bộ lạc tham gia cuộc nổi dậy Ả Rập vĩ đại chống lại Đế chế Ottoman. Ở Jordan hiện đại, những cư dân nguyên thủy sẽ được gọi là cư dân Jordanians khu bờ Đông, đông hơn cư dân của những người tị nạn Palestine từ Israel và bờ Tây.

Jordan có lịch sử lâu dài là vùng đất của người tị nạn. Được coi là trung lập giữa lúc khu vực có những hỗn loạn, quốc gia này đã tiếp nhận số lượng lớn người tị nạn từ các cuộc xung đột xung quanh.

Đáng chú ý nhất hiện nay là quốc gia này có khoảng hai triệu người Palestine và 1,4 triệu người tị nạn Syria cư trú tại quốc gia này. Trong một quốc gia chỉ có 9,5 triệu người, con số này chiếm hơn một phần ba dân số.

Lãnh thổ đất bờ Tây Palestine đã từng là một phần của Jordan. Tuy nhiên, sau cuộc chiến tranh 6 ngày năm 1967, nó bị mất vào tay Israel.

Bên cạnh Ai Cập, Jordan là một trong hai quốc gia Ả Rập đã ký hòa bình với Israel. Năm 1994, Jordan đã ký một hiệp ước hòa bình với Israel, chấm dứt tình trạng chiến tranh trên lý thuyết kéo dài 46 năm.

Jordan là nơi có nhiều địa điểm trong Kinh thánh, bao gồm, sông Jordan nơi Chúa Jesus được người du mục John The Baptist chăm sóc, Núi Nebo nơi thánh Moses tạ thế, cũng như các thành phố Sodom và Gomorrah được đề cập trong Kinh Thánh.

1. Jordan nằm bên hồ nước mặn nổi tiếng nào?

Jordan nằm bên bờ Biển Chết và phân chia hồ nước mặn này với Israel. Biển Chết nằm ở điểm thấp nhất hành tinh, khoảng 420 m so với mực nước biển. Theo Insider, nước ở Biển Chết mặn gấp 10 lần so với nước biển thông thường. Khách du lịch không biết bơi vẫn có thể nổi trên mặt nước. Hơn nữa, nước Biển Chết được coi là có tác dụng chữa bệnh và làm đẹp. Điều này thu hút du khách. Theo World Economic Forum, trong nhiều thập kỷ qua, Biển Chết đang khô cạn dần với mực nước mỗi năm giảm hơn một mét vì hạn hán và khai thác khoáng sản công nghiệp. Israel đang lên kế hoạch hợp tác với Jordan để hồi sinh hồ nước mặn lớn và độc đáo này.

2. Quốc kỳ Jordan có mấy màu?

Quốc kỳ Jordan gồm ba dải màu đen, trắng, xanh lá cây theo thứ tự từ trên xuống; phía cán cờ có một tam giác màu đỏ với ngôi sao bảy cánh màu trắng ở trong tam giác. Theo World Atlas, lá cờ này được thông qua vào ngày 18/4/1928. Mỗi chi tiết trên quốc kỳ Jordan đều có ý nghĩa cụ thể. Màu đen tượng trưng cho triều đại Abbasid, màu trắng đại diện cho triều đại Umayyad, xanh lá cây đại diện cho triều đại Fatimid trong lịch sử quốc gia Tây Á này.

Triều đại cầm quyền hiện tại của Jordan là Hashemite được biểu thị bằng tam giác màu đỏ. Ngôi sao bảy cánh đại diện cho sự đoàn kết của người Arab và cũng là tượng trưng cho bảy ngọn đồi hình thành nên thủ đô Amman. Có tài liệu cho rằng ngôi sao này đại diện cho bảy câu thơ trong chương đầu tiên của Kinh Koran.

3. Địa danh nào của Jordan là di sản thế giới?

