Không đủ điều kiện, cảng Quy Nhơn vẫn 'xé rào' hoạt động lai dắt tàu

“Tay không” vô tư vận hành tàu lai dắt

Tại Nghị định 160/2016/NĐ-CP, Chính phủ quy định doanh nghiệp kinh doanh lai dắt tàu biển phải đảm bảo đầy đủ các điều kiện: cấp phép, đăng ký kinh doanh ngành nghề, bố trí cán bộ chuyên trách khai thác dịch vụ và cán bộ pháp chế; đồng thời phải có tối thiểu 1 tàu lai dắt được Bộ GTVT quy định. Tuy nhiên, thay vì đáp ứng điều kiện quy định, Cảng Quy Nhơn vô tư thanh lý 2 con tàu kéo (tàu TK980 và tàu Sông Côn) của mình, “xé rào” quy định về sở hữu tàu lai dắt.

Từ tháng 12/2016 đến nay, dù không còn sở hữu một tàu lai dắt nào, nhưng cảng Quy Nhơn vẫn nghiễm nhiên “bao sân” hoạt động tàu lai dắt cho cảng mình và cả 2 cảng Thị Nại, Tân cảng miền Trung trên vùng biển Quy Nhơn, kéo theo nhiều hệ lụy áp giá vượt trần quy định của Bộ GTVT; cạnh tranh thiếu lành mạnh, gây bức xúc cho các chủ tàu, đại lý...

Tìm hiểu của PV, để “hợp thức hóa” đội tàu lai dắt, từ tháng 10/2016, Công ty CP Cảng Quy Nhơn ký hợp đồng thuê tàu lai dắt của Công ty TNHH VTB Cửu Long vào khai thác tại cảng. Theo đó, đơn vị tàu lai dắt chỉ cung cấp tàu, còn lại cảng Quy Nhơn sẽ trực tiếp điều động tàu, áp giá và thu phí của khách hàng.

Theo các luật sư, việc hợp tác này hoàn toàn không đúng bản chất quy định “có tối thiểu 1 tàu lai dắt” tại Nghị định 160 của Chính phủ. Bên cạnh đó, suốt thời gian qua, cảng Quy Nhơn chỉ bố trí cán bộ chuyên trách thực hiện kinh doanh khai thác dịch vụ lai dắt tàu biển mà “bỏ quên” cán bộ chuyên trách thực hiện công tác pháp chế theo quy định của Chính phủ.

Đây được xem là 2 vi phạm “cốt lõi” liên quan hoạt động tàu lai dắt của cảng Quy Nhơn. Với cách thức này, Cảng Quy Nhơn vừa không phải tốn tiền đầu tư tàu lai dắt nhưng vẫn dễ dàng hưởng lợi từ dịch vụ này nhờ thu giá chênh lệch (thu vượt 30-40% so với quy định của Bộ GTVT, Báo Giao thông đã phản ánh) và chỉ trả cho đơn vị cung ứng tàu lai dắt theo bảng giá nội (cho cả tàu trong nước và quốc tế).

Lãnh đạo Cảng vụ Hàng hải Quy Nhơn xác nhận: đơn vị vừa kiểm tra, phát hiện cảng Quy Nhơn không đáp ứng đầy đủ điều kiện kinh doanh lai dắt tàu biển theo quy định của pháp luật. Hiện, Cảng vụ có báo cáo sự việc lên Cục Hàng hải VN, đồng thời yêu cầu cảng Quy Nhơn chấp hành nghiêm quy định, điều kiện về tàu lai.

“Vòng kim cô” tàu lai dắt

Điều dư luận đặt câu hỏi, vi phạm trong hoạt động dịch vụ tàu lai dắt của cảng Quy Nhơn diễn ra nhiều năm qua nhưng vô tư “qua mặt” cơ quan chức năng, không được kịp thời xử lý, ngăn chặn? Trong khi đó, theo các đại lý, chủ tàu họ hoàn toàn không có quyền lựa chọn đối tác tàu lai dắt khác khi hoạt động vùng biển Quy Nhơn, bởi "sức ép ngầm" từ dịch vụ cung ứng tầu bến của cảng.

Hiểu nôm na muốn được bố trí cầu bến nhanh chóng, chủ tàu phải sử dụng dịch vụ tàu lai của cảng Quy Nhơn. Cứ thế “vòng kim cô” tàu lai dắt này thắt chặt từ các điều khoản hợp đồng, đến quy trình đăng ký, xác nhận cầu bến khi tàu thuyền vào cảng.

Mới đây, Cảng Quy Nhơn ra công văn yêu cầu đại lý, chủ tàu phải xác nhận việc ký hợp đồng cam kết sử dụng toàn bộ dịch vụ của cảng cho cả năm 2019, bao gồm cả dịch vụ tàu lai của cảng; khiến khách hàng thêm lo ngại sự "độc quyền" tàu lai dắt này.

Theo Cảng vụ Hàng hải Quy Nhơn, đơn vị vừa tiếp nhận hàng loạt phản ánh, bức xúc của các chủ tàu, đại lý liên quan dịch vụ lai dắt tàu biển của cảng Quy Nhơn. Đồng thời, vừa có Báo cáo số 36 do ông Vũ Thế Quang- Giám đốc Cảng vụ Hàng hải Quy Nhơn gửi UBND tỉnh Bình Định, Cục Hàng hải VN, nêu rõ thông tin việc cảng Quy Nhơn dùng sức ép về việc cung ứng cầu bến để buộc các chủ tàu, chủ hàng phải thuê tàu lai của cảng.

“Hành vi này là không lành mạnh, vi phạm luật Dân sự. Các địa lý kiến nghị cơ quan chức năng phải có biện pháp can thiệp để chấm dứt hành vi này vì gây thiệt hại đến khách hàng”, báo cáo nêu rõ.

Theo lãnh đạo Cảng vụ Hàng hải Quy Nhơn, các đơn vị chức năng đang xây dựng quy trình để kiểm soát hoạt động tàu lai dắt; yêu cầu các đơn vị hoa tiêu, tàu lai, cầu bến… sử dụng hình thức văn bản, thư điện tử về xác nhận dịch vụ lai dắt tàu để tránh hành vi sử dụng “quyền lực mềm”, sức ép vô hình gây cạnh tranh không lành mạnh tới hoạt động tàu lai dắt trên địa bàn.