Kết luận thanh tra việc cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước tại Tổng công ty Tín Nghĩa

Bên cạnh những kết quả đạt được, cơ quan thanh tra đã chỉ ra nhiều vi phạm liên quan xác định giá trị tài sản, phương pháp định giá khi cổ phần hóa, vi phạm trong việc bán cổ phần… tại doanh nghiệp trên.

Kiến nghị kiểm điểm làm rõ trách nhiệm

Từ kết quả thanh tra, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Ban Thường vụ Tỉnh ủy Đồng Nai chỉ đạo và tổ chức kiểm điểm làm rõ trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc để xảy ra những vi phạm nêu trên; chỉ đạo thu nộp số tiền đã xác định được do vi phạm trong việc định giá một số tài sản là công trình trên đất (15 tỉ đồng) và việc bán thêm cổ phần cho người lao động (8,7 tỉ đồng) về ngân sách Đảng của Tỉnh ủy Đồng Nai.

Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị UBND tỉnh Đồng Nai kiểm tra, rà soát để có biện pháp quản lý và hướng dẫn Công ty cổ phần Tổng công ty Tín Nghĩa quản lý, sử dụng diện tích đất nhận chuyển nhượng từ các hộ gia đình, cá nhân theo đúng quy định pháp luật.

Bộ Tài chính xem xét, có hình thức chấn chỉnh đối với hoạt động tư vấn thẩm định giá của Công ty trách nhiệm hữu hạn Grant Thornton theo quy định của pháp luật. Trường hợp phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự thì chuyển thông tin để Cơ quan Cảnh sát điều tra xem xét, xử lý theo quy định.

Đặc biệt, Thanh tra Chính phủ cho hay, ngày 12/9/2023, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đồng Nai có quyết định khởi tố vụ án hình sự "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí" xảy ra tại Tổng công ty Tín Nghĩa trong quá trình cổ phần hóa từ năm 2014 đến năm 2016.

Thanh tra Chính phủ đã có văn bản trao đổi một số thông tin vi phạm phát hiện trong quá trình thanh tra với Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đồng Nai. Kết luận thanh tra cũng được gửi đến Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đồng Nai. Vì vậy, các nội dung hạn chế, vi phạm nêu trên do Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đồng Nai xem xét, làm rõ theo quy định.

Còn một số thiếu sót, vi phạm trong cổ phần hóa

Theo kết luận thanh tra, việc cổ phần hóa Tổng công ty Tín Nghĩa là đúng với chủ trương của Đảng và Chính phủ. Qua cổ phần hóa đã huy động được nguồn lực từ các thành phần kinh tế đầu tư, nâng cao năng lực tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.

Bên cạnh các kết quả đạt được trong cổ phần hóa và thực hiện tăng vốn điều lệ, tổng công ty vẫn còn một số thiếu sót, vi phạm. Trong đó, một số nội dung liên quan đến vi phạm trong quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp do các nguyên nhân khách quan lẫn chủ quan.

Về nguyên nhân khách quan, Tổng công ty Tín Nghĩa là đơn vị kinh tế Đảng thuộc Tỉnh ủy Đồng Nai, một trong những doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa sớm của địa phương. Các thành viên Ban Chỉ đạo cổ phần hóa và tổ giúp việc thiếu kinh nghiệm, khối lượng công việc rất lớn trong khi tổng thời gian phải hoàn thành việc bán cổ phần kể từ thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp theo quy định là 18 tháng.

Một số nội dung liên quan đến vi phạm trong quá trình cổ phần hóa là các vấn đề khó khăn, vướng mắc thực tế, được Ban Chỉ đạo cổ phần hóa và Ban Thường vụ Tỉnh ủy nghiên cứu, trao đổi để quyết định và công khai theo quy định.

Về chủ quan, các thành viên Ban Chỉ đạo cổ phần hóa và Hội đồng thẩm tra xác định giá trị doanh nghiệp chưa nghiên cứu kỹ các quy định về cổ phần hóa để thẩm tra kết quả định giá của đơn vị tư vấn...

