Nghịch lý nhà ở giá rẻ tại TP HCM
 |
| Khu nhà ở tái định cư 12.000 căn tại khu Bình Khánh, quận 2 dù xây dựng 10 năm nhưng vẫn không ai ở. Ảnh: Gia Huy. |
Thừa không ai ở, thiếu không có mà mua
Tại cuộc họp giao ban đầu năm giữa UBND TP HCM với các quận, huyện, ông Trần Vĩnh Tuyến, Phó chủ tịch UBND TP HCM cho biết, hiện Thành phố đang thừa và cần bán 7.000 căn nhà tái định cư đã xây dựng xong chỉ việc vào ở tại các dự án là khu tái định cư thuộc Khu đô thị mới Thủ Thiêm (quận 2), khu tái định cư tại xã Vĩnh Lộc B (Bình Chánh) và dự án tái định cư Phú Mỹ (quận 7).
Cũng theo thông tin từ UBND TP HCM, đầu năm 2019, UBND Thành phố đã chấp thuận giá bán 1.080 căn hộ trong khu 38,4 ha thuộc phường Bình Khánh, quận 2 phục vụ tái định cư Khu đô thị mới Thủ Thiêm.
Đặc biệt, sau hơn 10 năm đưa vào sử dụng, khu tái định cư Vĩnh Lộc đã xuống cấp nghiêm trọng do nhiều căn hộ bỏ trống không có người ở, khiến khu tái định cư này trở thành “kiểu mẫu” về sự lãng phí tại TP HCM.
Trong khi đó, theo số liệu tổng hợp của Sở Xây dựng TP HCM, nhu cầu nhà ở xã hội của Thành phố trong giai đoạn 2011 - 2020 cần khoảng 134.000 căn. Tuy nhiên, từ năm 2016 đến nay, TP HCM mới hoàn thành được 7.974 căn hộ nhà ở xã hội. Hiện nay, có 11 dự án nhà ở xã hội đang thi công xây dựng với quy mô 10.191 căn hộ và có 6 dự án chuẩn bị khởi công với quy mô 2.216 căn hộ. Con số rất nhỏ so với nhu cầu.
Ngoài ra, TP HCM hiện có nhiều dự án nhà ở xã hội xây được chủ đầu tư được cấp phép xây dựng và bán cho người dân, nhưng sau đó không hoàn thành xây dựng để bàn giao cho khách hàng. Đơn cử như Dự án nhà ở xã hội Hoàng Quân tại số 35 Hồ Ngọc Lãm, quận Bình Tân đã nhiều lần thất hứa, nhưng vẫn không bàn giao nhà cho khách hàng.
 |
| TP HCM vẫn đang thiếu trầm trọng dự án nhà ở xã hội cho công nhân và người thu nhập thấp. |
Bên cạnh đó, Viện Nghiên cứu phát triển TP HCM cũng đã thực hiện khảo sát mẫu và kết quả cho thấy, có đến 81.000 hộ gia đình, cá nhân có nhu cầu nhà ở xã hội trong giai đoạn 2016 - 2020. Trong đó, cán bộ công chức 10.000 hộ, hộ thu nhập nghèo, cận nghèo 39.000 hộ, lao động trong khu công nghiệp 17.000 hộ. Đa số trong các nhóm đối tượng đã lựa chọn phương thức thuê mua nhà ở xã hội, chiếm tỷ lệ từ 65 - 94%.
Còn theo Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA), TP HCM có khoảng 50.000 cặp gia đình trẻ có thu nhập thấp cần có nhà ở mỗi năm. Ngoài ra, nhu cầu nhà ở dưới 1 tỷ đồng/căn phù hợp với khả năng tài chính của công nhân, lao động, người có thu nhập thấp đô thị đang rất lớn, nhưng nguồn cung đang thiếu nghiêm trọng.
Kỳ vọng lớn trong năm 2019
Theo HoREA, năm 2018, tỷ lệ lệch pha giữa phân khúc cao cấp và giá rẻ đang rất cao, nghiêng về phân khúc cao cấp, cộng thêm giá nhà tại TP HCM mỗi năm tăng từ 5 - 10%, khiến người dân thu nhập thấp không thể mua được nhà và tạo ra yếu tố bất ổn định cho thị trường bất động sản.
