NĐT có nên thử sức với chứng khoán phái sinh trong bối cảnh khó khăn hiện nay?

Từ giữa năm 2022, những khó khăn và thách thức bên ngoài đã tác động đến kinh tế Việt Nam, khiến kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp bắt đầu sụt giảm trong quý IV. Bước sang năm 2023, những khó khăn trong nước ngày càng thể hiện rõ hơn.

Trên thị trường chứng khoán, thanh khoản cũng như chỉ số đã sụt giảm đáng kể, trong khi đó thị trường trái phiếu doanh nghiệp cũng đang gặp những vấn đề về thanh khoản khi thị trường bất động sản gặp khó khăn.

Trong bối cảnh này, thị trường chứng khoán phái sinh lại diễn ra khá sôi động. Tính đến cuối năm 2022, khối lượng giao dịch bình quân sản phẩm hợp đồng tương lai trên chỉ số VN30 đạt hơn 270.800 hợp đồng mỗi phiên, tăng 44% so với bình quân năm trước.

Giới chuyên môn đánh giá, thị trường chứng khoán phái sinh ngày càng thể hiện rõ vai trò là công cụ phòng vệ rủi ro hiệu quả cho nhà đầu tư khi thị trường cơ sở biến động, cũng như giúp nhà đầu tư đa dạng hóa kênh đầu tư. Đại diện Ủy ban chứng khoán Nhà nước cho biết, trong thời gian tới sẽ có những giải pháp thúc đẩy thị trường này.

Trước đó, trong tháng 10, 11 và 12 năm 2022, khối lượng giao dịch trên thị trường chứng khoán phái sinh đã tăng kỷ lục với khối lượng giao dịch bình quân đạt mức trên 400.000 hợp đồng mỗi phiên. Các chuyên gia dự báo thị trường chứng khoán phái sinh trong năm 2023 cũng sẽ là một kênh đầu tư khả quan trong bối cảnh thị trường chung còn nhiều khó khăn.

Tại Talkshow "Phố Tài chính", ông Lê Đức Khánh, Giám đốc Phân tích của Công ty Cổ phần Chứng khoán VPS cho rằng với nội tại của nền kinh tế năm 2023 và lãi suất vẫn chưa vào xu hướng giảm rõ rệt, khó khăn sẽ tiếp tục ít nhất từ nay cho đến giữa năm.

Trên thị trường bất động sản và trái phiếu doanh nghiệp, cầu đang khá yếu do vậy kênh bất động sản hiện nay sẽ khó có thể trở thành một kênh đầu tư hấp dẫn trong năm nay. Ngoài ra kênh trái phiếu có những nút thắt, những câu chuyện về niềm tin chưa được gỡ bỏ.

Bên cạnh đó, vàng trong năm ngoái có những lúc đỉnh điểm 74, 75 triệu đồng/lượng nhưng sau một năm giá vàng lại quay về mức loanh quanh 70 triệu đồng/lượng. Giá vàng có những thời điểm tăng rất tốt nhưng sau đó lại biến động về mức giá tương đối cũ dẫn tới việc giá vàng sẽ không biến động nhiều trong giai đoạn lạm phát, lãi suất gia tăng.

Do vậy, chuyên gia cho rằng thị trường chứng khoán năm nay cũng khó có những cơ hội. Các cơ hội sẽ đến từ các cổ phiếu riêng lẻ, các nhóm ngành nghề đặc thù như xây dựng, nhóm năng lượng, dầu khí hay tiện ích.

Chứng khoán phái sinh đang là kênh ít được các nhà đầu tư Việt Nam quan tâm trong khi đây lại là xu hướng đầu tư được phổ biến trên thế giới. Về bản chất thì từ năm 2017, chúng ta đã có một số sản phẩm phái sinh như hợp đồng tương lai chỉ số VN30, chứng quyền có đảm bảo cũng như hợp đồng tương lai trên chỉ số trái phiếu chính phủ 5 năm. Sản phẩm phù hợp hơn cả với các nhà đầu tư là hợp đồng tương lai trên chỉ số VN30.

Đối với cổ phiếu, chúng ta không có bán khống, chưa có quyền chọn, chỉ đầu tư theo một chiều đi lên thôi. Còn khi thị trường đi ngang hoặc đi xuống thì khó đầu tư theo cách truyền thống.

Trong khi đó với kênh phái sinh, nhà đầu tư vẫn có thể linh hoạt trading khi thị trường biến động cả hai chiều, giao dịch theo xu hướng, vừa tiện lợi, vừa dễ dàng. Đây là một trong những ưu thế rất nổi trội của chứng khoán phái sinh đối với các kênh đầu tư khác. 

Theo Giám đốc Phân tích của Chứng khoán VPS, số đông nhà đầu tư khi chưa có nhiều vốn sẽ tìm đến các kênh đầu tư nhanh gọn, hiệu quả và có hiệu suất sinh lời cao. Do đó, chứng khoán phái sinh là một trong những lựa chọn với các nhà đầu tư ít vốn vì bản chất họ có thể giao dịch một hợp đồng với trên dưới 10 triệu đồng. 

Bên cạnh phòng vệ cho danh mục chứng khoán cơ sở, hợp đồng tương lai trên chỉ số VN30 còn có một ưu điểm khác là đầu cơ ngắn hạn, việc giao dịch ngắn hạn các hợp đồng tương lai trong ngày và nhiều ngày.