Theo Thanh tra Chính phủ, về xác định giá trị tài sản công trình xây dựng trên đất, đơn vị tư vấn là Công ty trách nhiệm hữu hạn Grant Thornton xác định không đúng suất đầu tư, đơn giá vật liệu… dẫn đến giá trị tài sản được định giá có chênh lệch giảm so với quy định hơn 15 tỉ đồng, cần thu hồi về ngân sách của Tỉnh ủy Đồng Nai.

Ban Chỉ đạo cổ phần hóa Tổng công ty Tín Nghĩa không đề nghị UBND tỉnh Đồng Nai có ý kiến về việc xác định giá đất đối với diện tích chưa chuyển nhượng tại khu dân cư Tân Biên 1 và 2, khu phố chợ Tân Biên, khu đất dự kiến xây dựng chung cư Tân Biên. Việc này dẫn đến có khả năng giá trị quyền sử dụng đất chưa được xác định đầy đủ theo quy định của pháp luật, gây thiệt hại cho ngân sách của Tỉnh ủy Đồng Nai.

Vẫn theo kết quả thanh tra, giai đoạn 2005 - 2013, Tổng công ty Tín Nghĩa tự thỏa thuận nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nhằm mục đích mở rộng các dự án đầu tư, không đúng quy định pháp luật.

Tính đến thời điểm thanh tra (tháng 5/2023), diện tích hơn 491.000 m2 đất này chưa có chủ trương đầu tư và quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất của UBND tỉnh, chưa thực hiện được thủ tục chuyển sang tên của tổng công ty.

Thanh tra Chính phủ còn chỉ ra rằng, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã quyết định phê duyệt giá trị doanh nghiệp dựa trên kết quả xác định giá theo phương pháp giá trị tài sản ròng. Thế nhưng, Ban Chỉ đạo cổ phần hóa và Ban Thường vụ Tỉnh ủy lại chưa xem xét, đánh giá, so sánh với kết quả định giá doanh nghiệp theo phương pháp chiết khấu dòng tiền tự do.

Tổng công ty Tín Nghĩa thực hiện chuyển nhượng cổ phần tại Công ty cổ phần Tín Khải, Công ty cổ phần Xây dựng và Kinh doanh nhà Phú Tín, Công ty liên doanh Proconco và Công ty cổ phần cấu kiện bê tông Đông Sài Gòn với hình thức bán thỏa thuận, giá thỏa thuận chuyển nhượng không được đơn vị có chức năng thẩm định giá xác định là không đúng quy định.

Kết quả thanh tra cũng cho thấy, Tổng công ty Tín Nghĩa và Văn phòng Tỉnh ủy Đồng Nai có văn bản đề xuất, được Thường trực Tỉnh ủy Đồng Nai chấp thuận để đơn vị này thỏa thuận bán 35% cổ phần cho 3 nhà đầu tư chiến lược là không đúng quy định.

Tuy nhiên, trong quá trình thỏa thuận bán cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược, 2/3 nhà đầu tư có văn bản không tiếp tục tham gia là cổ đông chiến lược, nên Tổng công ty Tín Nghĩa đã bán cho Công ty cổ phần đầu tư Thành Thành Công với tỷ lệ cổ phần được phép bán là 35%, giá bán thỏa thuận là 10.200 đồng/cổ phần (đảm bảo không thấp hơn giá khởi điểm để đấu giá như phương án cổ phần hóa đã duyệt), điều kiện hạn chế đối với cổ phiếu dành cho nhà đầu tư chiến lược là chỉ được chuyển nhượng sau 5 năm.

Một nội dung khác được Thanh tra Chính phủ chỉ ra, là Tổng công ty Tín Nghĩa thực hiện bán thêm 7,7 triệu cổ phần (theo phương án cổ phần hóa được Ban Thường vụ Tỉnh ủy phê duyệt) cho người lao động là không đúng quy định. Việc này dẫn đến số cổ phần bán thêm không được đưa ra bán đấu giá, giá trị chênh lệch phải thu hồi về ngân sách của Tỉnh ủy Đồng Nai là hơn 8,7 tỉ đồng, bình quân 1.120,64 đồng/cổ phần bán thêm.