Tuy nhiên, một tin vui cho người dân thu nhập thấp và thị trường bất động sản TP HCM, đó là cuối tháng 12/2018, Sở Xây dựng TP HCM cho biết, UBND Thành phố đã chấp thuận chủ trương dành 9 khu đất với diện tích hơn 60.000 m2 để xây dựng nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp.
9 khu đất này nằm ở nhiều quận, huyện gồm quận 4 (gần 4.000 m2), quận 6 (gồm 2 khu đất với diện tích hơn 5.000 m2), quận 9 (8.872m2), quận 12 (gồm 2 khu đất với diện tích gần 12.000 m2), quận Thủ Đức (7.000 m2), huyện Bình Chánh (gần 13.500 m2), huyện Củ Chi (gần 4.500 m2). Hiện các khu đất này, Nhà nước đang trực tiếp quản lý.
Trong đó, khu đất rộng gần 12.000 m2 tại phường Tân Thới Nhất (quận 12) đã được xác định chỉ tiêu quy hoạch khoảng 540 căn hộ. Còn 8 khu đất còn lại UBND quận, huyện đã xác định chỉ tiêu quy hoạch làm cơ sở để đấu thầu chọn chủ đầu tư.
Đối với khu đất 7.000 m2 tại phường Trường Thọ, quậnThủ Đức, Sở Xây dựng đã gọi nhà đầu tư, nhưng chỉ có 2 nhà đầu tư đăng ký tham gia và đều không đáp ứng được yêu cầu theo quy định về đấu thầu. Hiện dự án trên đang được Sở Xây dựng thực hiện lại quy trình lựa chọn chủ đầu tư.
Riêng đối với số lượng nhà ở tái định cư dư thừa đấu giá, số tiền này được TP HCM cho biết, sẽ dùng để xây dựng những dự án hạ tầng giao thông hoặc những dự án nhà ở tái định cư mà các quận đang cần.
Ông Trần Trọng Tuấn, Giám đốc Sở Xây dựng TP HCM cho biết, hiện Sở đã kiến nghị UBND TP HCM cho phép tổ chức đấu thầu mời gọi đầu tư. Khu đất nào có một nhà đầu tư đăng ký tham gia thì thực hiện thủ tục công nhận chủ đầu tư theo quy định của Luật Nhà ở. Nếu có 2 nhà đầu tư trở lên đăng ký sẽ chờ hướng dẫn của Bộ Xây dựng về đấu thầu chọn nhà đầu tư dự án nhà ở xã hội.
Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp địa ốc cho biết, vẫn không hứng thú trong việc phát triển nhà ở xã hội, vì việc mời gọi nhà đầu tư xây dựng dự án nhà ở xã hội trên các lô đất công chưa hấp dẫn. Bởi chủ đầu tư các dự án nhà ở xã hội phải dành 20% số căn hộ để cho thuê, 60% số căn hộ bán theo giá do Nhà nước thẩm định, chủ đầu tư chỉ kinh doanh 20% số căn hộ và lợi nhuận định mức của dự án tối đa là 10%.
Với vấn đề này, ông Tuấn cho biết, Sở Xây dựng đã đề xuất UBND TP HCM kiến nghị Chính phủ tập trung bố trí vốn cho Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam để cho các doanh nghiệp vay vốn đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, người dân vay vốn để tạo lập nhà ở.
Đồng thời, có hướng dẫn thực hiện chính sách cấp bù chênh lệch lãi suất cho vay nhà ở xã hội (mức chênh lệch lãi suất được ngân sách cấp bù là 3%/năm áp dụng cho giai đoạn 2016-2020), nhiều người sẽ tiếp cận được nguồn vốn vay. Lúc đó, không chỉ Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam, mà các ngân hàng thương mại cùng tham gia cho vay, thông qua việc cấp bù phần chênh lệch lãi suất.
