Hạn chế xây nhà tái định cư bằng vốn ngân sách

Khu tái định cư Vĩnh Lộc B còn hàng ngàn căn hộ bị bỏ hoang SƠN SƠN

Thay vì đầu tư hàng chục ngàn căn hộ tái định cư để rồi không sử dụng, bỏ hoang lãng phí, mới đây TP.HCM đã có chủ trương hạn chế dùng vốn ngân sách xây nhà tái định cư và có thể mua lại quỹ nhà của doanh nghiệp để tái định cư.

Tồn hơn 12.000 nhà tái định cư

Theo Sở Xây dựng TP.HCM, trong 2 năm 2019 - 2020, thành phố dự kiến triển khai 300 dự án chỉnh trang đô thị với khoảng 19.000 gia đình bị ảnh hưởng. Giai đoạn 2021-2025, triển khai 226 dự án chỉnh trang đô thị, với khoảng 25.000 hộ bị ảnh hưởng. Như vậy từ 2019-2025, tổng số gia đình bị ảnh hưởng bởi các dự án khoảng 44.000 hộ, trong số đó có khoảng 27.200 trường hợp muốn tái định cư.

Trong khi đó, hiện nay thành phố còn 12.197 nhà tái định cư (bao gồm 9.589 căn hộ và 2.688 nền đất) chưa sử dụng. Trong số này, TP cần bán đấu giá 5.075 căn hộ và nền đất để thu hồi vốn. Đặc biệt trong số này có hàng ngàn căn hộ tái định cư được đầu tư xây dựng quá xa khiến tình trạng nhà tái định cư bị bỏ hoang quá lâu, không ai sử dụng.

Điển hình như khu tái định cư Vĩnh Lộc B (xã Vĩnh Lộc B, huyện Bình Chánh) được khởi công từ năm 2008, đưa vào sử dụng năm 2011 trên diện tích 30,9 ha, gồm 529 nền đất và 45 block chung cư với 1.939 căn hộ, tổng vốn đầu tư hơn 1.000 tỉ đồng thời điểm đó. Đây được xem là điển hình về lãng phí quỹ nhà tái định cư khi mà đến nay hàng ngàn căn hộ và nền đất vẫn đắp mền, người dân không chịu về nhận nhà tái định cư vì nó quá xa khu trung tâm, trong khi hạ tầng kết nối lại quá kém.

Mua lại nhà thương mại

Trước thực trạng trên, ông Trần Vĩnh Tuyến, Phó chủ tịch UBND TP.HCM, cho biết thành phố sẽ hạn chế triển khai dự án nhà tái định cư mới bằng ngân sách nhà nước mà đặt hàng doanh nghiệp với số lượng sát với nhu cầu. Ngoài ra, thành phố sẽ rà soát quỹ đất nhà ở xã hội 20% trong các dự án nhà ở thương mại, khu đô thị mới theo hình thức nộp tiền để chủ động nguồn vốn xây nhà tái định cư. Đối với các dự án có quỹ nhà tái định cư, nếu không có nhu cầu sẽ để doanh nghiệp tự kinh doanh theo hình thức bán nhà thương mại chứ không “níu chân” doanh nghiệp.

Tại Thủ Thiêm, nhiều block chung cư tái định cư đã xây dựng xong nhưng không có người ở SƠN SƠN

Trước mắt đối với quỹ nhà tái định cư đang phải sử dụng hết, quỹ nhà tái định cư nếu đã hoàn thành 5 năm nhưng đến nay chưa bố trí sử dụng phải xem xét đem bán đấu giá thu hồi vốn nhằm đảm bảo nhà không bị xuống cấp.

Đối với các quận huyện có nhu cầu nhà tái định cư, phải đăng ký với Sở Xây dựng để được phân bổ. Việc đăng ký nhu cầu chỉ cho hằng năm và lãnh đạo các quận huyện phải chịu trách nhiệm về việc đăng ký của mình. Đến cuối năm báo cáo thành phố việc sử dụng quỹ nhà đăng ký trong năm như thế nào. Chậm nhất đầu tháng 4.2019, các quận huyện phải đăng ký Sở Xây dựng nhu cầu sử dụng quỹ nhà của địa phương mình.

Trên cơ sở khảo sát nhu cầu của người dân và các dự án nhà ở thương mại mà doanh nghiệp đang xây dựng, thành phố sẽ đăng ký mua lại để đảm bảo tái định cư tại chỗ cho người dân, sát với nhu cầu và nhà tái định cư tại chỗ cho người dân và chất lượng cũng được nâng cao hơn.

Theo lãnh đạo một công ty bất động sản tại TP.HCM, lâu nay thành phố vẫn dùng vốn ngân sách để đầu tư nhà tái định cư dựa trên nhu cầu (khảo sát - NV) của người dân. Điển hình như dự án tái định cư 12.500 căn hộ tái định cư Thủ Thiêm (quận 2), khi đó thành phố tính toán số lượng như vậy mới đủ để tái định cư cho người dân bị thu hồi đất tại đây. Từ đó thành phố vay vốn ngân hàng, kêu gọi các doanh nghiệp đầu tư. Nhưng đa số họ tự nhận tiền để lo chỗ ở mới khiến quỹ nhà tái định cư tại Thủ Thiêm bị dư thừa rất nhiều. Hay tại chung cư tái định cư Vĩnh Lộc B, nhà nước cũng “bơm” tiền xây hàng ngàn căn hộ tái định cư nhưng người dân lại chê do quá xa nơi ở cũ dẫn đến “tồn kho” hàng chục ngàn căn hộ, nền đất tái định cư như nói trên.

“Hiện nay chính sách bồi thường gần như sát với giá thị trường, nên đa số người dân thường nhận tiền để tự đi mua nhà, đất thay vì nhận nhà tái định cư. Chính vì vậy, thay vì xây dựng sẵn quỹ nhà, thành phố nên mua lại nhà của các công ty bất động sản để tái định cư cho dân là hợp lý và tránh tình trạng lãng phí khi nhà đầu tư xong không ai ở như thời gian vừa qua”, vị này phân tích.