Hai ngành khiến Việt Nam tụt lại phía sau trong cuộc đua hút FDI giữa các nước trong khu vực

Trong báo cáo chiến lược đầu tư năm 2023, CTCP Chứng khoán VNDirect đề cập đến vấn đề liệu Việt Nam có còn là điểm đến hấp dẫn cho dòng vốn đầu tư nước ngoài.

Các chuyên gia tại đây nhắc lại Việt Nam đang là một điểm đến hấp dẫn cho các công ty có chiến lược đa dạng hóa “Trung Quốc +1” nhờ chi phí lao động cạnh tranh, vị trí địa lý thuận lợi (gần trung tâm sản xuất ở miền nam Trung Quốc) và ổn định chính trị.

Bên cạnh đó, Việt Nam đã ký kết nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) với các đối tác và khu vực lớn trên thế giới như CPTPP, EVFTA, RCEP,...

Nhiều tập đoàn công nghệ lớn trên thế giới đặt mục tiêu đầu tư hoặc mở rộng sản xuất tại Việt Nam trong thời gian tới, cụ thể như: dây chuyền sản xuất iPhone, IPad của Apple, dây chuyền sản xuất điện thoại của Google (Pixel 7), Xiaomi và Oppo cũng bày tỏ ý định thành lập cơ sở sản xuất tại Việt Nam.

Theo VNDirect, dự báo vốn FDI đăng ký vào Việt Nam tăng 10-12%và vốn FDI giải ngân tăng 6-8% trong năm 2023.

Tuy nhiên, VNDirect nhận thấy sự cạnh tranh thu hút FDI giữa các nước trong khu vực ngày càng gay gắt và dường như Việt Nam hiện đang tụt lại phía sau khi không hiện diện trong ngành công nghiệp bán dẫn và xe điện.

Năm 2020, Indonesia ban hành Đạo luật Omnibus là bước ngoặt cho các công ty nước ngoài đang hoạt động hoặc đầu tư vào quốc gia này. Kể từ đó, dòng vốn FDI vào Indonesia đã tăng vọt 10% trong năm 2021 và 46% lên 31 tỷ USD trong 9 tháng 2022.

Trong năm 2021, Việt Nam và Indonesia là hai nước trong khu vực thu hút nhiều vốn FDI nhất. Nếu như Việt Nam đang cố gắng thành trung tâm sản xuất thiết bị điện tử thì Indonesia lại tập trung vào phát triển chuỗi cung ứng xe điện.

Tuy nhiên sang năm 2022, Malaysia ghi nhận FDI tăng vọt lên 32 tỷ USD (gấp khoảng 3 lần so với cùng kỳ), đẩy Indonesia (31 tỷ USD) và Việt Nam (16 tỷ USD) xuống thứ hai và ba.

Khối phân tích cho rằng ngành xe điện và bán dẫn đang định hình dòng chảy FDI vào ASEAN. Những sự thay đổi lớn trong hai ngành này bao gồm: nhiều loại hình đầu tư mới xuất hiện, thêm các phân khúc mới trong chuỗi giá trị, mở rộng công suất và tăng cường mạng lưới phân phối trong khu vực.

Vì tiềm năng to lớn của hai ngành trong tương lai, các nước trong khu vực đều đã tích cực triển khai nhiều chính sách thu hút FDI trong chuỗi sản xuất này, đồng thời khuyến khích người dân sử dụng xe điện.

Tuy nhiên, VNDirect nhận định Việt Nam dường như đang chậm hơn so với các nước khác do không có chính sách thu hút rõ nét, điều này có thể làm giảm sức hấp dẫn của Việt Nam trong việc thu hút FDI trong tương lai.