Thành phố cổ Petra

Nếu người Ai Cập tự hào với thế giới về kim tự tháp, thì người Jordan coi Petra là biểu tượng của vương quốc mình. Khách du lịch sẵn lòng bỏ ra 50 Jordan Dinar (tương đương 75 USD) cho một ngày viếng thăm thành phố này. Petra - khu di tích khảo cổ ở miền tây nam Jordanie, được nhà thám hiểm người Thụy Sĩ Johann Ludwig Burckhardt khám phá vào năm 1812.

Năm 1985, thành phố hoa hồng được tổ chức UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới và được xem là một trong những tài sản văn hóa quý giá nhất của nhân loại, là một trong những điểm du lịch nổi tiếng với nhiều công trình kiến trúc và tượng đài được chạm trổ tinh xảo trên vách đá. Nét kiến trúc Ả Rập cổ độc đáo cùng bề dày văn hóa lịch sử thể hiện trên các di vật nơi đây đã tạo nên nét hấp dẫn, thu hút du khách khắp nơi đến với Pétra.

Các chứng tích còn sót lại ở Pétra cho thấy người Nabataean đã kiểm soát được nguồn nước và phát triển thành phố trên sa mạc, tạo nên một ốc đảo đầy tính nghệ thuật. Nhiều bằng chứng khảo cổ học cho thấy khu vực này đã chịu ảnh hưởng từ những trận lũ quét, và phương thức chống chọi với lũ lụt của người Nabataean là dùng hệ thống đập, bể chứa và đường ống dẫn nước. Nhờ vào đó, họ có nước tích trữ trong những lúc hạn hán kéo dài, và thành phố giàu lên bằng việc kinh doanh nước.

Để đến với Petra cổ kính, du khách phải đi qua một hẻm núi dốc hẹp, hẻm Siq, tới cuối hẻm, bạn sẽ được tận mắt chiêm ngưỡng một công trình kiến trúc cổ có giá trị nhất ở Petra, đó là Al Khazneh được tạc dựng vào sườn núi. Du khách không thể không viếng thăm ngôi đền Monastery được xây dựng vào thế kỷ thứ I trước Công nguyên nằm trong khuôn viên của Petra. Đây là nơi người Nabataean thờ các vị chúa của người Ả Rập, những nữ thần của thời tiền Hồi giáo và một số vị vua mà họ sùng bái. Nhiều bức tượng được tạc vào đá, mô tả các vị nam thần và nữ thần ở khắp ngôi đền này.

4. Thung lũng Wadi Rum nổi tiếng của Jordan thường được mô tả như thế nào?

Thung lũng ánh trăng

Thung lũng Wadi Rum – nằm ở phía tây nam của Jordan có rất nhiều những vách đá cao chọc trời, những đụn cát và hẻm núi như bất tận đã mang đến cho Wadi Rum một vẻ ngoài rất hoang dã nhưng cũng rất lãng mạn và cuốn hút được mô tả như “Thung Lũng của Ánh Trăng”. Đỉnh cao nhất của Wadi Rum là núi Um Dami với độ cao hơn 1.800m trên mực nước biển.

Cầu đá Burdah - cây cầu cao nhất của vùng sa mạc đầy nắng và gió này là một ấn tượng khó quên với những du khách ham mê khám phá. Cầu nằm ở độ cao 35m, được coi là một trong những mái vòm tự nhiên đẹp nhất trên thế giới. Thêm vào bức tranh lộng lẫy là những cao nguyên cát, những dãy núi có đỉnh 1.750m, các thung lũng mở rộng hơn 100km về phía đông bắc của Aqaba.

