GS Nguyễn Mại: Samsung được ưu đãi thuế, doanh nghiệp vừa và nhỏ của VN thì không?

GS Nguyễn Mại phát biểu tại hội thảo.

Tại hội thảo góp ý Dự thảo Luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa ngày 19/10, ông Dương Quốc Anh, phó trưởng ban Kinh tế Quốc hội cho biết, Thường vụ Quốc hội đã đồng ý đưa thảo luận về Luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa vào nội dung kì họp thứ 2 diễn ra bắt đầu tư ngày mai (20/10).

Như vậy, sau khi đưa ra thảo luận, luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa có khả năng sẽ được thông qua sau 2 kì họp, sớm nhất Luật có thể được thông qua vào kì họp thứ 3 Quốc hội khóa này.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Đặng Huy Đông cho biết, ở Việt Nam 97% là các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Các doanh nghiệp này sử dụng hơn 50% lực lượng lao động và đóng góp 40% GDP. Dù đóng góp lớn nhưng doanh nghiệp nhỏ và vừa phải đối mặt nhiều khó khăn, trở ngại trong tiếp cận các nguồn lực kinh doanh như tín dụng, mặt bằng sản xuất, thị trường.

Giảm 3-5% thuế

Luật sẽ quy định lại mức thuế thu nhập mà các doanh nghiệp nhỏ và vừa phải chịu. Trong đó, doanh nghiệp siêu nhỏ đóng mức thuế nhỏ hơn mức thuế phổ thông 5%, còn doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ được giảm 3%. Theo đó, mức hỗ trợ thuế suất đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ là 17%, siêu nhỏ 15%. Đại diện Bộ Tài chính khẳng định, để đưa ra tỉ lệ này, Bộ tính trên mặt bằng kinh tế xã hội, quy mô doanh nghiệp, quy mô thu ngân sách.

Tuy nhiên, GS Nguyễn Mại cho rằng, thuế thu nhập giảm xuống còn 17% vẫn chưa đủ để các doanh nghiệp nhỏ và vừa lớn lên, "vì người ta có lãi đâu để nộp thuế mà giảm xuống".

Theo khảo sát của Cục Doanh nghiệp, từ 2011-2014 thì doanh thu của doanh nghiệp nhỏ và vừa dao động liên tục. "Có những năm giảm... "rất ghê", có năm tăng, lợi nhuận không tăng bao nhiêu, trong lúc đó nguồn thu của nhà nước tăng đều. 3 chỉ số này thể hiện không có tích luỹ ban đầu để doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ vượt lên được", ông Mại phân tích.

GS Nguyễn Mại đề xuất, Luật có thể bổ sung thêm mức giảm thuế giá trị gia tăng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, bởi có nước còn giảm tới 50% thuế cho các doanh nghiệp loại này.

"Samsung được ưu đãi thuế mỗi năm, chúng ta cũng có thể giảm thuế 'những đứa con bé bỏng của mình' trong vòng 10 - 20 năm", ông gợi ý.

Ngoài ra, theo ông Mại, doanh nghiệp nhỏ và vừa cần có hệ thống thuế riêng. Chỉ khi doanh nghiệp mới thành lập từ 2016-2020 nâng cao quy mô lên gấp 2-3 lần thì Việt Nam mới có hệ thống doanh nghiệp đủ mạnh.

Tranh cãi về hỗ trợ tín dụng

Theo con số do Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa đưa ra hồi Quý I năm nay, chỉ 35% loại hình doanh nghiệp này tiếp cận được với nguồn vốn tín dụng, bởi đa số doanh nghiệp vẫn chưa đáp ứng được tiêu chuẩn của các tổ chức tín dụng.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Đặng Huy Đông cho rằng vốn tín dụng là một trong những vấn đề lớn của các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Vì vậy, ban đầu ban soạn thảo Luật đã ra yêu cầu ngân hàng thương mại để dành 30% dư nợ tín dụng dành cho doanh nghiệp này.

Trong khi đó, bà Đặng Thị Điểm, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế lại cho rằng, việc chấp nhận thế chấp tài sản cần phải theo quy định của Luật Các tổ chức Tín dụng.

Bà cho rằng, không thể yêu cầu các ngân hàng thương mại phải dành ra bao nhiêu phần trăm dư nợ tín dụng cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ vay được. "Hoạt động các ngân hàng thương mại bình đẳng với các hoạt động của doanh nghiệp kinh doanh các tổ chức", vì vậy, theo bà Điểm, không nên dùng luật để áp mức cho vay mà phải dựa trên năng lực của các doanh nghiệp.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, ban soạn thảo luật đã rút lại yêu cầu phải trích 30% vốn, hiện tại Luật chỉ khuyến khích các ngân hàng cung cấp tín dụng, tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận.

Tuy nhiên, theo ông, ngân hàng thương mại là một ngành kinh doanh đặc thù mà xã hội trao cho, nhiệm vụ của ngân hàng đảm bảo huyết mạch của nền kinh tế, lưu thông tiền tệ. Trong đó, doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm tới hơn 97% tổng doanh nghiệp của nền kinh tế, đây là khách hàng rất lớn của ngân hàng. "Đặt ra 30% vốn để cho vay là điều còn khiêm tốn", ông Đông nêu quan điểm. Tuy không ép buộc, nhưng ngân hàng phải vươn lên để tạo ra những gói tín dụng tốt hơn để hỗ trợ doanh nghiệp.

Ngoài ra, dự thảo Luật cho biết sẽ quy định, các gói thầu xây lắp dưới 5 tỉ USD và mua sắm dịch vụ dưới 3 tỉ USD do các đơn vị sử dung ngân sách Nhà nước thực hiện sẽ được ưu tiên cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Bảng phân loại quy mô doanh nghiệp.