5. Loài hoa nào được coi là biểu tượng quốc hoa của Jordan?

Hoa diên vĩ đen (Black Iris)

Theo Wall Street International Magazine, Black Iris hay hoa diên vĩ đen được coi là quốc hoa và được mệnh danh nữ hoàng của các loài hoa dại ở Jordan. Quốc vương Abdullah II của Jordan tin vào tầm quan trọng của việc bảo tồn loài cây quý hiếm này. Black Iris là hoa dại nở rộ giữa những tảng đá, ngọn đồi và thậm chí cả sa mạc. Đây là một trong những loài hoa hiếm nhất trên thế giới có sự pha trộn màu sắc rất độc đáo giữa tím đậm gần như đen và tím hoa cà (màu lilac) cùng một đốm trắng ở giữa bông hoa.

Những bông hoa Black Iris mọc ở vùng Trung Đông, đặc biệt là Jordan, xung quanh Biển Chết, sông Jordan và núi Ajloun ở rìa sa mạc. Nhà thực vật học người Anh John Gilbert Baker đã phát hiện ra loài hoa này khi thực hiện chuyến thám hiểm đến Jordan vào những năm 1800 và ông gọi chúng là Black Iris do màu tím sẫm gần như đen của chúng. Nhiều khách du lịch thích thú khi nhìn thấy loài hoa xinh đẹp và độc đáo này khi đến thăm đất nước ở Trung Đông vào mùa xuân, tầm tháng 3-4.

6. Món ăn đặc sản của Jordan được nấu từ thịt gì?

Cừu

Khi đến Jordan, bạn hãy ăn những món đặc sản ở vùng đất này. Mensaf, món ăn truyền thống với thịt cừu và sữa chua ăn kèm với cơm là một trong những món được yêu thích nhất.

7. Đội tuyển bóng đá Jordan sẽ gặp Việt Nam ở vòng 1/8 Asian Cup 2019. Hiện tại, Jordan được FIFA xếp hạng cao hơn hay thấp hơn Việt Nam?

Thấp hơn

Trên bảng xếp hạng FIFA hiện tại, đội tuyển Jordan xếp ở vị trí 109, cùng hạng với Triều Tiên và thấp hơn Việt Nam 9 bậc. Tuy nhiên, điều này không nghĩa với việc đội bóng Tây Á yếu hơn thầy trò huấn luyện viên Park Hang seo. Trên một bảng xếp hạng khác là Elo (WFER) với cách tính toán dựa trên nhiều yếu tố phức tạp như ý nghĩa trận đấu, số bàn thắng/bại, lợi thế sân bãi, đội tuyển Jordan đứng ở vị trí thứ 76 trong khi Việt Nam chỉ đứng thứ 119.

Ở Asian Cup 2019, Jordan không được kỳ vọng cao khi nằm cùng bảng B với nhà đương kim vô địch Australia. Thế nhưng, đội bóng này đã đánh bại chính Australia trong trận ra quân với tỷ số 1-0. Sau đó, đội bóng tiếp tục thắng Syria với tỷ số 2-0 rồi hòa Palestine không bàn thắng để đi vào vòng 1/8 với ngôi vị đầu bảng và sẽ đối đầu với Việt Nam vào tối chủ nhật 19/1.

Việt Nam và Jordan không xa lạ gì nhau, thậm chí mới chạm trán nhau ở vòng loại Asian Cup 2019. Trong trận lượt đi hôm 13/6/2017, hai đội hòa nhau 0-0 ở sân Thống Nhất (TP HCM). Trận lượt về hôm 27/3/2018 kết thúc với tỷ số 1-1. Những kết quả này giúp hai đội giành quyền vào vòng chung kết. Trước đây, tuyển Jordan thuộc dạng yếu kém trong số quốc gia Arab. Sau rất nhiều lần thất bại ở vòng loại, năm 2004 họ lần đầu tiên giành quyền vào vòng chung kết Asian Cup. Ở giải đấu diễn ra tại Trung Quốc, Jordan gây bất ngờ khi vào đến tứ kết. Đến năm 2011, họ lập kỳ tích tương tự bằng cách hòa Nhật Bản rồi đánh bạiArab Saudi và Syria. Ở giải đấu gần nhất, năm 2015, Jordan thi đấu không thành công và dừng bước ngay vòng bảng.